Marek Henryk Safjan, urodzony 28 sierpnia 1949 roku w Warszawie, to wybitny polski prawnik oraz nauczyciel akademicki. Jego kariera zawodowa obejmuje wiele istotnych ról w polskim i europejskim systemie prawnym.
W latach 1997–2006 pełnił funkcję sędziego, co z pewnością przyczyniło się do jego doświadczenia w obszarze prawa. W kolejnych latach, od 1998 do 2006, był prezesem Trybunału Konstytucyjnego, gdzie miał znaczący wpływ na rozwój polskiego prawa konstytucyjnego.
Od 2009 do 2024 roku sprawował obowiązki sędziego w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej, co jeszcze bardziej podkreśla jego pozycję jako eksperta w zakresie prawa cywilnego oraz międzynarodowego. Jego wiedza i umiejętności w tej dziedzinie przyniosły mu uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą.
Życiorys
W 1967 roku Marek Safjan z finished his education at XVII Liceum Ogólnokształcącym im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Warszawie. Cztery lata później, w 1971, zakończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1973 rozpoczął swoją karierę zawodową na uniwersytecie oraz zdał egzamin sędziowski, co umiejscowiło go w zawodowym świecie prawa. Kolejny sukces przyszedł w 1980 roku, gdy uzyskał stopień doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy dotyczącej instytucji rodzin zastępczych, którą napisał pod okiem Tomasza Dybowskiego.W 1990 roku habilitował się, a jego praca habilitacyjna pt. Prawo wobec ingerencji w naturę ludzkiej prokreacji zdobyła I nagrodę w prestiżowym konkursie „Państwo i Prawo”. Dalsza kariera przyniosła tytuł profesora nauk prawnych w 1998 roku. Dodatkowo ukończył studium prawa porównawczego w Strasburgu, wzbogacając swoją wiedzę o międzynarodowe aspekty prawa.
W drugiej części lat 70. Safjan zaczął angażować się w działalność opozycyjną. W jego mieszkaniu, wspólnie z Dorotą Safjan, organizowano spotkania, podczas których dyskutowano o aktualnych wydarzeniach politycznych, a także wymieniano się nielegalnymi publikacjami. Na początku lat 80. brał udział w tworzeniu struktury komisji wydziałowej „Solidarności” na WPiA UW, był także członkiem redakcji „Niepodległości”. Uczestniczył w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności.
W latach 80. przyjął propozycję pracy od Adama Strzembosza i dołączył do zespołu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, współpracując m.in. z Wojciechem Łączkowskim, Hanną Suchocką, Wiesławem Chrzanowskim oraz Alicją Grześkowiak – osobami współtworzącymi nową, demokratyczną rzeczywistość Polski. Na lubelskim uniwersytecie pracował aż do 1998 roku, kiedy to został mianowany prezesem Trybunału Konstytucyjnego. W latach 1993–1996 kierował Instytutem Prawa Cywilnego Uniwersytetu Warszawskiego oraz pełnił funkcję prorektora w latach 1994–1997.
W pierwszej połowie lat 80. odbył staż badawczy u profesora Jean-Louisa Baudouina na Uniwersytecie Montrealskim. Pod koniec tej dekady brał udział w stażu w departamencie prawnym Rady Europy. W latach 1994–1998 pełnił funkcję sekretarza generalnego sekcji polskiej Association Henri Capitant des amis de la culture juridique française oraz był przedstawicielem Polski w Komitecie ds. Bioetyki Rady Europy w latach 1991–1997. Od 1994 jest członkiem Académie internationale de droit comparé, a od 2010 roku pełni funkcję wiceprzewodniczącego tejże organizacji. W 1995 roku przystąpił do Association internationale droit, éthique et science. Był również aktywnym członkiem pierwszej Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
Równocześnie był tutorem i członkiem rady naukowej Collegium Invisibile, pełniąc również rolę przewodniczącego rady naukowej Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości. Aktywnie działał w Polskiej Akademii Umiejętności, wchodząc również w skład Komitetu Etyki w Nauce Polskiej Akademii Nauk oraz rady Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
W listopadzie 1997 roku Marek Safjan został sędzią Trybunału Konstytucyjnego, a w styczniu 1998 prezydent Aleksander Kwaśniewski powołał go na stanowisko prezesa TK. Po dziewięcioletniej kadencji zakończonej 5 listopada 2006 roku, w latach 2007–2009 przewodniczył Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość”. W lutym 2009 roku otrzymał nominację na stanowisko polskiego sędziego w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Uroczyste zaprzysiężenie miało miejsce 6 października 2009 roku, kiedy to zastąpił na tym stanowisku Jerzego Makarczyka. W kwietniu 2015 roku został ponownie nominowany na drugą sześcioletnią kadencję, pozostając w składzie TSUE do odnalezienia swojego następcy, z nowo ustaloną datą zakończenia pełnienia funkcji na 31 stycznia 2024 roku.
Wziął również udział w pracach nad tworzeniem Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie oraz w Radzie Programowej Fundacji Służby Rzeczypospolitej. Dodatkowo był członkiem rad naukowych „Studiów Prawniczych KUL” oraz „Roczników Nauk Prawnych”, publikowanych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Brał udział w działalności ona rodzajów rad, takich jak „Przeglądu Prawa Handlowego” oraz „Kwartalnika Prawa Prywatnego”, a także radzie doradczej Oxford Encyclopedia of EU Law, wydawanej przez Uniwersytet Oksfordzki. Marek Safjan jest również autorem wielu publikacji prasowych, w tym artykułów w „Newsweeku”. W maju 2024 roku minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał go na stanowisko przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego.
Życie prywatne
Marek Safjan jest synem Zbigniewa Safjana oraz wnukiem Stanisława Musielaka. W jego życiu osobistym ważną rolę odgrywa również jego żona, Dorota Safjan, z którą dzieli życie i wspólne pasje.
Odznaczenia i wyróżnienia
Marek Safjan, wyróżniający się osobistość, zdobył liczne odznaczenia, które potwierdzają jego zaangażowanie i znaczenie w dziedzinie prawa oraz społeczno-kulturalnych osiągnięć. Do najważniejszych należy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w roku 2010. Inne godne uwagi odznaczenia to:
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości, przyznana w 2024,
- Odznaka Honorowa „Bene Merito”, również w 2024,
- Medal „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości”, otrzymany w 2012,
- Order Zasługi Republiki Włoskiej II klasy, przyznany w 2000 przez Włochy,
- Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina, nadany przez Litwę w 2003.
Oprócz odznaczeń, Marek Safjan zdobył również liczne nagrody i wyróżnienia, w tym:
- „Złoty Paragraf”, przyznany przez Grupę Wydawniczą INFOR w 2000,
- Nagroda im. Księdza Idziego Radziszewskiego, przyznana przez Towarzystwo Naukowe KUL w 2003,
- Fenomen „Przekroju”, otrzymany w 2006,
- Nagroda im. Edwarda J. Wende, również w 2006,
- Nagroda Kisiela z tego samego roku,
- Medal „Pro Merito”, nadany przez sekretarza generalnego Rady Europy w 2007,
- Wielka Odznaka Adwokatura Zasłużonym w 2007,
- Medal „Zasłużony dla Tolerancji”, nadany przez Fundację Ekumeniczną „Tolerancja” w 2008,
- Tytuł doktora honoris causa Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego we Florencji, zdobyty w 2012, a także Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w 2024,
- Nagroda 100-lecia ZAiKS-u, przyznana w 2020.
Publikacje
W dorobku Marka Safjana znajduje się wiele znaczących publikacji, które poruszają różnorodne aspekty prawa, medycyny oraz instytucji społecznych.
- Instytucja rodzin zastępczych: problemy prawno-organizacyjne, 1982,
- Koszty sądowe w sprawach cywilnych: raport z badań (współautor), 1994,
- Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 roku), 2004,
- Osamotnione dzieci: rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, 1983,
- Prawa Polska, 2005,
- Prawo i medycyna: ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, 1998,
- Prawo wobec ingerencji w naturę ludzkiej prokreacji, 1990,
- Wyzwania dla państwa prawa, 2007,
- Zobowiązania: zarys wykładu. Witold Czachórski (współautor aktualizacji), 1994 (wielokrotnie wznawiane).
Przypisy
- Prof. Marek Safjan doktorem honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach [online], naukawpolsce.pl, 21.11.2024 r. [dostęp 27.11.2024 r.]
- Piotr P. Celej, Prof. Marek Safjan przestanie być sędzią TSUE [online], gazetaprawna.pl, 23.01.2024 r. [dostęp 23.01.2024 r.]
- Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar powołał prof. Marka Safjana na przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, gov.pl, 13.05.2024 r. [dostęp 14.05.2024 r.]
- Minister Sprawiedliwości wręczył Profesorowi Markowi Safjanowi Odznakę Honorową za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości, gov.pl, 18.03.2024 r. [zarchiwizowane 19.03.2024 r.]
- Minister Radosław Sikorski wręczył prof. Markowi Safjanowi odznakę honorową Bene Merito [online], gov.pl, 09.04.2024 r. [dostęp 09.04.2024 r.]
- Biografia – Marek Safjan, MarekSafjan.eu [zarchiwizowane 29.02.2024 r.]
- Działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 1995–2001 [online], bfg.pl, s. 14 [dostęp 15.02.2024 r.]
- Zasady działania, hfhr.pl [zarchiwizowane 24.11.2019 r.]
- Laudacja Marka Safjana na cześć Adama Strzembosza z okazji przyznania nagrody Peryklesa [online], Monitor Konstytucyjny, 10.09.2017 r. [dostęp 30.05.2020 r.]
- Oświadczenie prof. Safjana ws. zestawiania go z Piotrowiczem [online], rp.pl, 18.11.2019 r. [dostęp 21.02.2024 r.]
- Władze 2006, Collegium Invisibile [zarchiwizowane 29.09.2020 r.]
- Lista tutorów Collegium Invisibile, Collegium Invisibile [zarchiwizowane 07.05.2013 r.]
- Kwartalnik Prawa Prywatnego, pau.krakow.pl [zarchiwizowane 30.11.2023 r.]
- Przegląd Prawa Handlowego, wolterskluwer.com [zarchiwizowane 30.11.2023 r.]
- Roczniki Nauk Prawnych: Rada Naukowa, Katolicki Uniwersytet Lubelski [zarchiwizowane 30.05.2023 r.]
- Artur A. Popławski, Prof. Hofman w RP Fundacji Służby Rzeczpospolitej [online], umcs.pl, 05.01.2021 r. [dostęp 13.02.2024 r.]
- Kazimierz K. Barczyk, Stanisław S. Grodziski, Stefan S. Grzybowski, Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980–1990, Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2001, ISBN 83-7059-503-0 [zarchiwizowane 27.06.2015 r.]
- Marek Safjan, jozefdarski.pl [zarchiwizowane 21.02.2024 r.]
- Jean-Louis J.L. Baudouin, Remerciements/Acknowledgments, [w:] Katharina K. Boele-Woelki, Diego P. Fernández Arroyo (red.), The Past, Present and Future of Comparative Law – Le passé, le présent et le futur du droit comparé, Cham: Springer International Publishing, 2018, s. 99, DOI: 10.1007/978-3-319-93770-0_12, ISBN 978-3-319-93770-0 [dostęp 28.02.2024 r.] (ang.).
- Znani absolwenci [online], 17.06.2017 r. [dostęp 15.01.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Piotr Jerzy Bansemer | Czesław Marian Jankowski | Leonard Harkiewicz (Charkiewicz) | Bolesław Pohorecki | Andrzej Gwiżdż | Tadeusz Perdzyński | Szymon Rundstein | Krzysztof Pietrzykowski | Marek Czecharowski | Józef Feldman (prokurator) | Witold Modzelewski | Jan Starczewski | Rafał Zwierz | Hubert Izdebski | Wojciech Hermeliński | Maciej Dubois | Henryk Strasman | Marcin Wawrzyniak | Aleksander Moldenhawer | Elżbieta Chojna-DuchOceń: Marek Safjan