Maria Kornatowska, urodzona 30 maja 1935 roku w Warszawie, była wybitną postacią w polskim świecie sztuki filmowej. Zmarła 21 sierpnia 2011 roku w Łodzi, pozostawiając po sobie znaczący dorobek jako krytyczka filmowa oraz eseistka.
Jej wkład w branżę filmową był nieoceniony. Jako wykładowczyni na PWSFTviT, miała ogromny wpływ na kształcenie młodych adeptów sztuki filmowej, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem.
Życiorys
Maria Kornatowska, znana wcześniej jako Maria Emilia Keller, przyszła na świat w zamożnej rodzinie żydowskiej. Była jedynym dzieckiem Stefana, który pracował jako urzędnik bankowy, i Henryki z d. Szemberg. W trakcie II wojny światowej jej rodzina trafiła do getta, skąd udało się im uciec w 1942 roku. Przez jakiś czas kryli się w warszawskim ZOO, korzystając z gościnności Jana oraz Antoniny Żabińskich, którzy zapewnili im sfałszowane dokumenty na nowe nazwisko – Kornatowscy.
Po kolejnych perypetiach, do końca 1943 roku przebywali w Bączkach, w domu dziennikarza Antoniego Sadzewicza, a następnie wrócili do stolicy. Wspólnie z matką przeżyli Powstanie Warszawskie, a po wojnie zamieszkali w Łodzi. W 1950 roku formalnie przyjęli nazwisko Kornatowscy. Maria ukończyła VII Liceum Ogólnokształcące w 1952 roku, a następnie rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Łódzkim, które pomyślnie zakończyła w 1956 roku.
W 1958 roku Maria zaczęła pracować w PWSFTviT, gdzie pozostała aż do końca swojego życia. W 1968 roku przez krótki czas była członkiem redakcji łódzkiego tygodnika „Odgłosy”, jednak szybko straciła tę posadę w wyniku wydarzeń marca 1968 roku. Jej twórczość została zauważona i doceniona dzięki publikacjom w takich czasopismach jak „Kwartalnik Filmowy”, „Film”, „Tygodnik Powszechny” oraz współpracy z miesięcznikiem „Kino”. Po 1990 roku publikowała także w Stanach Zjednoczonych, gdzie jej teksty pojawiały się w „Przeglądzie Polskim” oraz w nowojorskim „Nowym Dzienniku”.
Maria była autorką wielu książek poruszających tematykę filmową. Jej najbardziej znaną publikacją jest monografia Federico Felliniego pt. *Fellini*, która doczekała się licznych wydań od 1972 roku. W 2003 roku za to dzieło otrzymała prestiżową Nagrodę im. Bolesława Michałka. W dorobku literackim znalazły się także inne znane tytuły, takie jak *Filmy o miłości*, *Monika Vitti* (1977), *Eros i film* (1986), *Wodzireje i amatorzy* (1990), oraz *Magia i pieniądze* (2002), która jest wywiadem-rzeką z Agnieszką Holland. Ponadto współpracowała z Adamem Kuczyńskim jako współscenarzystka filmu poświęconego Wojciechowi Jerzemu Hasowi pt. *Ze snu sen*.
W 2009 roku została uhonorowana Nagrodą Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej za całokształt swojej twórczości. Otrzymała także Nagrodę im. Tomasza Gaduły-Zawratyńskiego na Festiwalu Muzyki Filmowej w Łodzi, jako dziennikarka promująca kino i muzykę filmową. Pośmiertnie za zasługi w dziedzinie kultury odznaczono ją Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Maria Kornatowska zmarła, a jej pamięć została uhonorowana w szczególny sposób. 26 sierpnia 2011 roku została pochowana na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi. Następnie, 29 maja 2012 roku na ul. Piotrkowskiej odsłonięto gwiazdę mającą jej imię w łódzkiej Alei Gwiazd. W 2020 roku na rynku wydawniczym pojawiła się monografia pt. *Maria Kornatowska*, przygotowana pod redakcją Barbary Gizy i Piotra Zwierzchowskiego, w której swoje teksty zamieścili także m.in. Alicja Helman oraz Annette Insdorf. To dzieło ukazało się w serii „Polscy Krytycy Filmowi”. Pośmiertnie wydano również zbiór artykułów, esejów i wywiadów pod tytułem *Sejsmograf duszy. Kino według Marii Kornatowskiej* w 2016 roku.
Filmografia
Filmografia Marii Kornatowskiej obejmuje szereg interesujących produkcji, w tym:
- 1988: Człowiek środka,
- 1998: Ze snu sen (film dokumentalny o Wojciechu Hasie – współautorka scenariusza),
- 2010: Żyłem 17 razy (film dokumentalny).
Przypisy
- Agnieszka Polanowska: Blaski i (od)cienie życie – szkic biograficzny. W: Barbara Giza, Piotr Zwierzchowski: Maria Kornatowska. Wyd. Nauk. Scholar, 2020.
- Sejsmograf duszy. Kino według Marii Kornatowskiej. akademiapolskiegofilmu.pl. [dostęp 21.08.2019 r.]
- Łukasz Kaczyński: Gwiazda Marii Kornatowskiej już na Pietrynie. dzienniklodzki.pl, 29.05.2012 r. [dostęp 16.02.2013 r.]
- a b Dominika Kawczyńska: Pożegnanie Marii Kornatowskiej na Starym Cmentarzu. lodz.gazeta.pl, 26.08.2011 r. [dostęp 16.02.2013 r.]
- Zmarła krytyk filmowa Maria Kornatowska. wiadomosci.onet.pl, 21.08.2011 r. [dostęp 16.02.2013 r.]
- Zmarła znana krytyk filmowa Maria Kornatowska. sfp.org.pl, 22.08.2011 r. [dostęp 16.02.2013 r.]
- PISF. Polski Instytut Sztuki Filmowej – Laureaci Nagród PISF. [dostęp 22.08.2011 r.]
- Tegoroczna nagroda im. Tomasza Gaduły-Zawratyńskiego trafiła do rąk prof. Marii Kornatowskiej. filmschool.lodz.pl. [dostęp 16.02.2013 r.]
- „Ze snu sen”. filmpolski.pl. [dostęp 16.02.2013 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Henryk Barwiński | Aleksander Tarnowski (tancerz) | Andrzej Mirecki | Aleksander Węgierko | Andrzej Jan Piwarski | Jan Malarski | Gabriela Pauszer-Klonowska | Natan Rapaport | Jan Rosen | Karol Strasburger | Zdzisław Stroiński | Łukasz Jaworski | Zofia Baniecka | Mirosław Obłoński | Paweł Kucharski | Julia Chatys | Jerzy Markuszewski | Marta Konarzewska | Wiktoria Kawecka | Jerzy GrzechnikOceń: Maria Kornatowska