Tadeusz Moniewski

Nauka i edukacja

Tadeusz Moniewski, urodzony 23 stycznia 1901 roku w Warszawie, a zmarły 23 grudnia 1939 roku w Lublinie, był polskim działaczem niepodległościowym i społecznym. Jego życie i działalność ukierunkowane były na edukację i rozwój młodzieży. W latach 1930–1939 pełnił funkcję dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Lublinie, gdzie z pewnością przyczynił się do kształtowania kolejnych pokoleń uczniów.

Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie jako ofiara Sonderaktion Lublin, co podkreśla złożoność historii Polski w tamtym okresie oraz niebezpieczeństwa, które towarzyszyły walce o niepodległość.

Życiorys

Tadeusz Moniewski urodził się w rodzinie Feliksa, rzemieślnika, oraz Marianny z Przymanowskich. Posiadał starszą siostrę Janinę Felicję, która przyszła na świat w 1897 roku. Edukację rozpoczął w 8-klasowej Szkole Filologicznej Zygmunta hr. Wielopolskiego, znajdującej się w Warszawie, gdzie z wyróżnieniem ukończył pojedynek nauki w roku 1918, zdobywając tym samym świadectwo dojrzałości. Już w 1916 roku aktywnie włączył się w działalność harcerską poprzez przynależność do drużyny harcerskiej w wymienionej szkole. Dwa lata później był już plutonowym w tej samej organizacji, a po kolejnych miesiącach miał zaszczyt być przybocznym w drużynie Tomasza Piskorskiego.

W 1918 roku zasiadł w warszawskiej Radzie Drużynowych. Tego samego roku dołączył do Organizacji Młodzieży Narodowej, która w późniejszych latach przekształciła się (do 1921 roku) w OMN Szkół Średnich, a następnie – Szkół Wyższych. Był również członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość”, potocznie zwanego „Pet”-em, pełniąc w OMN funkcję przewodniczącego. W czasie I wojny światowej, w 1918 roku zgłosił się do służby w Wojsku Polskim i rok później zastał kapralem artylerii. W latach 1919–1920 był aktywnym uczestnikiem walk prowadzonych przez Dywizję Podlaską, co zostało uhonorowane odznaczeniem Krzyża Walecznych.

Początek 1920 roku był także związany z jego służbą w 4 baterii 7 pułku artylerii lekkiej w obliczu wojny polsko-bolszewickiej, w trakcie której awansował na stopień podporucznika. Po wojnie Tadeusz Moniewski powrócił do Warszawy, gdzie w 1922 roku przystąpił do tajnego Związku Młodzieży Polskiej, zwanej „Zet”. Dwa lata później, dzięki swoim staraniom, uzyskał absolutorium na Uniwersytecie Warszawskim.

W 1922 roku przeniósł się do Siedlec, gdzie podjął się pracy nauczyciela historii oraz propedeutyki filozofii w Państwowym Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Uczestniczył również w życiu harcerskim jako opiekun III Drużyny Harcerskiej im. J. Piłsudskiego. W 1926 roku zdał egzamin po intensywnym kursie metodycznym dla nauczycieli historii, uzyskując pełne kwalifikacje do nauczania. Ponadto, działał na polu społecznym, pełniąc m.in. stanowisko prezesa powiatowego oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego Szkół Średnich oraz członka Komitetu Powiatowego Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Funkcjonował także jako sekretarz Koła Przyjaciół Harcerstwa w Siedlcach oraz członek Towarzystwa Szkół Średnich i Wyższych oraz Związku Oficerów Rezerwy. Po 1926 roku wstąpił do BBWR-u, a od 10 marca 1929 był członkiem komitetu powiatowego BBWR w Siedlcach.

Tadeusz Moniewski brał aktywny udział w organizacji Muzeum Ziemi Podlaskiej, którego był jednym z założycieli, a jednocześnie pierwszym dyrektorem od roku 1928. Od 1930 roku pełnił funkcję dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Lublinie, pracując na tej pozycji aż do wybuchu II wojny światowej z krótką przerwą od 1932 do 1933 roku, gdy działał jako wizytator szkół średnich w Lublinie, przyczyniając się do znacznego rozwoju placówki.

W miarę jak rozwijała się jego kariera zawodowa, aktywnie uczestniczył w różnych inicjatywach społecznych. Był m.in. prezesem Koła Stowarzyszenia Dyrektorów Szkół Średnich w Lublinie oraz opiekunem drużyny harcerskiej „Błękitnej Jedynki” w Lublinie w latach 1930–1939. W końcu lat 30. stał się wiceprzewodniczącym Zarządu Okręgowego ZHP w Lublinie (1934-1937) oraz kierownikiem Wydziału Propagandy i Prasy tamtejszej Komendy Chorągwi (1936-1937). W maju 1939 roku został wybrany do rady miasta, a wspólnie z komitetem redakcyjnym zredagował Księgę pamiątkową 25-lecia harcerstwa w Lubelszczyźnie, zawierającą wspomnienia oraz dokumenty z lat 1911–1936, wydaną w Lublinie w 1936 roku.

W interesującym momencie jego życia, 11 sierpnia 1923 roku, wziął ślub z Otylią Zwolińską (1903–1994), z którą doczekał się córki Krystyny, późniejszej Kuśniewicz, urodzonej w 1925 roku. Przez pewien okres mieszkali w Siedlcach, a w 1930 roku przeprowadzili się do Lublina.

W obliczu wybuchu II wojny światowej, 9 listopada 1939 roku Tadeusz Moniewski został aresztowany z grupą nauczycieli jako zakładnik i osadzony w więzieniu na Zamku w Lublinie. Tragicznie, 23 grudnia 1939 roku, zginął w wyniku rozstrzelania przy lubelskim kirkucie, w ramach brutalnej akcji Sonderaktion Lublin.

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Moniewski, jako postać historyczna, zdobył szereg prestiżowych odznaczeń, co podkreśla jego wkład w historię. Poniżej przedstawione są wyróżnienia, które otrzymał:

  • Krzyż Walecznych, przyznany w 1920 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, nadany 7 czerwca 1939 roku,
  • Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany w 1935 roku,
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921.

Upamiętnienie

W dniu 20 czerwca 2001 roku odbyła się ceremonia odsłonięcia pomnika, który powstał w hołdzie intelektualistom zamordowanym w Lublinie. Znajduje się on w pobliżu kirkutu przy ul. Kalinowszczyzna. To ważne wydarzenie przypomina o tragedii, jaka miała miejsce w tym regionie. Wśród nazwisk upamiętnionych na pomniku widnieje również Tadeusz Moniewski, co podkreśla jego znaczenie w historii tego miejsca.

Oceń: Tadeusz Moniewski

★★★★★
Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:6