Tadeusz Frenkiel-Niwieński

---

Życiorys

Tadeusz Frenkiel-Niwieński był dzieckiem sceny teatralnej, które zawdzięczało swoje korzenie rodzicom, znanym aktorom – Mieczysławowi Frenklowi oraz Stanisławie Pysznik. Poślubił Anielę z Tarnowiczów, także aktorkę. Swoją edukację początkowo zdobywał w prywatnej szkole filologicznej Pawła Chrzanowskiego. Następnie przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie podjął studia na wydziale prawa.

Jego debiut aktorski miał miejsce w Teatrze Praskim 15 stycznia 1919 roku. Następnie swoją karierę rozwijał na deskach różnych teatrów. Występował między innymi w Teatrze Dramatycznym, ponownie Praskim, Rozmaitości, Komedii i im. Bogusławskiego. W Teatrze Bagatela w Krakowie grał w sezonie 1923/24, a w latach 1923–1931 był częścią zespołu warszawskich Miejskich Teatrów Dramatycznych, takich jak Narodowym i Letnim.

Nie ograniczał się jedynie do gry na scenie. Zasiadał również w fotelu reżysera, gdzie zrealizował między innymi pierwszy akt „Wyzwolenia” Stanisława Wyspiańskiego oraz wiele innych sztuk. Był także dramaturgiem, tworząc utwory takie jak „Dzień 5 maja 1821” czy „Grzech Napoleona”. Współpracując z Józefem Wójcickim, pisał sztuki, które zyskały uznanie, jak „Kwiat paproci” czy „Apollo w Warszawie”.

Złożone koleje losu doprowadziły go także do roli pamiętnikarza, gdy w 1939 roku opublikował wspomnienia poświęcone swojemu ojcu, Mieczysławowi Frenkielowi. W czasie okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej, Tadeusz Frenkiel-Niwieński grał w teatrach otwartych, takich jak Niebieski Motyl i Nowości. Niestety, dramatycznie zakończył swoje życie, gdy 12 lutego 1943 roku został stracony w lesie nieopodal Piaseczna.

Jego ciało spoczywa na warszawskich Starych Powązkach, w kwaterze 52-1-30, gdzie można złożyć hołd jego pamięci.

Role teatralne

W bogatej karierze teatralnej Tadeusza Frenkiela-Niwieńskiego znalazły się niezapomniane role, które na zawsze zapisały się w pamięci widzów.

• Pelikan w „Dziadach” Adama Mickiewicza,
• Syn w „Wyzwoleniu” Stanisława Wyspiańskiego,
• Janusz w „Panu Jowialskim” Aleksandra Fredry,
• Zbyszek w „Moralności pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej,
• Jan w „Żeglarzu” Jerzego Szaniawskiego,
• Motyliński w „Klubie kawalerów” Michała Bałuckiego,
• Genio w „Panu Damazym” Józefa Blizińskiego,
• Król Zygmunt August w „Królewskim jedynaku” Lucjana Rydla.

Każda z tych ról była świadectwem jego talentu aktorskiego i umiejętności wcielania się w różnorodne postacie, co czyniło go jednym z najbardziej utalentowanych artystów swojej epoki.

Filmografia

Filmografia Tadeusza Frenkiela-Niwieńskiego zawiera wiele interesujących ról, które przyczyniły się do jego renomy w polskim kinie.

• 1925: Iwonka jako Bohdan, syn Wyszomirskiego,
• 1934: Czarna perła jako członek gangu zatrudniający się jako lokaj Nadolskiego,
• 1936: Amerykańska awantura jako Anatol Korda,
• 1937: Znachor jako doktor Zygmunt Pawlicki, lekarz w Radoliszkach,
• 1937: Ułan księcia Józefa jako Francuz na dworze księcia,
• 1937: Dyplomatyczna żona jako reporter radiowy w polskiej wersji filmu,
• 1938: Profesor Wilczur jako doktor Zygmunt Pawlicki, lekarz w Radoliszkach,
• 1938: Kościuszko pod Racławicami jako hetman Ożarowski,
• 1939: U kresu drogi jako antagonista Turwida na kongresie.

---

Oceń: Tadeusz Frenkiel-Niwieński

---