Stawy Brustmana

---

Położenie i charakterystyka

Stawy Brustmana to niezwykłe miejsce położone w Warszawie, które zasługuje na szczegółowy opis. Te dwa stawy, związane ze sobą kanałem, znajdują się na lewym brzegu Wisły, w dzielnicy Bielany, a konkretnie na terenie MSI Wawrzyszew. W sąsiedztwie można odnotować takie ulice jak: Sándora Petőfiego, Lwa Tołstoja, Honoriusza Balzaka, Williama Szekspira oraz Wolumen.

Obydwa stawy są na stałe zasilane wodą, a ich dopływ oraz odpływ realizowane są za pośrednictwem cieku. Stawy usytuowane są na wysoczyźnie, w obrębie zlewni Potoku Bielańskiego, który znajduje się w ich bliskim otoczeniu. Stawy te łączy podziemny system kolektorów, który umożliwia wymianę wody między nimi oraz z ciekiem. Woda przepływa od bezimiennego stawu umiejscowionego przy Potoku Bielańskim, który ma powierzchnię 0,14 ha i znajduje się kilkadziesiąt metrów na południe. Jeśli chodzi o odpływ, jest on bezpośrednio kierowany do cieku.

W okresach z ograniczonym dopływem wody, zasilanie stawów wspomagane jest z podziemnej studni, która została wybudowana w 2001 roku. Powierzchnia wód tych stawów wynosi odpowiednio 0,55 ha dla stawu wschodniego oraz 0,47 ha dla stawu zachodniego. Dodatkowo, kanał łączący te dwa akweny ma powierzchnię 0,0682 ha oraz szerokość wynoszącą 8 m. Działki, na których znajdują się stawy, zajmują łącznie odpowiednio 0,7111 ha i 0,6239 ha. Jak wynika z numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal, lustra wody stawów osiągają wysokość 98,6 m n.p.m. Identyfikator MPHP dla stawów to 25971, zaś kanału łączącego – 275275.

Otoczenie stawów jest zdominowane przez osiedle, które powstało w latach 1973–1978 (WSM Wawrzyszew I–VI) według projektu Ryszarda Tomickiego. Rejon wokół stawów pełni funkcję rekreacyjną. W okolicy znajduje się również tzw. łączka wawrzyszewska, będąca uroczyskiem. Dodatkowym atutem stawów są dwa drewniane mostki, które zbudowano na kanale łączącym akweny, oraz pomost znajdujący się na stawie wschodnim.

Stawy Brustmana to nie tylko malownicze miejsce, ale również istotny element ekosystemu. Stanowią one habitat dla wielu ptaków, a w przeszłości były miejscem rozrodu płazów, co niestety zmieniło się z powodu umocnienia brzegów stawów poprzez podmurówkę.

Historia

Pochodzenie stawów ma charakter sztuczny, ponieważ stanowią one pozostałość po zalanych wodą glinianach, które powstały jako wynik eksploatacji iłów plioceńskich. Owe iły były niegdyś wykorzystane jako surowiec dla przemysłu cegielniczego.

Przypuszcza się, że stawy zaczęły powstawać około roku 1820. Ważnym momentem w ich historii było przejęcie terenu przez Instytut Agronomiczny w Marymoncie w 1819 roku. Wcześniejszy stan terenu obejmował obszar zmelioryzowany, który był podmokły i stanowił część gruntów należących do dworu hrabiego Podoskiego oraz folwarku, który założono w 1777 roku.

Warto również wspomnieć, że w przeszłości istniał trzeci zbiornik wodny, który wchodził w skład kompleksu stawów, jednak został on zasypany. Na jego miejscu zlokalizowano budynek szkoły, co wpłynęło na funkcjonowanie całego terenu.

W dniu 14 maja 1951 roku, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów, Wawrzyszew został formalnie włączony w granice administracyjne Warszawy, razem z pozostałą częścią gminy Młociny. Nazwa stawów związana jest z jednym z wcześniejszych właścicieli tych okolicznych terenów, co stanowi ciekawy element lokalnej historii.

Stawy przeszły proces rewitalizacji w 2000 roku, co przyczyniło się do ich odnowienia i poprawy ich stanu. Dodatkowo, w 2019 roku, stawy znalazły się na gminnej ewidencji zabytków, otrzymując numer identyfikacyjny BIE35073.

Według niektórych źródeł, w czasach PRL, w pawilonie pomiędzy stawami, który funkcjonował jako siedziba dyrekcji osiedla, miały się znajdować urządzenia zagłuszające nadajniki Radia Wolna Europa, co samo w sobie jest interesującym aspektem historycznym związanym z tym miejscem.

---

Oceń: Stawy Brustmana

---