Kopiec Powstania Warszawskiego jest niezwykłym obiektem o dużym znaczeniu historycznym, który można znaleźć na Czerniakowie. To sztuczne wzniesienie usytuowane jest w obrębie warszawskiej dzielnicy Mokotów, tuż po południowej stronie ulicy Bartyckiej.
Wokół kopca rozciąga się park Akcji „Burza”, który sprzyja wypoczynkowi i refleksji nad wydarzeniami, jakie miały miejsce podczas Powstania Warszawskiego.
Historia
Proces tworzenia kopca zaczęto po roku 1945, kiedy to na Czerniaków zaczęto przywozić gruz pochodzący z zniszczonych budynków Warszawy. To miejsce jest jednym z czterech takiego typu obiektów w stolicy, a obok niego znajdują się: Kopiec Moczydłowski, Górka Szczęśliwicka oraz nieistniejący kopiec przy ul. Krasińskiego.
Pomysł utworzenia w Warszawie kopca z materiałów po zniszczeniach wzbudził zainteresowanie już w 1945 roku. Jego głównym propagatorem był inżynier Stanisław Gruszczyński, architekt związany z Biurem Odbudowy Stolicy. W swojej wizji widział on kopiec na Powiślu, a później w okolicy ulicy Grzybowskiej, niedaleko obecnego Muzeum Powstania Warszawskiego. Gruszczyński zmieniał kilkukrotnie nazwę kopca, proponując m.in. „Pomnik Zburzonej Warszawy” czy „Grób Warszawy”. Niestety, zmarł w 1958 roku, nie doczekawszy się spełnienia swojej idei.
W latach 60. XX wieku, kopiec stał się miejscem składowania gruzów i śmieci, co przyczyniło się do posługiwania się między innymi takimi nazwami jak „Zwałka” czy „Śmieciara”. W planach Warszawy z 1995 roku pokazywano go jako „Górę Śmieci”, zaś na innych mapach określano go również mianem „Kopca Czerniakowskiego”. Studentom Uniwersytetu Warszawskiego, którzy uczestniczyli w studium wojskowym w sąsiednich barakach, znany był jako „Kopiec (lub Kurhan) Kucejki”, co nawiązywało do postaci kapitana LWP Kucejki, który uczył w tym programie.
Na przełomie wieków, u podnóża kopca przy ul. Bartyckiej leżał duży kamień granitowy, na którym był widniał napis: „GŁAZ POD KOPIEC KONSTYTUCJI 1791”. W 1998 roku Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, pod kierownictwem ppłk. Eugeniusza Ajewskiego ps. „Kotwa”, rozpoczął debatę na temat uporządkowania terenu kopca oraz jego nazwania jako „Kopiec Pamięci Narodowej”. W wyniku rozmów z członkami ŚZŻAK, 24 marca 2004 roku, warszawscy radni zadecydowali o nadaniu kopcowi imienia „Kopiec Powstania Warszawskiego”. W związku z obchodami 60. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, szczyt kopca został uporządkowany oraz zbudowano schody prowadzące z ul. Bartyckiej.
Na płaskiej powierzchni pokrytej kostką, umieszczono kilka metrów wysoki symbol Polski Walczącej. Monument zaprojektował ppłk. inż. architekt Eugeniusz Ajewski, a po jego bokach umieszczono dwie tablice pamiątkowe. Jedna z nich poświęcona jest pamięci żołnierzy AK oraz mieszkańców Warszawy, którzy zginęli w latach 1939–1944, a druga upamiętnia samego twórcę monumentu. Do szczytu prowadzą schody, które od sierpnia 2004 roku noszą nazwę alei Godziny „W”. Wzdłuż schodów znajdują się setki drewnianych krzyży, które w okresie rocznic są przepasane biało-czerwonymi wstążkami.
Tradycyjnie 1 sierpnia, z okazji rocznicy wybuchu powstania, odbywają się na kopcu uroczystości, które rozpoczyna rozpalenie ogniska, ognia przeniesionym z Grobu Nieznanego Żołnierza. W skład „sztafety pokoleń” wchodzą zarówno kombatanci, żołnierze, harcerze, jak i strażnicy miejscy. Ognisko płonęło przez 63 dni do 3 października i było podtrzymywane przez Straż Miejską, jednak w 2024 roku władze Dzielnicy Mokotów zdecydowały, że ognisko będzie podtrzymywane jedynie przez 3 dni.
Ze szczytu kopca rozciąga się malowniczy widok na Warszawę, w kierunkach południowym i zachodnim. U podstawy, od strony parkingu przy ul. Bartyckiej, znajduje się obelisk zaprojektowany przez architekta Roberta Drzazgę, zawierający tablicę, która przybliża historię powstania kopca i jego nazwę.
Wokół kopca planowane było urządzenie parku Akcji „Burza” o powierzchni 8,1 ha. Prace, realizowane przez pracownię topoScape i Archigrest, zakończono w 2023 roku. W ramach projektu powstała ścieżka przyrodnicza, kładka wśród drzew oraz strefa rekreacyjna dla dzieci. Posadzono około 450 drzew, a park został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Do szczytu prowadzą dwie trasy: schody z miejscami do odpoczynku oraz podświetlane barierki, a także wąwozy z gruzobetonu.
Modernizacja kopca oraz przylegającego parku została wyróżniona Nagrodą Architektoniczną Prezydenta m.st. Warszawy w X edycji w dwóch kategoriach: Grand Prix oraz Architektura użyteczności publicznej 2023, a także zdobyła nagrodę specjalną za zastosowane rozwiązania proekologiczne.
Dane
Kopiec Powstania Warszawskiego, jeden z najważniejszych symboli stolicy, ma wysokość względną sięgającą około 31 metrów, co odpowiada 121 metrom nad poziomem morza.
Od 2004 roku można zacząć wspinaczkę po schodach prowadzących na Kopiec, które są najdłuższe w Warszawie. Liczą 350 stopni oraz 35 spoczników, co czyni tę trasę wyjątkowym doświadczeniem dla odwiedzających.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie | Południk Warszawski | Pomnik pielgrzymki rycerza Andrzeja Ciołka w Warszawie | Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty | Pomnik 1 Dywizji Pancernej w Warszawie | Pomnik Achillesa Rattiego w Warszawie | Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego w Warszawie | Pomnik Bitwy o Monte Cassino w Warszawie | Pomnik Bolesława Prusa w Warszawie | Pomnik Bundowców i Cukunftowców w Warszawie | Pomnik Marii Konopnickiej w Warszawie | Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie | Popiersie Maurycego Mochnackiego | Popiersie Piotra Wysockiego | Słup kilometrowy w Warszawie | Pomnik Juliusza Słowackiego w Warszawie | Pomnik Józefa Piłsudskiego w Warszawie (Belweder) | Pomnik Stefana Roweckiego „Grota” w Warszawie | Pomnik Stanisława Małachowskiego w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie | Pomnik Romana Dmowskiego w WarszawieOceń: Kopiec Powstania Warszawskiego