Krystyna Goldberg

---

Życiorys

W okresie II wojny światowej Krystyna Goldberg była w więzieniu wraz z rodziną, przetrzymywana w obozach Auschwitz-Birkenau oraz Ravensbrück. Po zakończeniu wojny rozpoczęła naukę na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, zdobywając tytuł magistra w 1954 roku.

Jej kariera zawodowa rozpoczęła się w Wydawnictwie „Książka i Wiedza”, gdzie pracowała w latach 1951-1952, a następnie w wydawnictwie „Iskry” do 1984 roku. Tam pełniła różnorodne role, w tym redaktora, kierownika redakcji literatury reportażowej oraz zastępcy redaktora naczelnego. W późniejszych latach, od 1984 do 1989, pracowała jako konsultantka Krajowej Agencji Wydawniczej.

Od początku lat 60. XX wieku aktywnie współpracowała z Polskim Radiem, prowadząc m.in. cykl audycji „Na drogach i dróżkach reporterskich”. Uczestniczyła także w jury konkursów na najlepszy reportaż, a jej wpływ na literaturę i kulturę był znaczący w roli współtwórczyni i kierowniczki redakcji reportażu w wydawnictwie „Iskry”. To tutaj, pod jej nadzorem, debiutowali najlepsi polscy reportażyści i wydawali swoje książki.

Krystyna Goldberg była współautorką serii reportażowej „Naokoło świata”, uznawanej za jedno z najważniejszych dokonań w polskim wydawnictwie tego okresu. Charakteryzowała się białymi obwolutami z kolorowym paskiem oraz globusem – logo serii, zaprojektowanym przez Janusza Grabiańskiego. Seria ta obejmowała blisko 200 różnych tytułów, w tym dzieła takich autorów jak: Joy Adamson, Roald Amundsen, Krzysztof Baranowski, Karen Blixen, Roman Bratny, Olgierd Budrewicz, Alina i Czesław Centkiewiczowie, Francis Chichester, Witold Chromiński, Kazimierz Dziewanowski, Stanisław Hadyna, Antonio Halik, Ernest Hemingway, i wielu innych.

Prowadziła również inne serie reportażowe w „Iskrach”, takie jak „Świat się zmienia”, „Łowcy sensacji” oraz „Biblioteka Literatury Faktu”, współpracując z innymi wydawnictwami. Od 1972 roku Krystyna była wykładowcą na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie kształciła przyszłych dziennikarzy i pisarzy.

Była także krytykiem literackim i autorką licznych esejów oraz artykułów o tematyce reportażowej, publikując swoje teksty w czasopismach takich jak „Nowe Książki” oraz „Rocznik Literacki”. Jej prace obejmowały takie tematy jak „Wprowadzenie w temat. O polskiej książce reportażowej” z 1981 oraz „Reportaż. Literatura faktu” z 1982 roku.

W ciągu swojej kariery była członkiem redakcji „Reportera” w latach 1987-1989 oraz prowadziła serię w wydawnictwie „Muza SA” w okresie 1995-1998 pod nazwą „Dookoła świata”. W ramach tej serii wydano książki Olgierda Budrewicza, Lucjana Wolanowskiego oraz Reinholda Messnera.

Krystyna, od 1959 roku, była także członkiem Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, pełniając funkcję sekretarza generalnego od 1967 do 1979 roku. Do innych jej stowarzyszeń należy Stowarzyszenie Dziennikarzy PRL, gdzie była aktywnym członkiem Zarządu Krajowego Klubu Reportażu oraz Naczelnego Sądu Dziennikarskiego. W swojej pracy była nagradzana różnymi odznaczeniami, w tym I nagrodą im. Ksawerego Pruszyńskiego (1986) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973).

Krystyna Goldberg zmarła w Warszawie, gdzie również spędziła większość swojego życia.

Opracowania

Oto niektóre z ważnych publikacji Krystyny Goldberg:

• – Wydawnictwa polskie (informator; opracowanie na zlecenie Naczelnego Zarządu Wydawnictw; przetłumaczone na angielski jako Publishing in Poland przez Tadeusza Szafara; tłumaczenie francuskie pt. Maisons d’édition polonaises przetłumaczone przez Jerzego Wolfa; niemieckie jako Polnische Verlage w przekładzie Karola Sauerlanda; rosyjskie jako Pol’skie izdatel’stva tłum. Dymitra Hessena; wydane przez Arkady w 1972 roku),
• – Tu zaszła zmiana (autorka wyboru, opracowania i wstępu do antologii reportaży; wydane przez Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia” w 1975 roku),
• – Klucze do zdarzeń (wspólnie z Zbigniewem Stolarkiem, wybór i opracowanie antologii reportaży; wydane przez Państwowe Wydawnictwo Iskry w 1976 roku),
• – Losy nie wymyślone (wybór i opracowanie antologii reportaży; wydane przez Państwowe Wydawnictwo Iskry w 1980 roku, ISBN 83-207-0131-7),
• – Rachunek sumienia (wybór i opracowanie antologii reportaży; wydane przez Krajową Agencję Wydawniczą w 1984 roku, ISBN 83-03-00727-0).

Publikacje w pracach zbiorowych

Wśród znakomitych osiągnięć Krystyny Goldberg znajduje się publikacja dotycząca Lucjana Wolanowskiego. Artykuł nosi tytuł: „Wspomnienie o Lucjanie Wolanowskim” i został zamieszczony w trzecim tomie książki zatytułowanej Wokół reportażu podróżniczego.

Opublikowany materiał ukazał się w zbiorze „Wokół reportażu podróżniczego. Tom 3”, w którym autorzy koncentrują się na życiu i twórczości Lucjana Wolanowskiego. Wolanowski (1920-2006) był cenionym dziennikarzem oraz reportażystą, którego dorobek jest istotny dla polskiej literatury reportażowej.

Wydawnictwo, odpowiedzialne za publikację, to Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, a książka została wydana w Katowicach w 2009 roku, obejmując szereg studiów, szkiców i materiałów badawczych na temat tego znaczącego autora. Publikacja jest częścią serii „Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 2683” i nosi numer ISBN 978-83-226-1802-8 oraz ISSN 0208-6336.

Więcej informacji o Lucjanie Wolanowskim można znaleźć pod następującym linkiem: Lucjan Wolanowski.

Prace redaktorskie i edytorskie (wybór)

Oto wybrane osiągnięcia Krystyny Goldberg w zakresie prac redaktorskich i edytorskich, które świadczą o jej wieloletnim zaangażowaniu w polską literaturę i kulturę. Poniżej przedstawiamy szczególnie znaczące publikacje, przy których miała okazję pracować:

• Józef Ścisło, Świat musi osądzić. Wspomnienia więźnia hitlerowskich obozów koncentracyjnych (autorka opracowania literackiego; Państwowe Wydawnictwo Iskry 1969),
• Drogi przez ogień (autorka redakcji; antologia pisarzy wietnamskich, wybór i tłumaczenie Zbigniew Stolarek; Państwowe Wydawnictwo Iskry 1971, seria „Naokoło świata”),
• Camara Laye, Czarny chłopak (autorka redakcji; Państwowe Wydawnictwo Iskry 1973, seria „Naokoło świata”),
• Karol May, Ród Rodrigandów (t. I/IX; przygotowanie do druku; wespół z Teresą Jasiunas; Krajowa Agencja Wydawnicza Szczecin 1988–1991; seria: „Biblioteka Podróży, Przygody i Sensacji”, ISBN 83-03-02397-7),
• Tajemnica Miksteków; Rozbójnicy z Maladety (tom 1; 1988, ISBN 83-03-02398-5),
• Cyganie i przemytnicy; La Pendola (tom 2; 1988, ISBN 83-03-02399-3),
• Ku Mapimi; Pantera Południa (tom 3; 1989, ISBN 83-03-02397-7),
• W Hararze; Rapier i tomahawk (tom 4; 1989, ISBN 83-03-02622-4),
• Czarny Gerard; Benito Juarez (tom 5; 1989, ISBN 83-03-02799-9),
• Traper Sępi Dziób; Jego Królewska Mość (tom 6; 1989, ISBN 83-030-2938-1),
• Maskarada w Moguncji; Grobowiec Rodrigandów (tom 7; 1990, ISBN 83-03-03069-8),
• Klasztor della Barbara; Walka o Meksyk (tom 8; 1990, ISBN 83-03-03182-1),
• Zmierzch cesarza (tom 9; 1991, ISBN 83-03-03271-2),
• Olgierd Budrewicz, Piekło w kolorach (autorka redakcji; Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA 1997, ISBN 83-7079-810-1; seria „Dookoła Świata”),
• Arnold Mostowicz, Ballada o Ślepym Maksie (autorka redakcji; Fundacja „Anima” 1998),
• Olgierd Budrewicz, Byłem wszędzie (autorka redakcji; Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Wydawnictwo Naukowe PWN 2002, ISBN 83-01-13634-0),
• Olgierd Budrewicz, Daleko, jeszcze dalej (autorka redakcji; Świat Książki 2006, ISBN 83-247-0211-3),
• Michał Złonkiewicz, Małgorzata Turlewicz, Piotr Kowalik, Kiedy zaginął człowiek. Podstawowe informacje prawne (autorka redakcji; ITAKA Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych 2007, ISBN 978-83-917112-5-5),
• Olgierd Budrewicz, Cudotwórcy, kapłani, hochsztaplerzy (autorka redakcji; Świat Książki 2008, ISBN 978-83-247-0856-7),
• Teresa Torańska, Jesteśmy. Rozstania 68 (autorka redakcji; Świat Książki 2008, ISBN 978-83-247-1027-0).

Prace te ilustrują szeroki wachlarz tematów oraz autorów, z którymi Krystyna Goldberg miała przyjemność współpracować na przestrzeni lat. Z pewnością jej wkład w literaturę zasługuje na szczególne uznanie oraz docenienie.

---

Oceń: Krystyna Goldberg

---