Bronisław Deskur

---

Życiorys

Bronisław Deskur był potomkiem Jana Deskura i Barbary Jozafaty z Grzymałów, a jego rodzina miała spolonizowane korzenie francuskie. Jako młody człowiek, uczył się w szkole powszechnej w Łukowie, a następnie kontynuował naukę w Szkole Agronomicznej w Warszawie. Około 1855 roku pojął za żonę i osiedlił się w majątku zwanym Niegów. W tym czasie rozpoczął sprowadzanie osadników zza Bugu, co zaowocowało powstaniem nowej wsi, Deskurów, na zasadzie oczynszowania.

W 1859 roku rodzina Deskurów zamieszkała w Głuchych Laskowach. W kolejnych latach, prawdopodobnie po sprzedaży Niegowa, Bronisław nabył majątek Horostyta nieopodal Włodawy. Działał jako jeden z założycieli lokalnej „organizacji powstańczej” w północnych powiatach. Jej celem było propagowanie patriotyzmu oraz przygotowanie do walki o niepodległość. W maju 1861 roku otrzymał nominację na starostę włodawskiego, jednak zrezygnował z tej funkcji po kilku tygodniach z powodu różnic w poglądach.

W grudniu 1862 roku organizacja, która została przez niego powołana, liczyła już około 8000 zaprzysiężonych członków i dysponowała około 300 sztukami broni myśliwskiej. Bronisław Deskur 22 stycznia 1863 roku dowodził atakiem sił powstańczych na Radzyń, gdzie jego oddział, uzbrojony w 40 strzelb i 100 kos, zdobył 10 armat, lecz nie miał możliwości ich zabrania ze sobą. Wziął także udział w potyczkach pod Warelami 15 lutego oraz w bitwie pod Stokiem na początku maja.

W dniu 13 maja 1863 roku dowodził kawalerią, przeprowadzając zasadzkę na pociąg wojskowy w rejonie Kietlanki. Kolejnym ważnym momentem była jego obecność w bitwie pod Łączką 23 maja tego samego roku. W trakcie walki służył w oddziałach pod dowództwem Ignacego Myszkowskiego oraz Karola Fryczego.

Po bitwie pod Łączką odznaczył się jako major kawalerii, dołączając do oddziału pułkownika Heindreicha. Latem 1863 roku otrzymał zadanie utworzenia lotnego dywizjonu Strzelców Konnych w Galicji, na co przyznano mu fundusze w wysokości 30 tysięcy rubli. W połowie sierpnia pojawił się w Krakowie, gdzie spotkał się ze swoją żoną.

Niestety, misja zakończyła się niepowodzeniem, a Deskur został aresztowany i umieszczony w więzieniu we Lwowie, następnie w Ołomuńcu, skąd udało mu się uciec. Po ponownym aresztowaniu i uwięzieniu w Rzeszowie oraz Opawie, zdołał znów uciec. W marcu 1864 roku postanowił emigrować, początkowo do Drezna, a później osiedlił się w Paryżu. Tam otrzymał wsparcie finansowe od rządu francuskiego i podjął pracę fizyczną w destylarni wódek.

Nie mogąc sprostać wymaganiom ciężkiej pracy, Bronisław przeniósł się do miasteczka Lure, gdzie jego ojciec niegdyś był komendantem. W Lure krótko pracował jako agent towarzystwa ubezpieczeniowego, a wkrótce odzyskał 20 tysięcy franków, które przeznaczył na założenie rentownego sklepu. W 1872 roku wraz z rodziną osiedlił się w Małopolsce, krótkotrwale dzierżawiąc majątek Niebyłów, po czym przeniósł się do Lwowa.

W Lwowie podjął pracę w fabryce maszyn, a po jej zamknięciu organizował polowania dla księcia Sapiehy. Dzięki jego staraniom, książę dał mu zatrudnienie podczas Wystawy Krajowej. W tym okresie Deskur stał się współzałożycielem Lwowskiego Towarzystwa Demokratycznego oraz aktywnie działał w Stronnictwie Ludowym. Zmarł 16 sierpnia 1895 roku we Lwowie i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.

Upamiętnienie

Bronisław Deskur, jako osoba o znaczącym wkładzie w historię, został upamiętniony w kilku miejscach. W Radzyniu Podlaskim jedna z ulic nosi nazwisko tego zasłużonego mężczyzny.

W Deskurowie miała miejsce ceremonia odsłonięcia tablicy pamiątkowej, która przypomina o jego osiągnięciach i historii.

Również w 1994 roku, w Lurze, odsłonięto tablicę upamiętniającą jego osobę oraz dokonania.

Józef Piłsudski, w swojej książce Rok 1863, poświęcił również uwagę postaci Deskura, ukazując jej znaczenie w kontekście historycznym.

---

Oceń: Bronisław Deskur

---