Centralna Biblioteka Statystyczna im. Stefana Szulca

---

Historia Biblioteki

„Centralna Biblioteka Statystyczna im. Stefana Szulca została założona w 1918 roku, kiedy to równocześnie zaczynał się proces organizacji Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Biblioteka ta miała pełnić kluczową rolę jako naukowe zaplecze dla działalności Urzędu. Jej początki sięgają księgozbioru, który został odziedziczony po Warszawskim Komitecie Statystycznym, zamkniętym w 1915 roku w Warszawie, a także zbiorów przywiezionych z lwowskiego Wydziału Krajowego, który zajmował się badaniami statystycznymi dla Galicji już w 1919 roku. Księgozbiór ten zawierał niemalże w całości wielotomowe serie wydawnicze z XIX wieku, wydane przez trzy zaborcze państwa, stanowiące dziś bezcenne źródła dla badań nad historią statystyki, a wiele z tych materiałów służy do dzisiaj w zbiorach CBS.

Kierowanie Biblioteką powierzono uznanemu statystyka oraz demografowi, profesorowi Stefanowi Szulcowi. Dzięki jego aktywności oraz wizjonerskiemu podejściu, biblioteka wzbogaciła swoje zbiory o liczne cenne publikacje. Już w 1939 roku liczba woluminów sięgnęła około 60 000.

W okresie II wojny światowej zbiory biblioteki zostały przetransportowane przez niemieckie władze do Krakowa, do siedziby Statistisches Amt. Jednak w 1945 roku, po ponownym uruchomieniu Głównego Urzędu Statystycznego, zbiory te powróciły do Warszawy, unikając tym samym tragicznego losu innych placówek bibliotecznych w stolicy, które uległy niemal całkowitemu zniszczeniu podczas wrześniowej kampanii 1939 roku oraz w trakcie powstania warszawskiego w 1944 roku.

W 1953 roku Bibliotece przydzielono nową lokalizację w jednym ze skrzydeł gmachu GUS, zaprojektowanego przez pracownię prof. Romualda Gutta. W 1968 roku nadano bibliotekę nowy statut, przekształcając ją z Biblioteki Urzędu w Centralną Bibliotekę Statystyczną, która zaspokaja potrzeby głównej biblioteki w Polsce w zakresie statystyki, demografii oraz pokrewnych dziedzin.

Zbiory

Historia zbiorów Centralnej Biblioteki Statystycznej jest niezwykle bogata, bowiem ich początki sięgają kolekcji zgromadzonej przez Warszawski Komitet Statystyczny, która liczyła wtedy zaledwie 3 tysiące woluminów.

Obecnie Centralna Biblioteka Statystyczna w swojej pieczy ma różnorodne publikacje naukowe oraz popularnonaukowe. Ich tematyka oscyluje wokół statystyki i demografii, a także obejmuje szerszy obszar nauk społeczno-ekonomicznych, finansów i bankowości, zarządzania, informatyki, poligrafii oraz bibliotekoznawstwa. Warto zauważyć, że biblioteka regularnie otrzymuje egzemplarz obowiązkowy wydawnictw publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).

Aktualne zbiory Biblioteki składają się z około 510 095 woluminów, w tym z wieloma tytułami bieżących czasopism. W zakres zbiorów kartograficznych wchodzi ponad 5 000 atlasów, map oraz planów, co czyni je cennym zasobem dla badaczy i pasjonatów geografii.

Najważniejszą częścią zbiorów stanowi księgozbiór główny, który jest najstarszą i największą specjalistyczną kolekcją tego typu w Polsce. Zawiera on wszystkie publikacje GUS od momentu powstania Urzędu, jak również kluczowe publikacje wydawane przez wojewódzkie urzędy statystyczne. Centralna Biblioteka Statystyczna dysponuje również najbogatszym w kraju zbiorem bieżących i retrospektywnych światowych wydawnictw statystycznych, a szczególną wagę przykłada do roczników statystycznych z różnych krajów oraz instytucji międzynarodowych.

Czasopisma, którymi dysponuje biblioteka, obejmują zarówno polskie, jak i zagraniczne publikacje z zakresu statystyki i demografii, co pozwala na szeroki wgląd w aktualne badania i analizy.

Na koniec warto wspomnieć o pracach bibliograficznych, które są realizowane przez bibliotekę. Opracowywane są tutaj „Bibliografia Wydawnictw GUS”, „Biuletyn Nabytków CBS”, jak również różnorodne zestawienia bibliograficzne tematyczne, co znacząco ułatwia korzystanie z tego bogatego zasobu.

Cyfrowa Biblioteka Statystyczna

Cyfrowa Biblioteka Statystyczna stanowi znakomity zasób zdigitalizowanych materiałów, które są dostępne online. W jej zbiorze znajdują się publikacje z okresu międzywojennego, w tym roczniki oraz czasopisma branżowe wydane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).

Dodatkowo, można tu znaleźć unikatowe artefakty statystyczno-demograficzne z końca XIX i początku XX wieku, a także kluczowe wydania statystyczne GUS, które ukazały się po II wojnie światowej. Wśród nich szczególne miejsce zajmują wyniki powszechnych spisów ludności oraz różnorodne roczniki statystyczne.

Edukacja statystyczna

W ramach swoich działań, Biblioteka angażuje się w promowanie edukacji statystycznej, organizując różnorodne wydarzenia takie jak wystawy, spotkania oraz lekcje biblioteczne, które z pewnością wpływają na zwiększenie zainteresowania tą dziedziną.

Jednym z najbardziej istotnych wydarzeń, które odbywa się cyklicznie od 1968 roku, jest Ogólnopolski Konkurs Statystyczny, organizowany przez Centralną Bibliotekę Statystyczną, przyciągający uczestników z całego kraju.

Odznaczenie

W marcu 2007 roku, na mocy postanowienia Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Centralnej Bibliotece Statystycznej im. Stefana Szulca został przyznany medal „Bibliotheca Magna Perennisque”.

To odznaczenie to wyraz uznania dla całokształtu działalności biblioteki, która znacząco wspiera rozwój bibliotekarstwa w Polsce oraz promuje czytelnictwo w polskim społeczeństwie.

Dyrektorzy biblioteki

W historii Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca, kierowanie instytucją pełniło kilku zasłużonych dyrektorów, których wkład w rozwój biblioteki jest nieoceniony.

• Stefan Szulc (1919–1939),
• Irena Morsztynkiewiczowa (1956–1973),
• Andrzej Jopkiewicz (1973–1996),
• Janina Pawlik.

---

Oceń: Centralna Biblioteka Statystyczna im. Stefana Szulca

---