Teresa Landy, znana również pod pseudonimami Silvester, tl, Quidam oraz Piotr Szary, urodziła się 23 września 1894 roku w Warszawie. Była uznaną krytyczką literacką, która miała znaczący wpływ na ówczesne życie kulturalne.
Oprócz pracy w krytyce literackiej, była również animatorką życia kulturalnego, angażującą się w różne formy działalności artystycznej. Jej działalność intelektualna obejmowała również filozofię, a także myślenie w ramach tradycji katolickiej.
Teresa Landy była także utalentowaną tłumaczką, co świadczy o jej biegłości w języku i kulturze obcych krajów. Warto dodać, że była franciszkanką, co podkreśla jej zaangażowanie w życie duchowe i społeczność religijną.
Odeszła z tego świata 5 stycznia 1972 roku w Laskach, pozostawiając po sobie bogaty dorobek intelektualny i kulturowy.
Życiorys
Przed wstąpieniem do zakonu
Teresa Landy, urodzona jako Zofia Landy w stolicy Polski, Warszawie, była osobą o bogatej biografii. Była krewną Michała Landego, co dodatkowo wzbogaca jej historię rodzinną. Wykształcenie zdobyła w prywatnej szkole dla dziewcząt, którą prowadziły Jadwiga Kowalczykówna oraz Jadwiga Jawurkówna, kończąc ją w 1911 roku. W międzyczasie, w latach 1913-1916, zgłębiała filozofię na paryskiej Sorbonie, gdzie miała okazję poznać Raissę i Jacques’a Maritainów. Po powrocie do kraju, podjęła pracę jako nauczycielka w gimnazjach znajdujących się w Warszawie oraz Pułtusku.
Odgrywała także rolę domowej nauczycielki dla dwóch młodszych sióstr Zofii Sokołowskiej, koleżanki z czasów szkolnych. To właśnie w domu Sokołowskich prowadziła długie rozmowy z filozofem, księdzem Władysławem Korniłowiczem, co miało ogromny wpływ na jej decyzje życiowe. Można przypuszczać, że to pod wpływem tych debat zdecydowała się na przyjęcie chrztu w 1917 roku. Uczestniczyła w dyskusjach dotyczących różnych wyznań, które były prowadzone przez młodą inteligencję, w tym w „Kółku” z działającym tam księdzem Korniłowiczem.
Życie w zakonie
W 1928 roku Teresa wstąpiła do Zgromadzenia sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża w Laskach, a swoje śluby wieczyste złożyła 15 sierpnia 1936 roku. Niemal całe jej życie koncentrowało się na Zakładzie dla Niewidomych w Laskach. W latach 1926-1939 zarządzała tamtejszą szkołą dla niewidomych, co z pewnością przyczyniło się do rozwoju tej instytucji. Współpracowała blisko z matką Elżbietą Czacką, z którą wspólnie opracowała polski alfabet Braille’a, znany jako tzw. skróty brailowskie. Pełniła również rolę mistrzyni nowicjatu w Laskach.
Podczas czasów okupacji hitlerowskiej, ze względu na swoje żydowskie pochodzenie, ukrywała się w domach zgromadzenia w Żułowie oraz Kozłówce na Lubelszczyźnie. Poza tym, prowadziła wykłady z filozofii św. Tomasza dla akademickich kręgów. Zmarła w Laskach po długiej chorobie, pozostawiając po sobie trwały ślad w pracy na rzecz niewidomych.
Teresa Landy jako krytyk literacki
W latach 1934-1939 była aktywnym członkiem redakcji pisma „Verbum”, gdzie publikowała wiele artykułów oraz recenzji literackich. W polskiej krytyce reprezentowała nurt personalistyczny, który łączył się z osiągnięciami neotomizmu. Odczuwalny był wpływ zarówno św. Tomasza, jak i Jacques’a Maritaina oraz późnych prac Stanisława Brzozowskiego. Jej dorobek obejmował szkice i recenzje poświęcone zarówno polskim, jak i francuskim autorom, takim jak Dąbrowska, Nałkowska, Gombrowicz, a także Bernanos, de Saint-Exupéry oraz Malraux.
Po zakończeniu wojny jej teksty były publikowane znacznie rzadziej, aczkolwiek wciąż ukazywały się na łamach „Tygodnika Powszechnego”.
Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia
W 1938 roku Teresa Landy została uhonorowana Brązowym Krzyżem Zasługi za swoje osiągnięcia w dziedzinie pedagogiki. Jej działalność i poświęcenie dla innych będą na zawsze pamiętane.
Przypisy
- Zofia Landy (Siostra Teresa z Lasek): W atmosferze prawdy i tolerancji. W: praca zbiorowa, red. Wanda Karpowicz: Szkoła na Wiejskiej. Kraków: Znak, 01.01.1974 r., s. 86–92.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Waldemar Śmigasiewicz | Jagoda Stach | Krzysztof Umiński | Tadeusz Roman (malarz) | Krzysztof Moskalewicz | Paweł Althamer | Tomasz Konina | Aleksandra Domańska (reżyser) | Michaił Astangow | Tadeusz Kłoczewiak | Bogumił Dawison | Lech Skolimowski | Danuta Kowalska | Aniela Aszpergerowa | Andrzej Makowiecki (pisarz) | Bohdan Paczowski | Józef Węgrzyn (aktor) | Katarzyna Duda (skrzypaczka) | Magdalena Łazarkiewicz | Barbara Hulanicka (plastyczka)Oceń: Teresa Landy