Leon Berenson

Prawo i sprawiedliwość

Leon Berenson był wybitnym polskim prawnikiem, który urodził się 27 lipca 1882 roku w Warszawie. Jego życie zakończyło się tragicznie 22 kwietnia 1941 roku, również w stolicy Polski.

Berenson miał żydowskie korzenie, które w tamtym czasie miały duże znaczenie w kontekście jego działalności zawodowej i społecznej. Był znanym obrońcą w wielu procesach politycznych związanych z Polską Partią Socjalistyczną (PPS), co świadczy o jego zaangażowaniu w sprawy społeczne i polityczne.

W czasach II Rzeczypospolitej, Leon Berenson należał do grona członków loży wolnomularskiej w Warszawie, co podkreśla jego wpływy w intelektualnych i elitarnych kręgach tamtej epoki. Jego działalność oraz życie zasługują na szczególne uznanie i zainteresowanie.

Życiorys

Leon Berenson, po ukończeniu studiów prawniczych na Sorbonie, rozpoczął swoją praktykę pod okiem Stanisława Patka. W latach 1905–1908 bronił z powodzeniem rewolucjonistów z Partii Prawa i Sprawiedliwości (PPS) oraz Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) przed rosyjskimi sądami. Wśród obrońców znalazł się m.in. Henryk Baron oraz Józef Montwiłł-Mirecki, którzy zostali skazani na śmierć i straceni w Cytadeli Warszawskiej. W jego radzie obrony politycznej w latach 1907–1910 widoczne były zarówno postacie legalne, jak i te bardziej kontrowersyjne, takie jak Feliks Dzierżyński.

Był aktywnym członkiem Koła Obrońców Politycznych, skupiającym wielu przyszłych znanych prawników i adwokatów. Wśród nich wyróżniali się Eugeniusz Śmiarowski, Kazimierz Sterling, a także Wacław Szumański, Henryk Landy, Stanisław Rundo, Emil Stanisław Rappaport, Wacław Makowski, Bronisław Sobolewski i Jerzy Skokowski. Berenson, będąc częścią grona młodych adwokatów pod kierownictwem Patka, starał się brać udział w trudnych procesach politycznych bezinteresownie.

W 1915 roku został członkiem Rady Miejskiej Warszawy, a jego kompetencje obejmowały pracę w Komisji do Spraw Więziennych w Tymczasowej Radzie Stanu. W 1918 roku, w czasie swojego pobytu w Moskwie, interweniował z powodzeniem u Feliksa Dzierżyńskiego, swojego dawnego klienta, w kwestii uwolnienia Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, który został aresztowany. Po rozpadzie swojego małżeństwa, Bronisława Berenson poślubiła Wieniawę, z którym miała córkę.

W latach 1920–1923 Berenson pełnił funkcję radcy prawnego w polskim poselstwie w Waszyngtonie, a następnie pracował w konsulacie polskim w Charkowie. W latach 1931–1933 brał udział w obronach Norberta Barlickiego oraz Adama Pragiera w głośnym procesie brzeskim, a w 1932 został obrońcą Juliana Blachowskiego, znanego z zabójstwa dyrektora Zakładów Żyrardowskich. W 1937 roku przyłączył się do Stronnictwa Demokratycznego.

W momencie wybuchu II wojny światowej, Berenson przebywał w Warszawie. Mimo proponowanej mu pomocy, zdecydował się pozostać na miejscu, nie uciekając ani się nie ukrywając. Na skutek decyzji władz okupacyjnych, został zmuszony do osiedlenia się w warszawskim getcie, gdzie zamieszkał w niewielkim pokoju na ulicy Ogrodowej. Odrzucił ofertę objęcia stanowiska komendanta Żydowskiej Służby Porządkowej. Zmarł w nocy z 22 na 23 kwietnia 1941 roku we śnie. Jego pogrzeb odbył się w obecności najbliższych na cmentarzu żydowskim, usytuowanym przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 24, rząd 2).

Wybrane publikacje

Oto wybrane publikacje autorstwa Leona Berensona, które stanowią istotny wkład w dziedzinie nauk społecznych i penalnych:

  • Ogólne zasady więziennictwa, Warszawa 1917,
  • Wewnętrzna organizacya rad miejskich, Warszawa ZMKP 1919,
  • Z sali śmierci. Wrażenia obrońcy politycznego, Warszawa F. Hoesick 1929.

Odznaczenia

Leon Berenson został uhonorowany licznymi odznaczeniami w uznaniu za swoje osiągnięcia oraz wkład w rozwój kultury i nauki w Polsce. Jego dorobek został doceniony poprzez:

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 2 maja 1923,
  • Złoty Wawrzyn Akademicki, nadany 5 listopada 1938.

Upamiętnienie

W 1979 roku uhonorowano jego pamięć, nadając imię Leon Berensona ulicy, która znajduje się na terenie obecnej dzielnicy Białołęka w Warszawie.

Przypisy

  1. Uchwała nr 49 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 31.01.1979 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, Warszawa, dnia 02.04.1979 r., nr 5, poz. 21, s. 3.
  2. M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 606 „za krasomówstwo sądowe”.
  3. Odznaczenia wawrzynem akademickim. „Gazeta Lwowska”. Nr 256, s. 2, 10.11.1938 r.
  4. Grób Leona Berensona w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
  5. Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003 r. ISBN 83-916419-3-7.
  6. Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998 r., s. 225.
  7. Z.Z. Landau Z.Z., J.J. Tomaszewski J.J., Sprawa żyrardowska: przyczynek do dziejów kapitałów obcych w Polsce międzywojennej, Warszawa: Książka i Wiedza, 1983 r., 149.
  8. Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984 r., s. 231.
  9. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926 r., s. 22.

Oceń: Leon Berenson

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:9