Instytut Głuchoniemych im. Jakuba Falkowskiego to uznawana od lat placówka szkolno-wychowawcza, która specjalizuje się w edukacji dzieci oraz młodzieży z problemami dotyczącymi słuchu i mowy. Został on założony w 1817 roku, co czyni go jednym z najstarszych tego rodzaju ośrodków w Polsce.
Instytut zlokalizowany jest w sercu Warszawy, przy placu Trzech Krzyży 4/6. Jego działalność miała znaczący wpływ na rozwój polskiego języka migowego oraz szeroko pojętej edukacji osób głuchych, co czyni go istotnym elementem polskiego systemu edukacyjnego.
Historia
Instytut Głuchoniemych został założony 23 października 1817 roku dzięki inicjatywie ks. Jakuba Falkowskiego. Początkowo działalność instytucji miała miejsce w Uniwersytecie Warszawskim, w historycznym Pałacu Kazimierzowskim. W latach 1820–1827 instytut przeniósł się do lokalu sióstr wizytek na Krakowskim Przedmieściu.
W dniu 26 kwietnia 1826 roku rozpoczęto budowę nowej siedziby instytutu przy placu Trzech Krzyży, a jej zakończenie miało miejsce w 1827 roku. Obiekt początkowo składał się z dwóch kondygnacji, z których środkowe skrzydło zostało podwyższone w 1873 roku. W 1842 roku przy instytucie nawiązano współpracę ze szkołą dla osób niewidomych, dzięki czemu instytut przyjął pełną nazwę „Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych”, która pozostawała w użyciu do 1962 roku. Do głównych atutów należał także przylegający do budynku duży ogród.
W latach 1867–1885 na czołowej pozycji dyrektora instytucji stał Jan Papłoński, który wprowadził szereg zmian, przyczyniających się do sukcesów instytutu. Dzięki niemu, w 1865 roku, zrealizowano pomysł utworzenia fermy, gdzie osoby głuche pochodzące ze wsi mogłyby nabywać umiejętności związane z rolnictwem i hodowlą zwierząt.
W 1919 roku zainaugurowano przedszkole dla dzieci niesłyszących, a w 1934 roku otwarto zasadniczą szkołę zawodową, dostosowaną dla młodzieży głuchoniemej. Uczniowie instytutu uzyskiwali zróżnicowane wykształcenie, zarówno ogólne, jak i zawodowe. Znani byli także z aktywności społecznej, tego dowodem był ich udział w strajku szkolnym w 1905 roku oraz udział 29 osobników w powstaniu warszawskim w 1944 roku jako część plutonu Głuchoniemych.
W trakcie powstania warszawskiego na dziedzińcu instytutu zorganizowano cmentarz, a dnia 26 października 1944 roku, niestety, budynek został podpalony przez wojska niemieckie. Odbudowa obiektu została zrealizowana w sierpniu 1948 roku. W 1983 roku instytut przyjął imię swojego fundatora, księdza Jakuba Falkowskiego.
W dzisiejszych czasach instytut oferuje szeroką gamę edukacyjną, obejmującą edukację przedszkolną, szkolnictwo podstawowe, gimnazjalne oraz ponadgimnazjalne. Oprócz tego zapewnia indywidualne wsparcie dla wychowanków. Uczniowie mają również dostęp do specjalistycznej opieki logopedycznej, psychologicznej i pedagogicznej. Dla rodziców dzieci niesłyszących organizowane są kursy dotyczące polskiego języka migowego.
Dyrektorzy
W historii Instytutu Głuchoniemych w Warszawie funkcje dyrektorskie pełnili znani nauczyciele oraz organizatorzy życia instytucji. Oto lista dyrektorów:
- Jakub Falkowski (1817–1831),
- Wawrzyniec Wysocki (1831–1837),
- ks. Józefat Szczygielski (1837–1865),
- Jan Papłoński (1867–1885),
- ks. Teofil Jagodziński (1885–1887),
- Aleksander Manczarski (1915-1918),
- Władysław Jarecki (1918–1928),
- Stefan Łopatto (1929–1933),
- Edward Zawadzki (1933-1947),
- Wacław Tułodziecki (1948–1955),
- Otton Lipkowski (1960–1965),
- Tadeusz Adamiec (1991-2022),
- Bartosz Wilimborek (od 2022).
Nauczyciele i wychowankowie Instytutu
W gronie nauczycieli oraz wychowanków Instytutu Głuchoniemych w Warszawie znajdują się niezwykle utalentowane osoby, które odegrały kluczową rolę w jego działalności. Lista niektórych z nich prezentuje się następująco:
- Jan Siestrzyński,
- Janisław Królikowski,
- Ludwik Kucharzewski,
- Edmund Malinowski,
- Feliks Pęczarski,
- Wanda Tazbir.
Przypisy
- Grzegorz Mika. Plac Trzech Krzyży wczoraj i dziś. „Skarpa Warszawska”, s. 13, 01.2024 r.
- Instytut Głuchoniemych im. Jakuba Falkowskiego w Warszawie [online], instytut-gluchoniemych.waw.pl, 20.04.2023 r. [dostęp 20.04.2023 r.]
- Instytut Głuchoniemych im. Jakuba Falkowskiego w Warszawie [online], instytut-gluchoniemych.waw.pl, 11.03.2022 r. [dostęp 24.02.2023 r.]
- GrzegorzG. Bachanek, OSOBA Z DYSFUNKCJĄ SŁUCHU W ŚWIETLE ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI KS. JAKUBA FALKOWSKIEGO, ZAŁOŻYCIELA PIERWSZEGO W POLSCE INSTYTUTU GŁUCHONIEMYCH, „Łódzkie Studia Teologiczne” (27), 2018, s. 185-196.
- Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta (wydanie I na podstawie wydania z 1893 roku). Warszawa: Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.net, 2012, s. 190. ISBN 978-83-928349-8-4.
- MaciejM. Piekarski, Tak zapamiętałem, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 259, ISBN 83-06-00115-X.
- Instytut Głuchoniemych... [online], Fundacja Warszawa 1939, 16.02.2017 r. [dostęp 27.02.2022 r.] (pol.).
- Prace / Komisje senackie / Senat Rzeczypospolitej Polskiej [online], www.senat.gov.pl [dostęp 27.02.2022 r.]
- Papłoński Jan (1819-1885) | Muzeum w polskiej kulturze pamięci [online], 21.03.2017 r. [dostęp 27.02.2022 r.] (pol.).
- Manczarski Aleksander (1896-1984) | Muzeum w polskiej kulturze pamięci [online], 30.03.2017 r. [dostęp 27.02.2022 r.] (pol.).
- Page 79 - Przewodnik po Głuchej Warszawie [online], www.surdushistory.org.pl [dostęp 27.02.2022 r.]
- Tułodziecki Wacław | Miasto i Gmina Skępe [online], www.skepe.pl [dostęp 27.02.2022 r.]
- Otton Lipkowski [online] [dostęp 27.02.2022 r.]
- a b c InstytutI. Głuchoniemych InstytutI., Historia Instytutu Głuchoniemych [online], instytut-gluchoniemych.waw.pl [dostęp 07.05.2020 r].
Pozostałe obiekty w kategorii "Uczelnie":
Kampus Główny Uniwersytetu Warszawskiego | Prawosławne Seminarium Duchowne w Warszawie | Szkoła Biznesu Politechniki Warszawskiej | Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie | Szkoła Główna Handlowa w Warszawie | Uczelnia Collegium Intermarium | Szkoła Zdrowia Publicznego CMKP | Uczelnia Korczaka – Akademia Nauk Stosowanych | Uczelnia Łukaszewski w Warszawie | Uczelnia Medyczna im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie | Gmach Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej | Gmach Główny Politechniki Warszawskiej | Collegium Varsoviense | Collegium Humanum – Szkoła Główna Menedżerska z siedzibą w Warszawie | Collegium Civitas w Warszawie | Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie | Budynek Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego | Budynek Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie | Akademia Wymiaru Sprawiedliwości | Akademia Sztuki WojennejOceń: Instytut Głuchoniemych w Warszawie