Stanisław Ryszard Stande to postać, która znacząco wpisała się w historię polskiej literatury oraz polityki, żyjąc między 16 listopada 1897 roku a 1 listopada 1937 roku. Urodził się w Warszawie, a swoją karierę rozpoczynał jako poeta oraz aktywny działacz Komunistycznej Partii Polski. W swojej edukacji podjął studia z zakresu filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W okresie swojej działalności współpracował z różnymi inicjatywami literackimi, w tym z Nową Kulturą oraz jako współpracownik legalnego organu Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, znanym jako Kultury Robotniczej. Był również zaangażowany w miesięcznik Dźwignia, co ukazuje jego silne powiązania ze środowiskiem literackim tamtych lat.
W latach 1929-1931 pełnił funkcję współredaktora Miesięcznika Literackiego. Jego działania zostają na stałe związane z 1931 rokiem, kiedy to postanowił wyjechać do ZSRR w poszukiwaniu nowych możliwości i odnalezienia swojego miejsca w zmieniającej się rzeczywistości politycznej.
Niestety, jego kariera została brutalnie przerwana. W czasie tzw. operacji polskiej 9 września 1937 roku, Stande został aresztowany przez NKWD. Oskarżono go o rzekomą współpracę z polskim wywiadem, co doprowadziło do jego tragicznego losu. 1 listopada 1937 roku został skazany na śmierć, a następnie rozstrzelany. 5 listopada 1955 roku jego nazwisko zostało zrehabilitowane na mocy postanowienia Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR.
W życiu osobistym Stande miał trzy żony. Jego pierwszą małżonką była Zofia Lilien, biolog, z którą był związany w latach 1920–1926. Następnie w latach 1927–1935 jego żoną była Zofia Warska, córka Adolfa Warskiego. Od 1935 roku związany był z Mariją Grinberg, utalentowaną pianistką.
Przypisy
- a b c Krzysztof K. Woźniakowski, Stanisław Ryszard Stande, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [online], Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny [dostęp 10.01.2024 r.]. Wersja drukowana: Polski Słownik Biograficzny, t. XLI, Instytut Historii PAN, 2002, s. 524-528.
- Marian Stępień, Dźwignia, w: Literatura polska, przewodnik encyklopedyczny, t. II, Warszawa 1985 r., s. 231.
- Marian Stępień, Nowa Kultura, w: Literatura polska, przewodnik encyklopedyczny, t. II, Warszawa 1985 r., s. 42.
- Andrzej Z. Makowiecki, Kultura Robotnicza, w: Literatura polska, przewodnik encyklopedyczny, t. I, Warszawa 1984 r., s. 538.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Edmund Burke (malarz) | Michał Godecki | Marcin Bąk | Juliusz Wertheim | Stanisław Ignacy Witkiewicz | Jan Mironowicz | Inespe | Jerzy Ryba | Malka Ribowska | Natalia Morozowicz | Adam Turczyk | Hipolit Wójcicki | Tomasz Łubieński (literat) | Andrzej Dobosz | Andrzej Szafiański | Jan Piasecki | Leszek Staroń | Emilia Bohdziewicz | Łukasz Ojdana | Grzegorz WinklerOceń: Stanisław Ryszard Stande