Adolf Józef Jełowicki

---

Życiorys

Adolf Józef Jełowicki był synem Adolfa oraz Pauliny Sobańskiej. Po zakończeniu edukacji w szkole realnej w Warszawie, zdobył dyplom z Instytutu Rolniczego w Puławach w 1888 roku. Następnie rozpoczął studia w seminarium duchownym w Warszawie, a później kontynuował edukację w Lowanium oraz odbył studia biblijne w Jerozolimie. Po uzyskaniu sakramentu kapłaństwa 7 grudnia 1890 roku, odprawił swoją mszę prymicyjną w kościele św. Krzyża w Warszawie. Jako wikariusz pracował w Łęczycy, a następnie w diecezji warszawskiej.

W 1892 roku wyjechał do Jerozolimy celem podjęcia studiów biblijnych. Po powrocie do kraju w 1893 roku, objął stanowisko prefekta w warszawskim gimnazjum. W 1899 roku dostał zaszczytną rangę szambelana papieskiego Leona XIII. W okresie od 1901 do 1918 roku był proboszczem parafii Świętej Trójcy na Solcu, gdzie jako pierwszy w Warszawie wprowadził spluwaczki w kościołach, aby „uprzyzwoicić” pobyt wiernych na mszach.

Na początku 1900 roku, w ramach działalności Towarzystwa Dobroczynności, współorganizował tajne szkoły przy ulicach Szarej i Hożej w Warszawie, z pomocą Wereszczakowej i Chlebowskiej. W parafii Świętej Trójcy w ramach pomocy społecznej, aktywnie działała jadłodajnia dla dzieci, która od 24 listopada 1914 roku do końca 1915 roku wydawała posiłki, wydając 312 975 obiadów w tym czasie.

W 1902 roku otrzymał tytuł prałata papieskiego, natomiast w 1914 roku pełnił funkcję sędziego-sufragana w konsystorzu generalnym. Na początku I wojny światowej przebywał w Amsterdamie, a w 1915 roku został kanonikiem kapituły warszawskiej, a w 1918 r. wiceoficjałem.

W dniu 9 listopada 1918 roku został mianowany biskupem pomocniczym diecezji lubelskiej oraz biskupem tytularnym Lorymy, co było pierwszą nominacją biskupią od czasu uzyskania niepodległości przez Polskę. W marcu 1919 roku brał udział w Konferencji Episkopatu, a 23 marca tego samego roku został konsekrowany na biskupa w swoim kościele parafialnym Świętej Trójcy w Warszawie.

W latach 1919–1920 sprawował posługę jako proboszcz w Chełmie. Obowiązki te pełnił do wybuchu wojny w 1920 roku. W roku 1921 został prałatem archidiakonem, a w 1931 roku dziekanem kapituły lubelskiej.

W latach 30. XX wieku, korzystając z przyjaźni z papieżem Pius XI, starał się wpłynąć na decyzje dotyczące nominacji ambasadora II Rzeczypospolitej przy Stolicy Świętej. Jego zaufanym posłańcem w tej sprawie był ks. Popławski.

Jełowicki wyróżniał się także działalnością literacką i naukową. W 1897 roku opublikował książkę „Przechadzki po Jerozolimie”. W ramach swoich badań historycznych tworzył publikacje takie jak „Metryki kościoła parafii św. Jana Chrzciciela w Warszawie 1583–1797 r.”, które ukazały się w „Miesięczniku Heraldycznym” w 1914 roku. W 1933 roku, korzystając z publikacji Ossolineum we Lwowie, przygotował piątą edycję książki „Moje wspomnienia” autorstwa ks. Aleksandra Jełowickiego. Współpracował z wieloma czasopismami, takimi jak „Tygodnik Ilustrowany”, „Kronika Rodzinna”, „Przegląd Katolicki”, „Wielka encyklopedia ilustrowana” oraz „Encyklopedia” ks. Chełmickiego.

Na mocy swojego testamentu, Muzeum Narodowe w Warszawie przyjęło 240 przedmiotów, w tym obrazy, porcelanę oraz meble gdańskie. Swoją osobistą bibliotekę ofiarował Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu, a wykonawcą testamentu była jego siostra, Paula z Jełowickich Mańkowska.

---

Oceń: Adolf Józef Jełowicki

---