Roman Markuszewicz

---

Życiorys

Roman Markuszewicz był synem kupca Samuela Markuszewicza oraz Olgi z Bromaków, która odeszła w 1911 roku. Swoją edukację rozpoczął w Gimnazjum Praskim, gdzie uzyskał maturę 19 czerwca 1913 roku. Następnie podjął studia na Uniwersytecie w Heidelbergu w latach 1913-1914, a także na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1915-1916. W międzyczasie uczęszczał również na Uniwersytet Jagielloński w latach 1915-1918 oraz na Uniwersytet w Zurychu, gdzie studiował od 1917 do 1921 roku.

Markuszewicz uzyskał tytuł doktora medycyny 5 października 1921 roku. Jego praca doktorska nosiła tytuł Untersuchungen über die Zusammensetzung der Nukleoproteide aus menschlichem Gehirn, opracowana pod kierunkiem Hermanna Eichhorsta. W okresie studiów był również związany z Instytutem Badań Mózgu w Zurychu, gdzie pracował pod opieką Constantina von Monakowa.

W latach 1921-1924 Markuszewicz działał w klinice Juliusa Wagnera-Jauregga w Wiedniu, a potem był asystentem w klinice neurologicznej u Emila Redlicha. W 1924 roku nostryfikował swój dyplom i rozpoczął praktykę jako neurolog oraz psychiatra w Warszawie. W latach 1939-1941 pełnił obowiązki ordynatora w Szpitalu Psychiatrycznym w Choroszczy.

Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, rozpoczął wykłady z psychiatrii na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. 24 sierpnia 1945 roku habilitował się na podstawie pracy pod tytułem Rewizja podstawowego pojęcia freudyzmu. Zmarł w 1946 roku w Lublinie, gdzie został pochowany na Cmentarzu przy ul. Lipowej. Pośmiertnie odznacznono go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Wybrane prace

Roman Markuszewicz był wybitnym specjalistą w dziedzinie psychiatrii, a jego dorobek naukowy jest imponujący. Wiele jego prac dotyczyło tematów związanych z psychopatologią oraz psychoanalizą. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego wybranych publikacji, które znacząco wpłynęły na rozwój tej dziedziny.

• Beitrag zum autistischen Denken bei Kindern. Internationale Zeitschrift für Psychoanalyse 6 (3), s. 248–252, 1920,
• Untersuchungen über die Zusammensetzung der Nukleoproteide aus menschlichem Gehirn. Göttingen: L. Hofer, 1921,
• Klinische Erfahrungen mit dem Phlogetan bei Tabes Parkinsonismus und multipler Sklerose. Wiener klinische Wochenschrift 36 (6), s. 105–107, 1923,
• Ein Fall von progressiver Paralyse mit einer ungewöhnlichen Reaktion auf die Malariabehandlung. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 99 (1), s. 218–230, 1925. DOI: 10.1007/BF02878541,
• O różniczkowem rozpoznaniu osłupienia katatonicznego i histerycznego. Kwartalnik Kliniczny Szpitala Starozakonnych 4 (3), s. 153-165, 1925,
• Zygmunt Freud. W 70. rocznicę urodzin. Nasz Przegląd 4 (127) s. 7 (9.5.1926),
• Myśl przewodnia psychoanalizy. Polska Gazeta Lekarska 5 (32/33), s. 614–615, 1926,
• Urojenie chrztu w związku z kompleksem kazirodczym w przypadku schizofrenji. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 3 (8), s. 357–361, 1926,
• Psychoanaliza i jej znaczenie lecznicze. Warszawski Kalendarz Lekarski, 1926,
• Wizel A., Markuszewicz R. Premiers résultats du traitement paludéen dans la schizophrénie. Encéphale 22, s. 669–680, 1927,
• Wizel A., Markuszewicz R. Sprawozdanie z pierwszych prób leczenia schizofrenji zimnicą. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 4 (7), s. 270–275, 1927,
• Wizel A., Markuszewicz R. Drugie sprawozdanie z prób leczenia schizofrenji zimnicą. Gazeta Lekarska 7 (41), s. 744–746, 1928,
• Mowa nad grobem Adama Wizla w imieniu asystentów oddziału psychjatrycznego. Kwartalnik Kliniczny Szpitala Starozakonnych 7 (4), s. 319–320, 1928,
• Szczególny objaw w organicznych zaburzeniach pamięci. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 21, s. 498–501, 1928,
• Über ein besonderes Symptom der Gedächtnisstörung. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 113 (1), s. 761–769, 1928. DOI: 10.1007/BF02884526,
• O niedorozwiniętej postaci schizofrenii. Kwartalnik Kliniczny Szpitala Starozakonnych 7 (4), s. 351–362, 1928,
• O zaburzeniu instynktu samozachowawczego w schizofrenji. Nowiny Psychjatryczne 6 (3/4), s. 298–314, 1929,
• Wizel A., Markuszewicz R. Zweite Mitteilung uber die Versuche der Malariatherapie bei der Schizophrenie. Jahrbücher für Psychiatrie und Neurologie 46, s. 255–261, 1929,
• Mesz N., Fliederbaum J., Markuszewicz R. Dwa przypadki achondroplazji. Polski Przegląd Radiologiczny 4 (3/4), s. 271-286, 1929,
• O działalności naukowej ś.p. D-ra Adama Wizla. Medycyna 3, 1929,
• Ueber die Störung des Selbsterhaltungstriebes bei der Schizophrenie. Jahrbücher für Psychiatrie und Neurologie 47, s. 50-65, 1930,
• Ucieczka od choroby a instynkt samozachowawczy. Nowiny Psychjatryczne 7 (1/2), s. 34–58, 1930,
• Flucht in die Krankheit und Selbsterhaltungstrieb. Jahrbücher für Psychiatrie und Neurologie 47, s. 149–170, 1930,
• Rola popędu samozachowawczego w walce z alkoholizmem. Rocznik Psychjatryczny 16, s. 151-163, 1931,
• Mesz N., Fliederbaum J., Markuszewicz R. Zwei Fälle von Achondroplasie. Acta Radiologica 12, s. 59-76, 1931,
• Wstępny zarys psychopatologji popędu samozachowawczego. Rocznik Psychjatryczny 21, s. 233–244, 1933,
• Infantylizm popędu samozachowawczego. Rocznik Psychjatryczny 22, s. 59–76, 1934,
• Uwagi o organizacji fallicznej popędu seksualnego. Rocznik Psychjatryczny 24, s. 53–70, 1935,
• Urogenitalismus; die dritte prägenitale Organisationsstufe des infantilen Sexualtriebes. Psychiatrische en Neurologische Bladen 40, s. 624–649, 1936,
• Infantilismus des Selbsterhaltungstriebes. Jahrbücher für Psychiatrie und Neurologie 62, s. 249–263, 1936,
• Rewizja podstawowego pojęcia freudyzmu. Kwartalnik Psychologiczny 8, s. 357–394, 1936,
• Bemerkungen zur phallischen Organisationsstufe des Sexualtriebes. Schweizer Archiv für Neurologie und Psychiatrie 37, s. 77–88, 1936,
• Freud Z. Wizerunek własny. Warszawa, 1936 (Ocena). Warszawskie Czasopismo Lekarskie 13 (20), s. 365, 1936,
• Konflikt popędowy. Rocznik Psychjatryczny 29/30, s. 163–189, 1937,
• Urogenitalizm, trzeci okres organizacji pregenitalnej infantylnego popędu seksualnego. Rocznik Psychjatryczny 26/27, s. 109–133, 1937,
• Der Triebkonflikt. Psychiatrische en neurologische bladen 42, s. 462–493, 1938,
• O „niekończącej się analizie” Freuda. Rocznik Psychjatryczny 34/35, s. 185–210, 1938,
• Od sado-masochizmu do popędu śmierci (dalsza rewizja teorii freudowskiej). Kwartalnik Psychologiczny 10, s. 103–218, 1938,
• Die unendliche Analyse Freud’s. Schweizer Archiv für Neurologie und Psychiatrie 44 (1), s. 1–24, 1939,
• Kryzys freudyzmu. Lublin, 1945,
• Podstawy pojęciowe popędu zachowawczego. Medycyna Społeczna i Kliniczna 2, 25–41, 1945,
• Idee wychowawcze w przeszłości a w rzeczywistości współczesnej. Myśl Współczesna 1, s. 354–371, 1946,
• Psychiatria ogólna. Skrypt. Lublin: Stow. „Bratnia Pomoc” Studentów UMCS, 1947,
• O nowy kierunek w psychologii. Rocznik Psychiatryczny 37 (1), s. 16–32, 1949,
• Barbarzyńska likwidacja przez Niemców Szpitala Psychiatrycznego w Choroszczy. Rocznik Psychiatryczny 37 (1), s. 63–66, 1949,
• Des nouveaux courants en psychopathologie. „Schweizer Archiv für Neurologie und Psychiatrie”. 75 (1-2), s. 132–147, 1955. PMID: 13311403,
• A miraculous escape. Recollection of a survival of the Holocaust. Beecroft (John Hammond), 1976,
• Cudowne ocalenie. Wspomnienie o przetrwaniu zagłady. Przekład Tomasz Bilczewski, Anna Kowalcze-Pawlik. Wstęp Paweł Dybel. Kraków: Universitas, 2018.

---

Oceń: Roman Markuszewicz

---