Andrzej Jopkiewicz (1939–2017)

---

Życiorys

Andrzej Jopkiewicz, urodzony w rodzinie robotniczej, był synem Zygmunta Jopkiewicza oraz Małgorzaty z domu Olszewskiej. Po ukończeniu szkoły podstawowej kontynuował naukę w VIII Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Władysława IV w Warszawie, gdzie przystąpił do matury w 1957 roku. Następnie podjął studia na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończył w 1963 roku, obroniwszy pracę magisterską zatytułowaną ‘Życie i twórczość Ignacego Dąbrowskiego’, napisaną pod kierunkiem znanego profesora Stanisława Frybesa.

W 1963 roku rozpoczął swoją działalność zawodową, dołączając do zespołu Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, zajmując się tam Biografią.W jego kompetencjach leżało opracowanie haseł do III tomu Bibliografii Warszawy, który dotyczył wydawnictw ciągłych w latach 1864–1903, a jego redaktorem był Janusz Durko.

W latach 1969–1973 pełnił funkcję kustosza w Oddziale Bibliografii Wojskowej Zakładu Bibliografii Wojskowej Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, gdzie w przeciwieństwie do wcześniejszych zadań, jego zadanie polegało na tworzeniu Polskiej bibliografii wojskowej.

W 1973 roku Jopkiewicz objął stanowisko dyrektora Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca, która była częścią Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. Wydarzenie to stanowiło przełom w działalności biblioteki, a celem Jopkiewicza było wprowadzenie istotnych zmian wynikających z przekształceń jej struktury, które uczyniły ją główną instytucją w kraju ds. teorii i praktyki statystycznej, demografii, oraz pokrewnych dyscyplin.

Pełniąc stanowisko dyrektora aż do 1996 roku, a następnie jako zastępca dyrektora do 2004, Jopkiewicz umocnił pozycję tej instytucji jako centrum naukowego. W jego kadencji stworzono dwa nowe działy: Dział Bibliografii oraz Dział Informacji Statystycznej. Zespół pracowników podjął się wydania serii publikacji, takich jak Bibliografia Wydawnictw GUS, Bibliografia piśmiennictwa demograficznego i statystycznego, oraz Roczniki statystyczne świata w zbiorach CBS.

Dodatkowo, Jopkiewicz był jednym z założycieli reaktywowanego w kwietniu 1981 roku Polskiego Towarzystwa Statystycznego (PTS). W trakcie swojej działalności w tej instytucji, pełnił liczne funkcje, w tym przewodniczącego Sądu Koleżeńskiego oraz skarbnika Rady Oddziału Warszawskiego PTS. Jego wkład w działalność towarzystwa był nieoceniony, a także redagował Biuletyn Informacyjny przez wiele lat.

W swoją pracę na rzecz społeczności bibliotecznej zaangażował się również w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich, do którego przystąpił w 1970 roku. Jego role obejmowały skarbnika, sekretarza generalnego, a także przewodniczącego Komisji Statystyki Bibliotecznej oraz członka Komisji Odznaczeń i Wyróżnień.

Interesował się literaturą oraz historią XVII wieku, co skutkowało gromadzeniem istotnych materiałów archiwalnych oraz kolekcjonowaniem zbiorem białej broni. Jopkiewicz był również znanym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Pamiętnikarstwa od 1972 roku.

W 2018 roku, w czytelni Centralnej Biblioteki Statystycznej, odbyło się spotkanie ku jego pamięci, zorganizowane we współpracy ze Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich. Była to wzruszająca okazja do przypomnienia o jego wkładzie w rozwój polskiej statystyki oraz bibliotekarstwa.

Andrzej Jopkiewicz był mężem Zofii Danuty Jopkiewicz, polonistki, która przez wiele lat pracowała w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jego syn, Tomasz Jopkiewicz, również odnosi sukcesy jako krytyk filmowy. Andrzej Jopkiewicz znalazł swoją ostatnią siedzibę na cmentarzu w Błoniu, gdzie spoczywa w Alei X.

Wyróżnienia i odznaczenia

Andrzej Jopkiewicz, uznawany za znaczącą postać w swoim środowisku, otrzymał liczne wyróżnienia i odznaczenia w czasie swojej kariery, które doskonale odzwierciedlają jego wkład i zaangażowanie.

• złoty Krzyż Zasługi (1984),
• odznaka „Zasłużony pracownik informacji naukowo-technicznej” (1984),
• medal SBP „W dowód uznania” (1999),
• honorowa Odznaka SBP (2000),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2002),
• Krajowy Zjazd Delegatów SBP nadał mu godność Członka Honorowego SBP (2005).

Ważniejsze publikacje

Andrzej Jopkiewicz był autorem oraz współautorem imponującej liczby 156 publikacji, które obejmowały różne tematy związane z historią, statystyką oraz informacją naukową. Jego prace nie tylko wzbogaciły wiedzę na temat statystyki, ale także ukazały bogatą historię Warszawy. W szczególności Jopkiewicz opracował biogramy ważnych postaci z branży bibliotekarskiej i statystycznej, takich jak Edwardowi Chwalewikowi, a także Stefanii Draczko, Irenie Morsztynkiewiczowej, Mieczysławowi Rulikowskiemu, Hannie Uniejewskiej i wielu innych. Publikacje te znalazły się w tomach serii SBP „Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych” oraz w Słowniku pracowników książki polskiej.

Wśród najważniejszych prac Jopkiewicza można wymienić:

• „Stosunek szlachty polskiej do zagranicy i cudzoziemców na przykładzie pamiętników J. Paska i M. Jemiołowskiego”, opublikowany w „Przeglądzie Humanistycznym” 1968, nr 2, s. 125–139,
• „Zasady gromadzenia i prowadzenia wymiany publikacji przez Centralną Bibliotekę Statystyczną”, wydany w „Statystyk terenowy” 1974, nr 4, s. 26–27,
• „Centralna Biblioteka Statystyczna GUS: Dzieje, zbiory, zadania”, zamieszczony w „Wiadomościach Statystycznych” 1976, nr 2, s. 44–46,
• „Biblioteka Głównego Urzędu Statystycznego”, umieszczony w „Kronice Warszawy” 1979, nr 1,
• „Centralna Biblioteka Statystyczna jako placówka informacji naukowej”, który można znaleźć w „Aktualnych Problemach Informacji i Dokumentacji”, 1981, nr 3, s. 9–13,
• „System wyszukiwania informacji w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej jako instrument obsługi użytkowników SPIS”, napisany wspólnie z Józefem Oleńskim i Zygmuntem Peukerem, w Centrum Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej, Wydawnictwa Informacyjne, Warszawa: GUS, 1984,
• „Wybrane zagadnienia sprawozdawczości i statystyki bibliotek oraz ośrodków informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej”, wydane przez Centrum Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej, Wydawnictwa Informacyjne, Warszawa 1985,
• „Irena Morsztynkiewiczowa (1902–1986) [oraz] Bibliografia prac…”, artykuł w „Przeglądzie Bibliotecznym” 1987, z. 2, s. 129–140,
• „Bibliografia polskiej myśli ekonomicznej – warta kontynuacji”, opublikowana w „Rozwoju myśli i instytucji statystycznych na ziemiach polskich”, red. Stanisław Jońca, Warszawa: GUS 1994, s. 154–157 (Biblioteka Wiadomości Statystycznych; t. 42),
• „Księgozbiór prof. Kazimierza Romaniuka 1908–1996”, przekazany do Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa: GUS, 1998,
• „30 konkursów ze znajomości Małego Rocznika Statystycznego”, wspólnie z Zygmuntem Peukerem, Warszawa: „Leliwa”, 2001,
• „Zasłużeni dla Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich”, red. Andrzej Jopkiewicz, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2005 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych”, 9),
• „Towarzystwa statystyczne w okresie międzywojennym”, opublikowane w „Wiadomościach Statystycznych” 2011, nr 11, s. 1–10,
• „Kronika Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich za lata 2007–2012”, opracowane przez Andrzeja Jopkiewicza, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2013.

Prace Jopkiewicza stanowią istotny wkład w rozwój zarówno bibliotekarstwa, jak i statystyki w Polsce, a jego publikacje są wartościowym źródłem wiedzy.

---

Oceń: Andrzej Jopkiewicz (1939–2017)

---