Kazimierz Kaszewski

---

Życiorys

Urodził się jako syn Jana Nepomucena, kompozytora i uczestnika powstania listopadowego, oraz Teofili z Iwańskich. W młodości uczęszczał do gimnazjum gubernialnego w stolicy, które ukończył w 1840 roku. Następnie kontynuował edukację na przygotowawczych kursach nauczycielskich w Warszawie, które odbywały się w latach 1840-1843.

W swojej karierze zawodowej długo służył w administracji szkolnej, obejmując różne kluczowe stanowiska. Był sekretarzem Instytutu Panien w Puławach w latach 1853-1857, a później pełnił rolę sekretarza Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie od 1857 do 1862 roku. Kolejnym ważnym etapem jego kariery było objęcie funkcji sekretarza zarządzającego Szkoły Głównej Warszawskiej, co miało miejsce między 1862 a 1869 rokiem. Ponadto, przez długi czas, bo aż do 1909 roku, był sekretarzem Rady Nadzorczej przy Towarzystwie Kredytowym Miejskim w Warszawie.

W 1848 roku brał aktywny udział w powstaniu wielkopolskim oraz w wojnie węgierskiej. W latach 1861-1862 prowadził wykłady z logiki i psychologii na kursach przygotowawczych w Szkole Głównej Warszawskiej. Na krótką chwilę, w 1845 roku, uczył w majątku rodziny Jundziłłów w Iwacewiczach.

Był cenionym krytykiem zarówno literackim, jak i teatralnym, współpracującym z takimi publikacjami jak „Tygodnik Ilustrowany”, „Kłosy” czy „Biblioteka Warszawska”. Jest również jednym z autorów haseł do 28-tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda, której wydanie miało miejsce w latach 1859-1868. Jego nazwisko pojawia się w pierwszym tomie z 1859 roku, na liście twórców tej encyklopedii. Od 1865 roku aż do swojej śmierci redagował „Tygodnik Romansów i Powieści”. W 1873 roku został wybrany na członka zagranicznego Akademii Umiejętności w Krakowie, choć z powodu sprzeciwu władz austriackich nie uzyskał miejsca w akademii. Od 1908 roku należał do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz był także członkiem honorowym Warszawskiej Kasy Literackiej.

W swojej pracy krytycznej prowadził badania na temat estetyki i filozofii dzieł wielu wybitnych autorów, w tym Seneki Młodszego, Lukrecjusza, Pierre’a Abela, Barucha Spinozy, Woltera, Hippolyte Taine’a oraz Augusta Comte’a. Skrytykował wiele założeń pozytywizmu, jednocześnie broniąc pozytywistów przed oskarżeniami o ateizm, materializm oraz fatalizm. Z dużym sceptycyzmem podchodził do literatury młodopolskiej, uznając, że podstawowym zadaniem krytyki jest uchwycenie piękna utworu, z uwzględnieniem ducha czasów, warunków społecznych oraz kultury epoki. Uznawał, że jedyną metodą naukową w badaniach nad sztuką powinna być metoda psychologiczna.

Prowadził szczegółową analizę głównych podręczników związanych z historią literatury polskiej z drugiej połowy XIX wieku. W 1880 roku przygotował do wydania „Wypisy z autorów starożytnych”. Ostatecznie spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 34-2-16).

Upamiętnienie

W listopadzie 1911 roku w Kościele Wszystkich Świętych w Warszawie zrealizowano ważne przedsięwzięcie upamiętniające jedną z istotnych postaci literackich. To właśnie w tym miejscu odbyła się ceremonia wmurowania oraz poświęcenia tablicy, której autorem był znany rzeźbiarz Czesław Makowski. Tablica wykonana z wysokiej jakości marmuru zawiera medalion z brązu, który uzupełnia całość artystycznego dzieła.

Na płycie umieszczono inskrypcję, która oddaje hołd zmarłemu. Znajduje się tam napis: „Ś.p. Kazimierz Kaszewski, literat-krytyk, tłumacz klasyków greckich na język polski. Urodzony 5/III 1820, zmarł 30/VI 1910 r.” Ten tekst nie tylko informuje o ważnych datach, ale także podkreśla dorobek twórczy Kazimierza Kaszewskiego, wskazując na jego wpływ na kulturę polską.

Twórczość

Wśród licznych osiągnięć Kazimierza Kaszewskiego można wyróżnić jego talent jako tłumacza. Jego prace obejmowały ważne dzieła literackie, takie jak Tragedie Sofoklesa wydane w 1888 roku oraz Tragedie Ajschylosa z 1895 roku. W 1901 roku zaprezentował on również swoje tłumaczenia takich tekstów jak Bukoliki Teokryta, Prace i dni oraz Teogonia Hezjoda, a także liryki Anakreonta z 1907 roku. Dodatkowo, jego osiągnięcia obejmowały drobne utwory autorów z Francji i Niemiec, w tym Wiktora Hugo oraz Paula Heyse.

Jego przekłady były wysoko oceniane przez Piotra Chmielowskiego, który podkreślał wierność przekładu oraz umiejętność oddawania ducha oryginału. Jednakże w późniejszych latach tłumaczenia te zyskały mniej entuzjastyczne opinie.

Kaszewski nie tylko zajmował się tłumaczeniem, ale również tworzył własne dzieła. W 1867 roku zaprezentował komedię On będzie moim. Oprócz tego, jest autorem licznych prac naukowych z zakresu literatury, hellenistyki oraz pedagogiki. Do najważniejszych jego tekstów należą:

• Nauka logiki i jej korzyści (1861),
• Jan Amos Komeński (1862),
• Życie i pisma Salomona Majmona (1862),
• Pozytywizm, jego metoda i następstwa (1869),
• Kształcenie kobiet w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1870),
• Krytyka literacka i jej trudności (1872),
• Luiz Camoens i jego dzieło (1880),
• Powieści ludowe Kraszewskiego (1880),
• Historia literatury greckiej (1881),
• Klasycyzm w szkołach (1886),
• Istota i zadanie powieści (1897),
• Gimnazjum (1899),
• Powołanie do badań oświaty polskiej (1902),
• Szacunek dla dziecka (1902).

Jego prace do dziś pozostają istotnym wkładem w rozwój polskiej kultury oraz edukacji.

---

Oceń: Kazimierz Kaszewski

---