Michał Landy

---

Życiorys

Michał Landy był synem kupca drzewnego Chaima (Hajmana; zm. 1870) oraz Sary (Salomei) z domu Biro (zm. 1904). W toku swojego dzieciństwa uczęszczał najpierw do szkoły elementarnej, a następnie kształcił się w Szkole Rabinów. W 1858 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum Realnym w Warszawie, gdzie szczególnie interesował się historią Polski oraz jej upadkiem.

8 kwietnia 1861 roku Michał stał się uczestnikiem manifestacyjnego pogrzebu sybiraka Ksawerego Stobnickiego, co symbolizowało zjednoczenie Polaków i Żydów przy grobie Antoniego Eisenbauma, byłego dyrektora Warszawskiej Szkoły Rabinów. Niestety, w trakcie manifestacji na placu Zamkowym doszło do ataku ze strony wojska. Landy, będąc w czołówce procesji, został postrzelony w chwili, gdy niósł krzyż, który wcześniej został mu przekazany przez rannego zakonnika. Jego rany były bardzo ciężkie.

Początkowo, po incydencie, Michał został umieszczony w aptece Steinerta, ponieważ tłum manifestantów nie pozwolił na jego zabranie przez wojsko na Zamek. Następnie jego ojciec zdołał przewieźć go do szpitala św. Rocha, gdzie zmarł dzień później. Ciało Michała zostało zabrane przez władze do Cytadeli, jednak jego ojciec uzyskał zgodę na wydanie zwłok, co umożliwiło pochówek na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej (kwatera 20, rząd 11). Uroczystość pogrzebowa miała miejsce w nocy z 10 na 11 kwietnia, a obecność policji miała na celu zapobieżenie przybyciu osób spoza najbliższego kręgu rodziny oraz przyjaciół.

Śmierć Michała Landego zainspirowała wielu poetów, do których należą m.in. Żydowie polscy Norwida i Karol Baliński, autor wiersza „Hasło polskie”. Również nieznany autor stworzył wiersz „Dwa Izraele”, który opublikowano w zbiorze „Pamiątki z r. 1863, 1869”. Temat jego życia pojawił się także w obrazach A. Szyka oraz T. R. Fleury’ego, w tym dziele zatytułowanym „Dzień 8 kwietnia” z 1866 roku.

Brat Michała, Szoel, był aktywnym organizatorem manifestacji patriotycznych w Kownie, co ostatecznie doprowadziło do jego wydalenia do Warszawy w czerwcu 1861 roku. Drugi z braci, Aleksander, brał udział w powstaniu styczniowym w oddziale generała Józefa Wysockiego, walcząc pod pseudonimem Niedzielski. Został ranny pod Radziwiłłowem 2 lipca 1863 roku, jednak jego dalsze losy są nieznane. Michał miał również stryja, Stanisława Landy (1855–1915), który był działaczem socjalistycznym i redaktorem; jego syn, Stanisław Aleksander (1881–1969), również był aktywny społecznie oraz pracował jako pediatra. Inny członek rodziny, Adam (1891–1937), bratanek Stanisława, był działaczem socjalistycznym i komunistycznym, jednak jego życie zakończyło się tragicznie podczas „wielkiego terroru” w ZSRR.

Warto także wspomnieć, że Michał Landy był krewnym franciszkanki, s. Teresy Landy (właśc. Zofii Landy) s. Teresy Landy (właśc. Zofii Landy).

---

Oceń: Michał Landy

---