Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie

---

Historia

W stolicy Polski istniały spontanicznie tworzone systemy wodociągowe i kanalizacyjne, które z czasem stały się niewystarczające. W drugiej połowie XIX wieku stworzono nową sieć wodociągową, której projekty wykonał Henryk Marconi dla lewobrzeżnej części miasta, podczas gdy dla części prawobrzeżnej odpowiedzialny był Alfons Grotowski. Szybko okazało się, że istniejące infrastruktury wymagały rozbudowy. Istotnym krokiem było powołanie w 1869 roku służby wodociągowej, a niedługo potem społecznego Komitetu Budowy Kanalizacji i Wodociągów, który kierował komisarz miasta, Sokrat Starynkiewicz. Nadzór nad projektem sprawowali William Lindley, William Heerlein Lindley oraz Grotowski.

Budowa nowej sieci rozpoczęła się w 1883 roku, a już w 1886 roku zrealizowane zostały pierwsze etapy budowy wodociągów oraz pierwszy kolektor ściekowy. Zaprojektowany system kanalizacyjny oparty był na ogólnospławnym modelu. W ramach tej rozbudowy znaczącą rolę odegrały stacja filtrów na Koszykach oraz stacja pomp rzecznych przy ulicy Czerniakowskiej, której działanie opierało się na czerpaniu wody z Wisły.

Rozwój infrastruktury wodociągowej oraz kanalizacyjnej trwał dalej, co doprowadziło w 1888 roku do przekształcenia miejskiej służby wodociągowej w Inspekcję Sieci Wodociągowej i Kanalizacyjnej. 1 stycznia 1924 roku nastąpiło utworzenie samodzielnego przedsiębiorstwa Wodociągi i Kanalizacja, które w 1930 roku zyskało siedzibę w budynku przy placu Starynkiewicza 5. Na jego czele stanął Edward Szenfeld. W kolejnych latach stacja pomp rzecznych przeszła istotne zmiany, w tym rozbudowę w obszarze zatok nadbrzeżnych, co zredukowało problem zatykania się pomp. Ponadto, w latach 1924–1928 wprowadzono Osadnik Czerniakowski, który wprowadził proces samooczyszczania wody.

Nieprzewidywalne wydarzenia historyczne, takie jak oblężenie Warszawy, przyczyniły się do częściowego zniszczenia sieci, jednak przedsiębiorstwo kontynuowało swoje działania nawet w trudnych warunkach okupacyjnych. Poważne zniszczenia wystąpiły na skutek powstania warszawskiego, co wpłynęło na dalsze funkcjonowanie infrastruktury.

22 stycznia 1951 roku przekształcono przedsiębiorstwo Wodociągi i Kanalizacja w Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie, które miało status przedsiębiorstwa państwowego. W 1964 roku wprowadzono ujęcia infiltracyjne na dnie Wisły, potocznie nazywane „Grubą Kaśką”, a także poprawiono infrastruktury związane z Wodociągiem Praskim. Po kilku latach zaczęto przyjmować dwa ujęcia uzupełniające. W 1986 roku powstał Zakład Wodociągu Północnego w Wieliszewie, który czerpał wodę z Jeziora Zegrzyńskiego, a w 1991 roku uruchomiono pierwszą warszawską oczyszczalnię ścieków – Czajkę, która na początku obsługiwała jedynie prawobrzeżną część miasta.

Do początku XXI wieku wewnątrz przedsiębiorstwa istniał Zakład Wodomierzy, który od 1935 roku mieścił się przy ul. Niemcewicza 4/6, oraz Zakład Pompowni Kanalizacyjnych. Warto zaznaczyć, że zakłady były organizowane według podziału geograficznego, co różniło się od obecnych podziałów o charakterze funkcjonalnym. Na przykład Warszawa-Wschód znajdowała się przy ul. Jagiellońskiej, a Warszawa-Zachód – przy ul. Czerniakowskiej 106/114. 1 stycznia 2003 roku przedsiębiorstwo przekształcono w jednoosobową spółkę akcyjną, z miastem Warszawa jako wyłącznym akcjonariuszem.

Infrastruktura i organizacja

W roku 2023 Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Warszawie zarządzało rozległą siecią infrastruktury wodociągowej oraz kanalizacyjnej. Długość sieci wodociągowej przekraczała 4 400 km, natomiast sieć kanalizacyjna miała długość sięgającą prawie 4 300 km.

Przedsiębiorstwo miało zorganizowaną strukturę podzieloną na kilka kluczowych zakładów, co obrazuje jego różnorodność w zakresie świadczonych usług. W obrębie pionu wodociągów działały następujące jednostki:

• Zakład Centralny – ul. Koszykowa 81 w Warszawie:
• Stacja Uzdatniania Wody „Filtry”,
• Stacja Uzdatniania Wody „Praga”,
• stacje uzdatniania wody „Radość”, „Falenica”, „Powsin”, „Stara Miłosna”, „Wola Grzybowska”, hydrofornie w Wesołej.
• Zakład Północny – ul. 600-lecia 20 w Wieliszewie,
• Zakład Sieci Wodociągowej – ul. Mikkego 4 w Warszawie.

W ramach pionu kanalizacji działały następujące zakłady:

• Zakład „Czajka” – ul. Czajki 4/6 w Warszawie – oczyszczalnia ścieków, która działa od 1991 roku, była przedmiotem modernizacji w latach 2009–2012,
• Zakład „Południe” – ul. Syta 190/192 w Warszawie – oczyszczalnia działająca od 2006 roku,
• Zakład „Dębe” – ul. 600-lecia 20 w Wieliszewie – oczyszczalnia ścieków działająca od 1989 roku, zmodernizowana w latach 1998–2002,
• Zakład „Pruszków” – ul. Domaniewska 23 w Pruszkowie – oczyszczalnia, która rozpoczęła działalność w 1969 roku, przeszła modernizację w latach 2013–2015, włączona do warszawskiego MPWiK w 1975 roku,
• Zakład Sieci Kanalizacyjnej – ul. Jagiellońska 65/67 w Warszawie.

Oprócz tego, w strukturze MPWiK funkcjonował pion laboratoriów, który obejmował:

• Laboratorium „Filtry”,
• Laboratorium „Wieliszew”,
• Laboratorium „Południe”,
• Laboratorium „Czajka”,
• Laboratorium „Pruszków”.

Nie można zapomnieć o Zakładzie Sprzętu i Transportu, który mieści się przy ul. Mikkego 4 w Warszawie, wspierającym wszystkie operacje naszej sieci. Przez różnorodność zakładów i ich nowoczesność, MPWiK stanowi fundamentalny element infrastruktury wodno-kanalizacyjnej stolicy.

---

Oceń: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie

---