Jan Paweł Rogalski

---

Życiorys

Jan Paweł Rogalski przyszedł na świat w rodzinie żydowskiej, jako syn Szymona (który zmarł w 1939 roku) oraz Edwardy (zmarłej w 1942 roku). Był bratanka dwóch sióstr: Felicji (w latach 1917–1994, zamężnej za działaczem socjalistycznym Pawłem Grossmanem) oraz Esterę, która, niestety, zginęła w trakcie Holocaustu wraz z dwojgiem swoich dzieci. Jego żoną była Helena Edwarda Sławeczyńska, która dożyła 2007 roku.

Przed wybuchem drugiej wojny światowej Rogalski pracował w redakcji gazety „Ostatnie Wiadomości”. W 1924 roku redagował socjalistyczne pismo „Nowy Zew”. Dwa lata później rozpoczął studia na Wydziale Nauk Polityczno-Społecznych Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1927 roku wstąpił do Anarchistycznej Federacji Polski, gdzie ściśle współpracował z Jerzym Borejszą oraz zaangażował się w działalność grupy samokształceniowej kierowanej przez Benjamina Wolmana. W wyniku swoich działań został aresztowany w 1929 roku. W następstwie tego, w 1930 roku wyjechał do Francji, gdzie studiował na Uniwersytecie Paryskim. Do Polski powrócił w 1932 roku.

W październiku 1939 roku, wspólnie z Romanem Jabłonowskim, podejmował próby organizacji socjalistycznego ruchu oporu. Dzięki wsparciu Bernarda Konrada Świerczyńskiego, w sierpniu 1942 roku udało mu się wraz z żoną uciec z warszawskiego getta i zamieszkać po aryjskiej stronie, przy ulicy Sieleckiej 54. Podczas powstania warszawskiego, on oraz jego rodzina stali się ofiarami nieudanej próby aresztowania przez Ukraiński Legion Samoobrony. Do końca wojny Rogalski ukrywał się w Nadarzynie.

W 1946 roku był jednym z współzałożycieli łódzkiego Spółdzielczego Instytutu Wydawniczego „Słowo”, który jednak został zamknięty w 1949 roku, po krytyce wygłoszonej na posiedzeniu Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej. W styczniu 1947 roku, na zaproszenie Rosy Pesotty, wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadził wykłady dotyczące warszawskiego getta oraz powstania. Od 1949 roku, aż do zakończenia swojej kariery zawodowej, pracował w wydawnictwie Książka i Wiedza.

Jan Paweł Rogalski spoczywa na zawsze obok swojej żony na cmentarzu żydowskim, który znajduje się przy ulicy Okopowej w Warszawie.

---

Oceń: Jan Paweł Rogalski

---