Stanisława Wysocka

Kultura i sztuka

Stanisława Wysocka, znana także jako Stanisławska, to postać, której życie i dorobek artystyczny pozostają w pamięci wielu miłośników polskiego teatru. Urodziła się 7 maja 1877 roku w Warszawie. Wysocka, w trakcie swojej kariery, odnosiła liczne sukcesy jako aktorka oraz reżyser teatralny, a także pełniła rolę dyrektora w różnych teatrach.

Jej wkład w kulturę teatralną Polski jest nieoceniony, a jej pasja oraz talent przyczyniły się do rozwoju rodzimego teatru. Zmarła 17 stycznia 1941 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii sztuki.

Życiorys

W 1893 roku ukończyła prawdopodobnie państwowe gimnazjum rosyjskie w Warszawie. Następnie podjęła dalsze kształcenie pod okiem wybitnych nauczycieli, Józefa Kotarbińskiego oraz Wincentego Rapackiego, w Klasie Dykcji i Deklamacji przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Początki jej kariery związane były z teatrami objazdowymi, gdzie występowała pod pseudonimem Wilska. Nazwisko Wysocka przyjęła, gdy w 1896 roku wyszła za mąż za Kazimierza, aktora.

W latach 1901–1911 zdobywała doświadczenie jako aktorka w Teatrze Miejskim w Krakowie. Kolejne lata, od 1913 do 1914, spędziła w Teatrze Polskim w Warszawie. W czasie I wojny światowej znalazła się w Kijowie, gdzie prowadziła eksperymentalny Teatr Studya, wzorowany na znanym Studio MChT Konstantina Stanisławskiego i oparty na naukach jego utalentowanego ucznia, Wsiewołoda Meyerholda.

Po wojnie, Wysocka powróciła do Polski i do 1922 roku występowała w Teatrze Rozmaitości w Warszawie. W latach 1923–1925 miała okazję nie tylko grać, ale i reżyserować w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. W sezonie 1926/27 objęła kierownictwo Teatrem Miejskim w Lublinie. Następnym przystankiem w jej karierze był Teatr Polski w Poznaniu, gdzie pracowała jako główny reżyser w latach 1927–1930. Sezon 1931/32 spędziła w Teatrze Miejskim w Wilnie, a 1932/33 w Łodzi, występując zarówno w Teatrze Miejskim, jak i w Teatrze Kameralnym. Po tym okresie, znowu osiedliła się w Warszawie, gdzie aktorska kariera trwała aż do wybuchu II wojny światowej. Ostatni raz występowała na scenie 5 września 1939 roku.

W społeczeństwie kulturalnym nazywano ją „nową Modrzejewską”. W latach 1921–1923 pełniła funkcję kierownika w Państwowej Szkole Dramatycznej przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. Również od 1934 roku była wykładowcą PIST-u, a w czasie II wojny światowej wspierała konspiracyjny PIST, prowadząc lekcje aż do końca życia.

Była matką utalentowanej pianistki Janiny Wysockiej-Ochlewskiej. Po śmierci, jej ciało spoczęło na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze PAS 57-wsch-po prawej Strycharskich.

Filmografia

Filmografia Stanisławy Wysockiej jest niezwykle bogata i obejmuje wiele znaczących ról w polskim kinie. Oto zestawienie filmów, w których wystąpiła:

  • 1929: Mocny człowiek (babka Bieleckiego),
  • 1929: Ponad śnieg (Rudomska),
  • 1935: Jaśnie pan szofer (ciotka Boratyńskiego),
  • 1936: Trędowata (księżna Podhorecka),
  • 1937: Dziewczęta z Nowolipek (Mossakowska),
  • 1938: Druga młodość (babka Jerzego),
  • 1938: Dziewczyna szuka miłości (matka Jerzego),
  • 1938: Gehenna (stara niania Ksenobia),
  • 1938: Granica (ciotka Elżbiety),
  • 1938: Kobiety nad przepaścią (Kwaśniewska, matka Poli),
  • 1938: Ludzie Wisły (Matyjaska),
  • 1938: Wrzos (babka),
  • 1939: O czym się nie mówi… (Romanowa),
  • 1939: Włóczęgi (babcia, baronowa von Dorn),
  • 1939: Nad Niemnem (Marta Korczyńska),
  • 1939/1946: Czarne diamenty (matka Nawrata).

Ordery i odznaczenia

Stanisława Wysocka, w swojej bogatej karierze, otrzymała liczne odznaczenia, które stanowią dowód uznania jej osiągnięć i wkładu w życie społeczne oraz naukowe. Oto zestawienie nagród, które zostały jej nadane:

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 11 listopada 1935,
  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 23 czerwca 1927,
  • Złoty Wawrzyn Akademicki, otrzymany 5 listopada 1935.

Przypisy

  1. Jacek Szczerba. Być jak Nowa Modrzejewska. „Wyborcza Telewizyjna - dodatek do Gazety Wyboczej”, s. 6–7, 06.05.2022 r.
  2. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 20.05.2020 r.]
  3. Barbara Mruklik. Wierność sobieakademiapolskiegofilmu.pl
  4. Karolina Grodziska, Zaduszne ścieżki-przewodnik po Cmentarzu Rakowickim, Kraków 2003, s. 140.
  5. M.P. z 1935 r. nr 258, poz. 308 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
  6. M.P. z 1927 r. nr 143, poz. 369 „za propagandę w dziedzinie sztuki”.
  7. M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej”.
  8. JanJ. Kłossowicz, Słownik teatru polskiego: artyści i ich dzieła, teatry, historia, główne zjawiska, terminy teatralne, Wyd. 1, Warszawa: Muza SA, 2002, ISBN 978-83-7319-220-1 [dostęp 13.04.2024 r.]

Oceń: Stanisława Wysocka

★★★★★
Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:9