Andrzej Dobosz

---

Życiorys

W 1952 roku Andrzej Dobosz ukończył prestiżowe Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Następnie został absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego, co otworzyło mu drzwi do kariery w dziedzinie filozofii. Największą popularność zdobył dzięki swojej roli w filmie fabularnym Marka Piwowskiego zatytułowanym „Rejs”, gdzie zyskał uznanie publiczności. Poza tym występował także w epizodycznych rolach w takich filmach jak „Trzeba zabić tę miłość”, „Trzecia część nocy”, „Stawiam na Tolka Banana” oraz „Ryś”, nawiązując w nich do swojej kultowej roli w „Rejsie”.

W 1974 roku podjął decyzję o wyjeździe do Francji, gdzie mieszka do chwili obecnej. W Paryżu, w latach 1994–2008 prowadził polską księgarnię (fran. Librairie Dobosz) usytuowaną w malowniczej Dzielnicy Łacińskiej, w niewielkiej odległości od katedry Notre-Dame. Andrzej Dobosz był również aktywnym felietonistą, publikując swoje teksty w „Współczesności” oraz „Tygodniku Powszechnym”. Oprócz tego, od 2007 roku miał przyjemność prezentować krótkie felietony w Programie III Polskiego Radia. Od 2009 roku jego felietony poświęcone literaturze ukazywały się w dzienniku „Rzeczpospolita”.

Dobosz zaangażował się również w działalność polityczną, stając się członkiem Warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010 roku. W 2016 roku minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Doroczną Nagrodą MKiDN za Całokształt Twórczości, co stanowiło ukoronowanie jego osiągnięć artystycznych.

W 2018 roku, na zlecenie prezydenta Andrzeja Dudy, Dobosz podjął się skomplikowanego zadania polegającego na skróceniu o ponad jedną trzecią tekstu powieści Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie”, celem włączenia się w doroczną ogólnopolską akcję „Narodowe czytanie”. Jego decyzja spotkała się z krytyką ze strony nauczycielki licealnej z Płocka, co otworzyło szerszą debatę na temat interpretacji klasyki literatury.

Inwigilacja przez SB

Andrzej Dobosz, znany ze swojej aktywności w literackim środowisku, był uczestnikiem spotkań, które odbywały się w kawiarni PIW, przy „opozycyjnym” stoliku, gdzie spotykał się z osobami takimi jak Antoni Słonimski, jego doktorant Leszek Kołakowski, a także był członkiem Klubu Krzywego Koła i przyjacielem Jana Józefa Lipskiego.

W latach 60. ze względu na swoje kontakty z tym środowiskiem, Andrzej Dobosz znalazł się pod obserwacją Służby Bezpieczeństwa. Otrzymał on pseudonim „Smentek”, co oznacza, że był uznawany za jednego z figurantów, czyli osobę, która była śledzona przez organy bezpieczeństwa.

Choć materiały dotyczące jego inwigilacji zostały zniszczone, to niektóre odpisy nadal znajdują się w teczkach odnoszących się do innych osób oraz dokumentacji związanej z literatami. W 2005 roku Andrzej Dobosz uzyskał od Instytutu Pamięci Narodowej status poszkodowanego, co oznacza, że został uznany za osobę represjonowaną przez reżim komunistyczny w Polsce.

Twórczość

Andrzej Dobosz, znany twórca, ma na swoim koncie wiele interesujących publikacji. Oto przegląd jego dzieł:

• Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia (felietony; Puls 1993, ISBN 1-85917-014-5, Wydawnictwo Iskry, ISBN 978-83-244-0159-8),
• O kapeluszu (opowiadanie; Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1999, ISBN 83-227-1393-2; seria: „Współczesne Opowiadania Polskie”),
• Generał w bibliotece (felietony; Wydawnictwo Literackie 2001, ISBN 83-08-03101-3; wydanie 2 zmienione: Świat Literacki 2007, ISBN 978-83-60318-29-4),
• Ogrody i śmietniki (felietony; Biblioteka „Więzi” 2008, ISBN 978-83-60356-58-6),
• Z różnych półek (felietony; Teologia Polityczna 2014).

Filmografia

Filmografia Andrzeja Dobosza obejmuje różnorodne role, które zyskały uznanie wśród widzów. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego występów w filmach:

• 1970: Rejs – filozof,
• 1971: Trzecia część nocy – karmiciel wszy,
• 1972: Kwiat paproci – ksiądz kanonik, gość zjazdu,
• 1972: Poślizg – mężczyzna w autobusie,
• 1972: Trzeba zabić tę miłość – mężczyzna wezwany przed komisję ds. uchylających się od pracy,
• 1973: Stawiam na Tolka Banana – pacjent u dentysty (odcinek 7),
• 2007: Ryś – Dobosz.

---

Oceń: Andrzej Dobosz

---