Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie

---

Historia

Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie został zbudowany na placu, który powstał w wyniku rozbiórki budynków w obrębie dawnej jurydyki Dziekanka, w miejscu, gdzie niegdyś znajdowała się fontanna z 1866 roku, przeniesiona później w 1906 roku na plac Bankowy. Monument, stworzony przez Cypriana Godebskiego, został wzniesiony w sposób, który w pełni harmonizuje z otoczeniem, dzięki współpracy Józefa Piusa Dziekońskiego oraz Władysława Marconiego.

Sam posąg osiąga wysokość 4,5 metra i został odlany w Włoszech. Kolumna oraz cokół pomnika wykonano z granitu pozyskanego z kamieniołomów w Baveno w Piemoncie. W Warszawie użyto różnych rodzajów granitu baweńskiego, w tym różowego o budowie ziarnistej oraz szarego. W architektonicznej aranżacji monumentu warto zauważyć stopniowanie kolorów, które rozpoczyna się od ciemnoszarych schodów z granitu z Gniewania na Podolu, przez taras i cokół z granitu z Baveno, aż po jasnoszare odcienie granitu w kolumnie.

Ogrodzenie pomnika, zaprojektowane przez Zenona Chrzanowskiego, posiada kunsztownie wykonaną kutą w żelazie kratę z motywami roślinnymi, którą zrealizowała warszawska firma S. Zielezińskiego. W narożnikach tego ogrodzenia znalazły się osiem dwuramiennych latarń. Całkowity koszt budowy monumentu wyniósł 200 tys. rubli.

Uroczystość odsłonięcia pomnika miała miejsce 24 grudnia 1898 roku, w setną rocznicę urodzin Mickiewicza. Krótkie ceremonie, organizowane w obecności policji i wojska, były ściśle kontrolowane przez władze rosyjskie. Poświęcenie pomnika odbyło się bez przemówień, a uczestnicy musieli posiadać bilety na to wydarzenie. Cenzura nakazała ograniczenie jakichkolwiek wzmianki o tej uroczystości, a portrety poety zniknęły z wystaw w księgarniach. Krótkie obchody zaczęły się od utworu Stanisława Moniuszki, po czym nastąpiło odsłonięcie rzeźby. Henryk Sienkiewicz miał wygłosić mowę, jednak z powodu restrykcji pozostał milczący. Po poświęceniu pomnika orkiestra odegrała kolejny utwór Moniuszki, a obecny tłum składał kwiaty przed pomnikiem.

W październiku 1916 roku skwer, na którym stał pomnik, zmienił nazwę na skwer Adama Mickiewicza. Niestety, w 1944 roku pomnik został zdemontowany przez Niemców i wywieziony do Rzeszy. Po wojnie polska misja wojskowa odnalazła i rewindykowała m.in. głowę i fragment torsu w Hamburgu. Kopię pomnika wykonał Jan Szczepkowski we współpracy z Józefem Trenarowskim, a odlew zrealizowała firma Braci Łopieńskich. Odtworzono także cokół oraz ogrodzenie, brakuje jednak czterech zniczy, które znajdowały się w narożach balustrady u podstawy monumentu. Prace nad ich rekonstrukcją rozpoczęły się w 1978 roku i zakończono w 1986 roku.

Ostateczne odsłonięcie odrestaurowanego pomnika miało miejsce 28 stycznia 1950 roku, kiedy to Bolesław Bierut zakończył jubileuszowy Rok Mickiewiczowski. Kolejny ważny moment związany z pomnikiem miał miejsce 30 stycznia 1968 roku, kiedy to pod pomnikiem odbyła się manifestacja studencka sprzeciwiająca się usunięciu z afisza Teatru Narodowego w Warszawie utworu „Dziady”.

Inne informacje

W stolicy Polski, w Warszawie, można znaleźć jeszcze dwa pomniki upamiętniające Adama Mickiewicza. Pierwszy z nich, autorstwa Stanisława Horno-Popławskiego, został odsłonięty w 1955 roku i znajduje się przy wejściu głównym do Pałacu Kultury i Nauki.

---

Oceń: Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie

---