Zbigniew Leszek Grzywaczewski

---

Życiorys

Był synem Stanisława oraz Zofii. W młodzieńczych latach aktywnie uczestniczył w życiu 21 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej. Ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego w Warszawie, w którym uczył się ze znanymi kolegami, takimi jak Jan Bytnar i Maciej Dawidowski. Maturę zdał w 1939 roku.

W okresie okupacji niemieckiej, od 1941 roku, pracował w Warszawskiej Straży Ogniowej. Jako strażak znalazł się w getcie warszawskim, gdzie jego obowiązki obejmowały między innymi nadzorowanie, aby pożary nie przenosiły się na budynki znajdujące się po tzw. stronie aryjskiej. Okres ten miał miejsce prawdopodobnie od 21 kwietnia do 15 maja 1943 roku. Równocześnie, w tym trudnym czasie, Grzywaczewski był zaangażowany w działalność konspiracyjną. Podczas powstania warszawskiego brał udział w działaniach oddziałów pożarniczych Korpusu Bezpieczeństwa, gdzie odniósł obrażenia w nogę.

Po zakończeniu działań wojennych, pracował w Straży Pożarnej w Katowicach. Następnie kontynuował edukację, zdobywając wykształcenie na Wydziale Budownictwa Okrętowego Politechniki Gdańskiej. W swojej karierze zawodowej pracował również w Polskim Rejestrze Statków oraz w Instytucie Morskim. Dodatkowo, był jednym z redaktorów czasopisma Budownictwo Okrętowe.

Grzywaczewski był między innymi kawalerem Srebrnego Krzyża Zasługi, którym odznaczyć go dwukrotnie.

Działalność fotograficzna

Przez cały okres niemieckiej okupacji, Zbigniew Leszek Grzywaczewski pasjonował się fotografią, dokumentując życie w trudnych warunkach, a w szczególności w trakcie powstania w getcie warszawskim. Jego zdjęcia są uznawane za jedyne znane fotografie wykonane wewnątrz getta w czasie tego tragicznego wydarzenia, które nie mają swego autorstwa w osobach niemieckich. Odbitki tych unikalnych zdjęć są przechowywane w zbiorach Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie oraz w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie.

Warto zaznaczyć, że w 2022 roku odnaleziono negatyw, który zawiera 33 zdjęcia Grzywaczewskiego z getta, w zbiorach rodzinnych. To odkrycie podkreśla wartość jego pracy oraz znaczenie, jakie mają te fotografie w kontekście dokumentowania holokaustu i historii Warszawy.

Życie prywatne

Życie osobiste Zbigniewa Leszka Grzywaczewskiego było związane z jego żoną, Marią Magdaleną Paprocką, która żyła w latach 1923–2013. Para doczekała się dwojga dzieci: córki Doroty, urodzonej w 1953 roku, oraz syna Macieja, który przyszedł na świat w 1954 roku. Maciej Grzywaczewski, znany jako producent filmowy, przedsiębiorca oraz wydawca, był również aktywnym działaczem opozycji demokratycznej w czasie PRL.

Wybrana bibliografia autorska

Oto wybrane pozycje bibliograficzne autorstwa Zbigniewa Leszka Grzywaczewskiego, które silnie wpłynęły na rozwój wiedzy w dziedzinie bezpieczeństwa morskiego oraz technologii statków:

• Analiza technicznego stanu bezpieczeństwa statków, Wydawnictwo Instytutu Morskiego, Gdańsk, 1967,
• Instalacje przeciwpożarowe na małych statkach towarowych i rybackich, Wydawnictwo Instytutu Morskiego, Gdańsk, 1965,
• Niezawodność statku transportowego w świetle awaryjności w Polskiej Marynarce Handlowej, Wydawnictwo Instytutu Morskiego, Gdańsk, 1971,
• Okręty i żegluga, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1977,
• Walka z pożarami w portach, Wydawnictwo Morskie, Gdynia, 1982,
• Walka z pożarami na statkach, Wydawnictwo Morskie, Gdynia, 1982,
• Wspomnienia strażaków uczestników Powstania Warszawskiego, Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, Warszawa, 1992, wspólnie z Jerzym Stahlem-Stalą,
• Współczesne statki rybackie, Wydawnictwo Morskie, Gdynia, 1959.

---

Oceń: Zbigniew Leszek Grzywaczewski

---