Eugeniusz Grabda

---

Życiorys

W 1934 roku, po zakończeniu studiów z zakresu nauk przyrodniczych na Wydziale Biologii i Weterynarii Uniwersytetu Warszawskiego, Eugeniusz Grabda uzyskał tytuł magistra filozofii, specjalizując się w zoologii oraz anatomii porównawczej. W 1937 roku, zdobył absolutorium z weterynarii na tymże uniwersytecie. Zaraz po ukończeniu studiów, rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Histologii i Embriologii. W kwietniu 1939 roku, dzięki stypendium, rozpoczął specjalizację w dziedzinie chorób ryb, studiując pod okiem parazytologa K. Janickiego u profesora Franciszka Staffa.

W porządku chronologicznym, jego polityczne zaangażowanie rozpoczęło się w 1947 roku, gdy wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, a następnie przez kolejne trzy dekady był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1949 roku uzyskał dyplom lekarza weterynarii, natomiast stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych, w zakresie parazytologii, zrealizował w 1945 roku na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie. Tematem jego rozprawy doktorskiej była budowa oraz mechanizm powstawania cyst u przywry Nematobothrium sardae.

W 1954 roku Eugeniusz Grabda otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a dziewięć lat później został profesorem zwyczajnym. W latach 1952–1954 kierował Katedrą Zoologii w Wyższej Szkole Rolniczej we Wrocławiu. Przez dwanaście lat, od 1954 do 1966, pełnił funkcję kierownika Katedry Ichtiobiologii i Zakładu Chorób Ryb WSR w Olsztynie, a także sprawował urząd rektora tej szkoły w latach 1958 – 1961. W 1966 roku, był jednym z inicjatorów przeniesienia Wydziału Rybackiego do Akademii Rolniczej w Szczecinie, gdzie do 1969 roku był prorektorem ds. nauki i szefem Katedry Ichtiobiologii. W swoim życiu zawodowym pomógł wypromować 16 doktorów.

Prywatnie, Eugeniusz Grabda był szczęśliwym mężem Jadwigi, także doktora zoologii, z którą w wychowaniu czwórki córek: Bożeny (profesora nauk biologicznych, specjalizującego się w parazytologii), Danuty (mgr inż. rybactwa), Hanny (dr inż. zootechniki) oraz Kaliny (mgr inż. rybactwa) spędził wiele lat. Interesującym faktem jest, że miał młodszego brata, Mariana Antoniego Grabdę, który brał udział w Powstaniu Warszawskim jako kapral podchorąży Armii Krajowej.

Profesor Eugeniusz Grabda znalazł swój ostatni spoczynek na szczecińskim cmentarzu Centralnym (kwatera 73c).

Wybrane publikacje

Wśród dorobku Eugeniusza Grabdy znajduje się wiele znaczących prac naukowych, które koncentrują się na ichtiologii oraz parazytologii ryb. Przykładowo, w jego badaniach znalazły się następujące publikacje:

• „Recherches sur un parasite de l’ćcrevisse (Potamobius fluviatilis L.) connu sous le nom Pserospermium haeckeli HIgd.” opublikowany w 1934 roku w „Memoire de l’Acad. Pol. Sc. Math. Natur.”, B-6, s. 123-142,
• „O budowie i powstawaniu cysty u przywry Nematobothrium sardae G. A. et W. G. Mac Callum 1916 (Didymozoonidae) ze skrzel Sarda sarda Bloch z Morza Czarnego”, który znalazł się w „Archiwum Hydrobiologii i Rybactwa” w 1947 roku, 13, s. 165-179,
• „Cykl roczny wydalania jaj nicieni z koni” w „Med. Weter.” z 1951 roku, 7(4) (wsp. D. Dobrowolska),
• „Ścięgorza (Ligula intestinalis L.) i jej znaczenie dla gospodarki rybackiej”, publikacja w „Med. Weter.”, 7(6), 1951, s. 377-378,
• „O właściwą pozycję technika w służbie weterynaryjnej” w „Życiu Weter.” z 1952 roku, 27(1),
• „Polskie mianownictwo parazytologiczne” pojawiające się w „Pamiętniku III Zjazdu Parazytologicznego” z 1952 roku,
• „Przyczynek do poznania fauny pasożytniczej salamandry plamistej (Salamandra salamandra L.) z okolic Bielska” w „Fragm. Faun. Musei Zool. Pol.” z 1953 roku, 6 (14), s. 243-247 (wsp. J. Grabda),
• „Próby stosowania czterochlorku węgla (CCl4) metodą zastrzyków podskórnych u owiec zamotyliczonych” w „Med. Weter.” z 1954 roku, 10(12), s. 703-705 (wsp. J. Grabda),
• „Degeneration adipeuse du foie chez l′anguille anguille Anguilla anguilla (L.)” opublikowany w „Acta Icht. Pisc.” w 1972 roku, 2(1), s. 69-76,
• „Experimental methemoglobinemia in rainbow trout” w „Acta Icht. Pisc.” z 1974 roku, 4(2), s. 43-71 (wsp. T. Einszporn-Orecka, C. Felińska, R. Zbanyszek),
• „Fungi-related outgrowths on pterygophores of single fins of Lepidopus caudatus (Euphrasen, 1788) (Pisces: Trichiuridae)” w „Acta Icht. Pisc.” z 1982 roku, 12(1), s. 87-105,
• „Eimeria jadvigae n.sp. (Apicomplexa: Eucoccidia), a parasite of swimming bladder of Coryphaenoides holotrachys (Günther, 1887) off the Falklands” opublikowany w „Acta Icht. Pisc.” w 1983 roku, 13(2), s. 131-140,
• „Bibliographic note: Guide to the parasites of fishes of Canada” red. L. Margolis, Z. Kabata, „Acta Icht. Pisc.” 1985, 15(2), s. 251-252.

Odznaczenia i wyróżnienia

W życiu Eugeniusza Grabdy kluczową rolę odgrywają liczne odznaczenia oraz wyróżnienia, które są dowodem na jego zaangażowanie i osiągnięcia w różnych dziedzinach. Wśród najważniejszych znajdują się:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, którego został odznaczony w 1993 roku,
• Medal im. Profesora Kazimierza Demela, przyznany mu w 1992 roku,
• Złota Odznaka ZNP, którą otrzymał w 1974 roku,
• Tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, nadany w 1975 roku,
• Tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie, który uzyskał w 1989 roku.

---

Oceń: Eugeniusz Grabda

---