Artur Starewicz, urodzony 20 marca 1917 roku w Warszawie, a zmarły 12 lipca 2014 roku w tym samym mieście, był znaczącą postacią w polskiej polityce. Jego kariera związana była z dwoma głównymi ugrupowaniami politycznymi: Polską Partią Robotniczą (PPR) oraz Polską Zjednoczoną Partią Robotniczą (PZPR).
Starewicz był nie tylko politykiem, ale również propagandystą partyjnym. Jako poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, pełnił swoją funkcję w czterech kadencjach: II, III, IV oraz V. Jego rola w PZPR obejmowała równieżtajemnicę sekretarza Komitetu Centralnego, którą piastował w latach 1963-1971. Dodatkowo, Artur Starewicz pełnił funkcję ambasadora PRL w Wielkiej Brytanii, gdzie reprezentował interesy Polski na arenie międzynarodowej.
Życiorys
Urodziny Artura Starewicza miały miejsce w rodzinie Jana i Marii. Jego edukacja rozpoczęła się od studiów z zakresu chemii, które odbył na Politechnice Warszawskiej oraz Politechnice Lwowskiej. Przeszedł następnie do Uzbekistanie, gdzie dokończył naukę i pracował w latach 1943–1944.
Artur wywodził się z żydowskiej rodziny, która miała głęboko zakorzenione tradycje inteligenckie. Już w okresie międzywojennym w Polsce angażował się w lewicowe ruchy młodzieżowe. W 1934 roku stał się członkiem Organizacji Młodzieży Socjalistycznej „Życie”, a w 1935 roku dołączył do Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. Po inwazji w 1939 roku przystąpił do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików), a od 1944 roku działał w Polskiej Partii Robotniczej (PPR).
W 1948 roku, po przekształceniu PPR w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR), Starewicz pełnił szereg istotnych funkcji. Od 15 grudnia 1948 do 30 marca 1953 roku kierował Wydziałem Propagandy Masowej, następnie do 18 stycznia 1954 roku kierował Wydziałem Propagandy i Agitacji w Komitecie Centralnym PZPR. Od 17 marca 1954 do marca 1959 roku był zastępcą członka KC PZPR, aż do grudnia 1971 roku, kiedy to był członkiem tegoż komitetu.
W okresie 1956–1963 objął stanowisko kierownika Biura Prasy KC PZPR, a także pełnił rolę sekretarza KC PZPR do 25 czerwca 1971 roku. Angażował się w ruchy zawodowe, a w latach 1954–1956 był sekretarzem Centralnej Rady Związków Zawodowych.
W 1956 roku przez krótki czas sprawował funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Trybuny Ludu”, a wraz z czasami mniej korzystnymi, nazywany był „puławianinem”, co odnosiło się do walki o władzę w kierownictwie PZPR lat pięćdziesiątych.
Artur Starewicz był posłem na Sejm PRL w kadencjach II, III, IV i V w latach 1957–1972. Reprezentował okręg wyborczy Jelenia Góra oraz Zielona Góra i Opole. W czasie, kiedy Władysław Gomułka pełnił funkcję lidera, był jednym z jego głównych współpracowników oraz zwolennikiem liberalizacji systemu PRL.
Kiedy stracił wpływy po obaleniu ekipy Gomułki, został oddelegowany do służby dyplomatycznej i od października 1971 do lipca 1978 roku pełnił rolę ambasadora PRL w Wielkiej Brytanii. Po powrocie, związał się z artystką Magdaleną Abakanowicz, wspierając ją w pracy twórczej jako fotograf jej dzieł oraz współorganizator wystaw.
Starewicz zmarł 12 lipca 2014 roku. Jego prochy zostały uroczyście pochowane 17 lipca 2014 roku w kolumbarium na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 29B kol.-4-13). Był żonaty z Marią Rutkiewicz-Starewicz, z domu Kamieniecka vel Górska, która była również aktywną działaczką polityczną, związana z KPP, PPR oraz PZPR.
Odznaczenia
Artur Starewicz, uznawany za jednego z wybitnych twórców w swoim fachu, został wielokrotnie odznaczony za swoje osiągnięcia oraz zasługi dla Polski. Jego dorobek doceniono poprzez kilka prestiżowych nagród, w tym:
- Order Sztandaru Pracy I klasy – przyznany dwukrotnie, w tym po raz pierwszy w 1964 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi, który został mu nadany na mocy uchwały Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 11 maja 1946 roku, „w uznaniu zasług w działalności konspiracyjnej w okresie okupacji”,
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego, uhonorowana w 1966 roku.
W kulturze
Artur Starewicz, polski artysta i pionier animacji, miał znaczący wpływ na kulturę, co podkreśla jego inspiracja dla literatury. W postaci Henryka Borowicza, głównego bohatera powieści Stefana Kisielewskiego, opublikowanej w 1967 roku, dostrzegamy wyraźne odzwierciedlenie cech Starewicza. Jego twórczość i innowacyjność miały na celu zainspirowanie kolejnych pokoleń artystów oraz przekazywanie wartości kulturowych, które są istotne do dziś.
Przypisy
- Paweł Kowal, Abakanowicz. Trauma i sława, Warszawa 2023, s. 215–237.
- Andrzej Horubała: Kisiel – Projekt Tomasz Staliński. teologiapolityczna.pl, 06.08.2022 r. [dostęp 09.05.2023 r.]
- Wspomnienia Elżbiety Dulewskiej (Kaczmarek). math.niu.edu. [dostęp 03.04.2023 r.]
- Michał Przeperski: Protektorzy i koledzy. Mieczysław F. Rakowski i KC PZPR (1958–1981). przystanekhistoria.pl, 22.10.2018 r. [dostęp 18.07.2024 r.]
- Paweł Kowal, Abakanowicz. Trauma i sława, Warszawa 2023, s. 216, 218–232.
- Kolejny zasłużony komunista pochowany na Powązkach! Artur Starewicz – „pan życia i śmierci” dziennikarzy w PRL. wpolityce.pl, 26.07.2014 r. [dostęp 27.07.2014 r.]
- Artur Starewicz. wyborcza.pl. [dostęp 27.07.2014 r.]
- Artur Starewicz. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 27.07.2014 r.]
- Dane osoby. Maria Rutkiewicz-Starewicz. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 11.10.2017 r.]
- Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, nr 170 z 20.07.1964 r.
- Nadzwyczajna sesja Sejmu, „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22.07.1966 r., s. 1.
- Feliks Tych, Archiwum ruchu robotniczego, Tom 11, 1988.
- Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944-1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 61–62.
- M.P. z 1947 r. nr 71, poz. 480.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Bolesław Kardaszewski | Andrzej Marchwiński | Michał Kamiński (polityk) | Szymon Niemiec (aktywista) | Seweryn Czerwiński | Wacław Jabłonowski | Henryk Buczyński | Janusz Skolimowski | Józef Kulesza | Paweł Lisiecki | Henryk Baron | Andrzej Parafianowicz | Stanisław Bukowski (prezydent Wałbrzycha) | Rozalia Rybacka | Grzegorz Rydlewski | Janusz Rabski | Irena Grosz | Bronisław Deskur | Zygmunt Kucharek | Jacek BazańskiOceń: Artur Starewicz