Gmach Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych

---

Historia

W budynku, który jest jednym z kluczowych elementów planowanej dzielnicy reprezentacyjnej, miał powstać szereg obiektów na obszarzePola Mokotowskiego. Obszar ten, włączony do Warszawy w 1916 roku, stał się miejscem wielu koncepcji urbanistycznych, które jednak w większości nie doczekały się realizacji. Do jednych z takich wizji należała Dzielnica Nauki, której fragmenty zrealizowano na południowych obrzeżach Pola Mokotowskiego. Istniejący tam obiekt, Kampus Ochota, jest jej współczesnym odpowiednikiem. Po tragicznej śmierci Józefa Piłsudskiego ogłoszono konkurs na projekt Dzielnicy im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, lecz nigdy nie wyłoniono zwycięzcy. Planowanie tej dzielnicy trwało aż do wybuchu II wojny światowej, a zasadnicza część projektów była gotowa już jesienią 1938 roku.

Gmach Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych to jeden z nielicznych obiektów, które zrealizowano w ramach tych planów. Na początku lat 30. XX wieku, na rogu ulic Krzyckiego i Wawelskiej, planowano budowę Muzeum Rzemiosła i Techniki, a naprzeciw tego obiektu miało stanąć meczet. Niestety, żadne z tych zamierzeń nie zostało zrealizowane – przed wybuchem wojny nie powstało nic na miejscu planowanego meczetu, gdzie z czasem utworzono skwer Sue Ryder. Natomiast na terenie, gdzie miało się znaleźć muzeum, ostatecznie zbudowano siedzibę dyrekcji Lasów Państwowych. Projekt budynku powstał z inicjatywy Stefana Tomorowicza w 1928 roku.

W roku 1934 przyjęto ostateczną formę budowli, utrzymaną w stylu nowego klasycyzmu lub modernizmu, nad którą pracował Jan Zabłocki. Rozbudowa gmachu trwała do 1936 roku. Podczas tej operacji zużyto ponad 3 miliony cegieł oraz 3000 m² piaskowca, który pochodził z okolic Szydłowca i został wykorzystany do pokrycia elewacji. Aby dostosować się do naświetlenia głównej fasady od strony południowej, zastosowano jasnożółty kamień. Natomiast drewno potrzebne do wykończenia stolarki i posadzki pochodziło z tartaków w Hajnówce i częściowo z regionu warszawskiego.

Budowa gmachu była traktowana jako przykład oszczędności w porównaniu z innymi administracyjnymi projektami realizowanymi w tym okresie. Część funduszy, sięgająca 156 000 ówczesnych złotych, została uzyskana ze zbiórki Związku Leśników Polskich, która pierwotnie miała służyć budowie wielofunkcyjnego Domu Leśnika. Ten monumentalny obiekt jest największym budynkiem powstałym w okresie międzywojennym przy ulicy Wawelskiej. Na jego elewacji znajduje się tylko jedna rzeźba – płaskorzeźba Orła Białego w stylu art déco. Na ścianie budynku umieszczono również brązową tablicę poświęconą leśnikom i przemysłowcom drzewnym, którzy zginęli w trakcie II wojny światowej. Wewnątrz umieszczono tablicę upamiętniającą Józefa Piłsudskiego, która była zdemontowana w 1946 roku i ponownie zawieszona w 1993 roku. Od roku 2017 w budynku znajdują się także tablice upamiętniające leśników – ofiary zbrodni katyńskiej oraz żołnierzy wyklętych.

W 2009 roku wystąpiono z postulatem, aby przed budynkiem ustawić pomnik pierwszego dyrektora Lasów Państwowych, Adama Loreta, jednak ostatecznie odsłonięto go w innej lokalizacji, przed nową siedzibą Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. W 2014 roku odnowiono aulę audytoryjną, przekształcając ją w Centrum Multimedialne Ochrony Środowiska.

Przez dekady gmach pełnił rolę siedziby władz Lasów Państwowych. Po II wojnie światowej przestał być własnością Lasów Państwowych, stając się częścią różnych resortów odpowiedzialnych za leśnictwo. W czwartych latach XX wieku mieściło się w nim Ministerstwo Leśnictwa, które korzystało z adresu ul. Reja 3/5. Następnie, od 1999 roku, siedzibę miało tutaj Ministerstwo Środowiska, a w latach 2019-2020 Ministerstwo Klimatu, które w 2020 roku zmieniło nazwę na Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Po przeniesieniu Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, która początkowo znalazła się w budynku Instytutu Badawczego Leśnictwa na ulicy Bitwy Warszawskiej 3, siedzibę swą kolejno posiadała w biurowcu na ulicy Grójeckiej 127. W latach 1945-1956 w gmachu działał m.in. Instytut Badawczy Leśnictwa, jako kontynuator Instytutu Badawczego Lasów Państwowych.

---

Oceń: Gmach Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych

---