Szymon Gięty, właściwie Kazimierz Wnuk, to postać, która na trwałe wpisała się w historię Gorzowa Wielkopolskiego. Urodził się w 1914 roku w Warszawie, a jego życie zostało naznaczone wieloma ciekawymi doświadczeniami. Zmarł 28 listopada 1998 roku w Gorzowie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady.
Znany przede wszystkim jako gorzowski kloszard i ekscentryk, Gięty zdobył sympatię wielu mieszkańców dzięki swoim przezabawnych żartom. Jego niepowtarzalny styl bycia oraz poczucie humoru sprawiały, że entraordinary presence was impossible to overlook.
W kolejnych akapitach przyjrzymy się bliżej zarówno jego życiu, jak i wpływie, jaki wywarł na lokalną społeczność.
Pseudonim
Szymon Gięty otrzymał swoje przezwisko od Zdzisława Morawskiego. Ta nazwa była bezpośrednio związana z jego widokiem, gdy z determinacją oraz pozytywnym nastawieniem pchał swój wózek, mimo że jego sylwetka była lekko przykurczona.
Życiorys
Szymon Gięty urodził się w 1914 roku w Warszawie, gdzie uczęszczał do Technikum Ogrodniczego. W wolnych chwilach był twórcą wielu dzieł, tworzył kronikę oraz albumy z ręcznie malowanymi ilustracjami wiejskich kościołów i dworków. Niestety, te cenne prace spłonęły podczas II wojny światowej, kiedy jego dom rodzinny został zniszczony w 1939 roku.
W trakcie II wojny światowej Szymon był zmuszony do pracy w III Rzeszy, gdzie został wywieziony na roboty przymusowe. Po zakończeniu działań wojennych próbował swoich sił w różnych zawodach, od księgowego w PGR, po pracę palacza. Ostatecznie jednak wybrał życie na marginesie społeczności. Po krótkim powrocie do Warszawy oraz tymczasowym pobycie w Baczynie i Siedlicach, osiedlił się w Gorzowie Wielkopolskim.
W Gorzowie Gięty ulokował się w opuszczonym garażu przy ulicy Cegielnianej, w pobliżu centrum. Zajmował się zbieraniem złomu, makulatury i szklanych butelek, czasami handlując drobnymi przedmiotami. Oprócz tego, rozbawiał mieszkańców miasta w różnoraki sposób, przez co stał się jedną z najbardziej znanych i lubianych postaci lokalnej społeczności.
Jednymi z jego najbardziej rozpoznawalnych żartów było uczestnictwo w pochodach pierwszomajowych, gdzie wraz z innymi maszerującymi prowadził wózek wypełniony przypadkowymi przedmiotami i zwierzętami. Podczas jednego z takich marszy przebrał się za kosmonautę, tworząc strój z odpadów jak lampki i lornetki. W innym roku, będąc w pochodzie, prowadził motocykla z żużlowcem, trzymając tabliczkę „Niech żyje sport”. Pomimo niechęci władz, które starały się powstrzymać Szymona od uczestnictwa w tych wydarzeniach, jego determinacja sprawiała, że zawsze wracał, by dołączyć do marszu, nawet jeżeli było to późno.
Innym rodzajem sztuki żartobliwej był jego pomysł z zapraszaniem przechodniów do zobaczenia „dziwacznych zwierząt” w jego namiocie za niewielką opłatą. Gięty był znany z posiadania rozmaitych zwierząt, które często pokazywał. Na przestrzeni lat woził ze sobą kawki, lisy, sowy, papugi, małpy, psy, koty, kuny, jastrzębie, wiewiórki, szczury, myszy i węże. Często jednak kończyło się to w sposób zabawny: gdy oferował pokaz małpki, widzowie widzieli jedynie swoje odbicie w lustrze, a zamiast egzotycznych ptaków, ukazywał im pomalowane wróble.
Szymon Gięty zdobył również sławę jako mistrz w toczeniu fajerki, finałem jego umiejętności były zawody z 1996 roku, podczas których ustanowił rekord w liczbie zrobionych kółek.
Gięty zmarł 28 listopada 1998 roku w gorzowskim hospicjum św. Kamila, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu komunalnym przy ulicy Żwirowej, gdzie mieszkańcy ufundowali mu nagrobek jako wyraz uznania dla jego osoby.
Upamiętnienie
W celu oddania hołdu Szymonowi Giętemu, 1 maja 2004 roku zrealizowano odsłonięcie jego pomnika, który znajduje się w sercu Gorzowa. W ramach jubileuszu 750-lecia miasta przygotowano także specjalną serię kart kolekcjonerskich, zatytułowanych „Z Szymonem po Gorzowie”. Na odwrocie tych kart umieszczono rysunek pomnika, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie w historii tego miejsca.
Przypisy
- a b c d e f Szymon Gięty – Multimedialna Encyklopedia Gorzowa Wielkopolskiego [online], encyklopedia.wimbp.gorzow.pl [dostęp 18.03.2023 r.]
- a b c d e Redakcja, 20 lat temu zmarł Szymon Gięty - najbardziej znany kloszard w Gorzowie [online], Gorzów Wielkopolski Nasze Miasto, 28.11.2018 r. [dostęp 18.03.2023 r.]
- a b c d e Dlaczego Szymon był Gięty? I czemu ma w Gorzowie pomnik? [online], plus.gazetalubuska.pl, 01.07.2017 r. [dostęp 12.02.2023 r.]
- a b c d Zobacz jak powstawał pomnik Szymona Giętego. Stoi już 12 lat [online], gorzow.wyborcza.pl, 05.05.2016 r. [dostęp 18.03.2023 r.]
- a b PawełP. Krysiak PawełP., Z małpą na lewym ramieniu [online], gorzow.wyborcza.pl, 28.05.2018 r. [dostęp 12.02.2023 r.]
- Gorzowski Internetowy Informator Kulturalny [online], giik.pl [dostęp 12.02.2023 r.]
- a b c d e Był mistrzem świata w toczeniu fajerki [online], ECHOGORZOWA.PL [dostęp 12.02.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Marek Gajdziński (harcmistrz) | Calek Perechodnik | Bogna Sworowska | Jan Paweł Rogalski | Anna Heilman | Menachem Bigelman | Eugenia Szczyglińska | Zbigniew Leszek Grzywaczewski | Józefina Róża Kronenberg | Gracjan Unger | Mietek Pachter | Michał Landy | Waldemar Nowak | Lech Emfazy Stefański | Stanisław Hempel (myśliwy) | Czarny Roman | Tomasz Bielawski | Tadeusz Sobieraj | Janina Mazur | Zofia GlińskaOceń: Szymon Gięty