Biblioteka Wilanowska

---

Historia biblioteki

Biblioteka Wilanowska, z rodowodem sięgającym pochodzenia zbiorów Ignacego Potockiego, miała od początku niezwykle bogatą historię. Przez długie lata była nawet poszerzana dzięki staraniom jednego z autorów Konstytucji 3 maja oraz jego brata. Do roku 1833 zbiory te były rozproszone po różnych miejscach, takich jak Warszawa, Radzyń, Klementowice czy Olesin. Dopiero syn Stanisława Kostki, Aleksander, zebrał je i przeniósł do Wilanowa, umieszczając je w Wielkiej Sali Uczt Jana III, która znajduje się na drugim piętrze głównego korpusu pałacu.

Wnętrza tej wyjątkowej biblioteki zaprojektował znany architekt Piotr Aigner, a realizacją jego wizji zajął się Fryderyk Bauman. Zbiory, które tam zgromadzono, obejmowały rzadkie rękopisy, iluminowane starodruki, liczne ryciny oraz wydawnictwa kartograficzne. Dodatkowo, znajdowały się tam numizmaty oraz cenne obiekty związane z literaturą, historią, kartografią, architekturą i sztuką. W latach 1852–1855 nastąpił znaczący wzrost zbiorów biblioteki, kiedy dodano do niej kolekcje Stanisława Septyma Potockiego oraz inne cenne prywatne zbiory.

Rok 1892 przyniósł istotne zmiany, gdy pałac, a tym samym biblioteka, przeszły w ręce rodziny Branickich, która z determinacją i zapałem kontynuowała rozwój zbiorów. 15 kwietnia 1932 roku Adam Branicki, sporządzając akt notarialny w Warszawie, ofiarował bibliotekę Państwu polskiemu, co zaowocowało jej włączeniem do Biblioteki Narodowej. Wówczas biblioteka dysponowała około 50 tysiącami tomów oraz 2204 teki, które zawierały około 15 tysięcy rycin.

Najważniejsze dzieła w bibliotece Wilanowskiej

Pomimo trudnych czasów II wojny światowej, Biblioteka Wilanowska zachowała swoje bogactwo i wartość, co czyni ją ważnym miejscem w polskim dziedzictwie kulturowym. Obecnie jej zbiory obejmują około 40 tysięcy rękopisów, 20 tysięcy druków, 14 tysięcy rycin i litografii, 2100 rysunków, 360 albumów oraz 15 atlasów. Dodatkowo, w bibliotece znajdują się również rękopiśmienne inwentarze i katalogi, które suplementują jej cenną ofertę.

Wśród najważniejszych dzieł, które można spotkać w zbiorach, wyróżniają się:

• psałterz wilanowski z XIII wieku,
• dokumenty Sejmu Czteroletniego,
• XVII-wieczne globusy,
• część księgozbioru Jana III Sobieskiego.

Literatura przedmiotu

Wśród źródeł dotyczących Biblioteki Wilanowskiej, źródłem o dużej wartości jest książka autorstwa Jadwigi Rudnickiej. Dzieło nosi tytuł: „Biblioteka Wilanowska. Dwieście lat jej dziejów (1741-1932)” i zostało wydane przez Bibliotekę Narodową w Warszawie w 1967 roku.

---

Oceń: Biblioteka Wilanowska

---