Irena Grosz

---

Życiorys

Urodzona w żydowskiej rodzinie, Irena Grosz była córką pracownika handlowego, Marcelego Sznajberga (poznanego również jako Sznejberg). Do roku 1924 edukację kontynuowała jako uczennica żeńskiego gimnazjum matematyczno-przyrodniczego. Następnie rozpoczęła studia z zakresu matematyki na wydziale filozoficznym UW, gdzie szczególnie interesowała się logiką oraz teorią mnogości. Z uwagi na trudności finansowe musiała jednak przerwać naukę.

W trakcie studiów przystąpiła do ZNMS „Życie”, co zaowocowało zaangażowaniem w badania. Od 1927 roku pracowała dla Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), zajmując się m.in. badaniem budżetów rodzin robotniczych i bezrobotnych w stolicy. W latach 1927–1931 współpracowała z Centralnym Wydziałem Rolnym KC KPP, a w latach 1934–1938 z Centralną Redakcją KPP. Angażowała się również w prace MOPR.

W 1934 roku stworzyła ankietę badającą warunki produkcji gorzelni rolniczych w Polsce, na podstawie której została referentem działu rolnictwa w Instytucie Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen. Z kolei od 1 czerwca 1935 roku pracowała w Departamencie Ekonomicznym Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych, gdzie jej zadania skupiały się wokół statystyki dotyczącej zapasów zbożowych oraz produkcji cukru. Publikacje dotyczące tych tematów ukazały się w „Polsce Gospodarczej” oraz w „Pracach Instytutu Badania Koniunktur Gospodarczych i Cen”. Niestety, w 1939 roku została odsunięta od wykonywanych prac ze względu na swoje związki z komunistami oraz obostrzenia dotyczące tajemnic wojskowych, które dotknęły spraw aprowizacji.

We wrześniu 1939 roku, razem z mężem Izaakiem, wyjechała do Równego, gdzie przez krótki czas uczestniczyła w wydawaniu lokalnej gazetki. Następnie przenieśli się do Lwowa, tam pracowała w Biurze Organizacyjnym związków zawodowych. Od stycznia 1940 roku była korespondentką działu rolnego lwowskiego dziennika „Czerwony Sztandar”. Po pewnym czasie pełniła funkcję statystyka w administracji gospodarczej, a później ponownie wróciła do redakcji.

W czerwcu 1941 roku, w wyniku zdarzeń związanych z II wojną światową, została ewakuowana do Charkowa. Dwa miesiące później została przyjęta do Zarządu Politycznego Frontu Południowo-Zachodniego Armii Czerwonej, gdzie jej prace koncentrowały się na redakcji polskojęzycznych materiałów. Od stycznia 1942 roku organizowała redakcję polskojęzycznej rozgłośni radiowej w Saratowie, a od października 1942 roku współpracowała z rosyjską rozgłośnią radiową w Moskwie.

Po powstaniu ZPP, a także od września 1943 roku, była aktywna w Armii Polskiej w ZSRR, w której służyła w stopniu chorążego, przydzielona do Wydziału Polityczno-Wychowawczego 2 DP im. J.H. Dąbrowskiego. Następnie, w grudniu 1943 roku, została przeniesiona do Wydziału Polityczno-Wychowawczego 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, a w kwietniu 1944 zajmowała się organizacją ośrodka uzupełnień w Sumach.

Później, w Lublinie, kierowała Wydziałem Propagandy Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego WP. Z dniem 29 sierpnia 1944 roku przystąpiła do Polskiej Partii Robotniczej, w drugiej połowie września 1944 roku zaczęła organizować podział ziemi obszarniczej w powiecie przemyskim. Po wojnie, w marcu 1945 roku, zakończyła służbę wojskową w stopniu kapitana, a od 1 kwietnia 1945 roku podjęła prace w Zarządzie Głównym Związku Samopomocy Chłopskiej, gdzie była kierownikiem Wydziału Organizacyjnego oraz zasiadała w Prezydium ZG. Została posłanką na KRN z ramienia ZSCh.

Od października 1946 roku pracowała w Komisji Wiejskiej „Społem”, a od października 1947 roku pełniła funkcję zastępcy redaktora naczelnego, natomiast od 1949 roku do 1 września 1971 roku była redaktorem naczelnym gazety „Rolnik Polski”, przemianowanej w 1952 roku na „Gromada – Rolnik Polski”. Dążyła do tego, aby czasopismo stało się centrum inicjatyw społecznych na wsi oraz nawiązała bliski kontakt z czytelnikami. Po przejściu na emeryturę 1 września 1971 roku, nadal działała na rzecz społeczności wiejskich, będąc jednym z inicjatorów wprowadzenia systemu ubezpieczeń społecznych dla mieszkańców wsi. Ponadto, pełniła rolę sekretarza Rady Nadzorczej Centrali Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska”, była także członkiem Komitetu Dzielnicowego PZPR Warszawa-Śródmieście oraz członkiem Stałej Komisji Rolnej Międzynarodowego Biura Pracy.

Irena Grosz zmarła w Warszawie, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B37-2-1).

Ordery i odznaczenia

Irena Grosz otrzymała szereg odznaczeń, które świadczą o jej znaczącym wkładzie. Wśród nich można wymienić:

• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Złoty Krzyż Zasługi (25 listopada 1947),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955).

---

Oceń: Irena Grosz

---