Emilian Deryng, urodzony 26 lutego 1819 roku w Warszawie, to postać niezwykle istotna w historii polskiej kultury. Jego życie zakończyło się 4 grudnia 1895 roku we Lwowie, gdzie pozostawił po sobie trwały ślad.
Był on nie tylko utalentowanym artystą dramatycznym, ale również powieściopisarzem oraz pedagogiem scenicznych, co czyni go osobą o wyjątkowej wszechstronności i znaczeniu w dziedzinie sztuki.
Życiorys
Emilian Deryng był jednym z istotnych przedstawicieli polskiego teatru, którego życie pełne było pasji i zaangażowania w sztukę aktorską. Urodził się w rodzinie związanej z edukacją; jego ojcem był nauczyciel Jan Deryng, a matką Teresa z domu Putz. Już w roku 1838 rozpoczął kształcenie w warszawskiej Szkole Dramatycznej, której prowadzącym był Bonawentura Kudlicz.
Na początku swojej kariery Emilian występował w teatrach prowincjonalnych, jednak w 1844 roku przeniósł się do Warszawy. W 1845 roku postanowił wziąć półroczny urlop w celu poznania sztuki teatralnej za granicą. Po powrocie w 1846 roku na stałe osiedlił się w Wilnie, gdzie zdobył uznanie i odniósł sukcesy sceniczne aż do 1864 roku, kiedy to rosyjskie władze zamknęły polski teatr. Po tym wydarzeniu kontynuował karierę, najpierw w teatrach lwowskich, a potem znów w Warszawie.
W stolicy, w latach 1876–1878, pełnił funkcję reżysera, zastępując Władysława Bogusławskiego. W ciągu trzynastu miesięcy jego pracy udało mu się zrealizować 25 premier. Niestety, w 1879 roku został zdymisjonowany z powodu swojej zbytnej uległości wobec aktorów i pracowników teatru.
Rok 1879 przyniósł mu jednak nową inicjatywę; założył prywatną szkołę dramatyczną przy ulicy Danielewiczowskiej w Warszawie, w miejscu dawnej bóżnicy, zwanej gmach Granzowa. W tej szkole wykształcił wielu znakomitych aktorów, w tym: Marię Wisnowską, Klementynę Czosnowską, Antoniego Siemaszkę, Mieczysława Frenkiela, Edmunda Rygiera oraz Józefa Chmielińskiego.
Po pewnym czasie Deryng powrócił na prowincję, tworząc własny teatr, podróżując po Polsce, organizując różnorodne imprezy i widowiska. Z czasem jednak popadł w zapomnienie, a jego życie zakończyło się w niedostatku we Lwowie. Emilian Deryng był również ojcem Marii Walewskiej z domu Deryng, znanej aktorki.
Ostatnie chwile swojego życia spędził w Lwowie, gdzie został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.
Twórczość
Emilian Deryng był utalentowanym twórcą, który pozostawił po sobie bogaty dorobek literacki.
- „Córka żołnierza” (powieść w 2 tomach, Wilno, 1845),
- „Bracia Morawczycy” (dramat, 1849),
- „Hrabia i listy” (komedia, 1849),
- „Szatan ziemi i anioł” (powieść w 3 tomach, Wilno, 1851),
- „Pojata córka Lizdejki” (dramat, 1854),
- „Bogumił Duda” (dramat, 1856),
- „Duch Hamleta” (komedia dla młodzieży, 1873),
- „Z życia artysty” (mała forma dramatyczna, 1877),
- „Na złość światu” (komedioopera, 1882),
- „Krasomówstwo, deklamacja i scenika polska” (poradnik dla teatrów amatorskich, Kraków, 1885),
- i in.
Przypisy
- Bracia Morawczycy: dramat we 3-ch aktach ozdobiony śpiewem i tańcami, i Hrabia i listy: komedija w 1 akcie oryginalnie napisane przez Emila Derynga [online], polona.pl [dostęp 13.09.2018 r.]
- Lublin w okresie romantyzmu. [dostęp 18.07.2007 r.]
- Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786-1986. Ossolineum, 1988 r. ISBN 83-04-02817-4.
- O działalności aktorskiej Derynga w Galicji zob: Edward Webersfeld, Teatr Prowincjonalny w Galicji. 1850-1908, "Scena i Sztuka" (cykl) 1908-1909 r.
- krytycznie jego działalność na tym stanowisku ocenił m.in. Józef Kotarbiński pisząc o jego zaletach pedagogicznych, ale niedostatkach jako organizatora pracy; bezpośrednią przyczyną dymisji Derynga była obietnica podwyżki gaż złożona chórzystom bez porozumienia z dyrekcją, co po tym, jak okazała się być bez pokrycia wywołało strajk niezadowolonych pracowników
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Janina Nowicka | Izabela Wilczyńska-Szalawska | Maciej Marczewski (aktor) | Laura Łącz | Jerzy Podsiadły | Michał Maciejewski | Jan Pieńkowski | Stanisław Stückgold | Stefan Barszczewski | Filip Lato | Tadeusz Kosudarski | Czesław Centkiewicz | Izabela Lubomirska | Andrzej Drawicz | Karolina Beylin | Tomasz Steifer | Tadeusz Wittlin | Filipina Brzezińska | Dorota Lanton | Magdalena WołłejkoOceń: Emilian Deryng