Karol Przanowski

---

Życiorys

Karol Przanowski urodził się 3 września 1908 roku w Warszawie. Swoją edukację na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej zakończył w 1933 roku, zdobywając dyplom inżyniera elektryka. Rozpoczął swoją karierę zawodową w Zjednoczeniu Elektrowni Okręgu Radomsko-Kieleckiego, gdzie pracował jako kreślarz. Już wkrótce awansował na stanowisko kierownika zespołu odpowiedzialnego za projektowanie stacji energetycznych dla linii Starachowice – Warszawa w latach 1934-1939, obejmujących odcinek magistrali 150 kV. W 1938 roku stał się także członkiem Stowarzyszenia Elektryków Polskich.

W czasie II wojny światowej Przanowski pełnił funkcję Kierownika Wydziału Stacji Transformatorowych, gdzie nadzorował budowę kluczowych stacji 150 kV w Starachowicach oraz 110 kV w Ostrowcu Świętokrzyskim. Był aktywnie zaangażowany w prace konspiracyjnej grupy SEP, z którą współpracował pod merytorycznym przewodnictwem prof. inż. J. Obrąpalskiego przy opracowywaniu projektu elektryfikacji powojennej Polski.

Po zakończeniu wojny objął stanowisko Dyrektora Technicznego w ZEORK-u, aktualnie Zjednoczenie Energetyczne Okręgu Radomsko-Kieleckiego. W 1946 roku zainicjował prace projektowe nad pierwszą polską linią przesyłową 220 kV, łączącą Śląsk z Łodzią i Warszawą, przy czym siedziba biura projektowego mieściła się w Łodzi, gdzie również objął stanowisko Szefa Biura Studiów.

W 1948 roku Przanowski przyjął funkcję kierownika Katedry Elektroenergetyki na Politechnice Łódzkiej, zastępując prof. Stanisława Kończykowskiego. W 1949 roku zdobył tytuł profesora nadzwyczajnego, a piętnaście lat później – tytuł profesora zwyczajnego. Dodatkowo, w latach 1960-1962 pełnił rolę Dziekana Wydziału Elektrycznego oraz był Prorektorem ds. nauki Politechniki Łódzkiej w latach 1962-1968.

Pod jego kierunkiem Katedra Elektroenergetyki zrealizowała przełomowe projekty dotyczące krajowego systemu elektroenergetycznego. W okresie 1958-1965 prowadził badania skoncentrowane na rozwoju sieci najwyższych napięć, a w szczególności nad krajowym układem sieci 220 kV oraz 400 kV. Osiągnięciem w tym okresie było uruchomienie laboratorium Oświetlenia Elektrycznego, jednego z niewielu w Polsce, które powstało w 1970 roku. W tym samym roku na mocy reorganizacji uczelni, powstał Instytut Elektroenergetyki PŁ, w którego zarządzie Przanowski był dyrektorem aż do 1976 roku.

Na przestrzeni swoich 23-letnich rządów jako redaktor „Elektryki”, Przanowski miał znaczący wpływ na rozwój publikacji naukowych w Politechnice Łódzkiej. W latach 1949-1957 kierował Łódzką Ekspozyturą Biura Projektów Energetycznych–Energoprojekt. W tym okresie nadzorował wiele prac koncepcyjnych oraz opracowania dotyczące urządzeń elektroenergetycznych, w tym koncepcje sieci 110 kV w Warszawskim Zespole Miejskim i Okręgu Dolnośląskim. Od 1956 roku był również członkiem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.

Pomiędzy 1957 a 1960 rokiem zarządzał Łódzką Pracownią Biura Studiów Komitetu Elektryfikacji Polski PAN, w której pod jego kierunkiem zespół realizował istotne projekty, takie jak rozwój sieci elektroenergetycznych do 1975 roku. W swojej działalności akademickiej Przanowski opracował wiele wykładów z zakresu systemów elektroenergetycznych oraz prowadził seminaria, przygotowując ponad 50 prac dyplomowych.

Jego zainteresowania skupiały się głównie na współpracy sieci i systemów elektrycznych, co zaowocowało licznymi artykułami naukowymi oraz trzema akademickimi podręcznikami: „Współpraca sieci i systemów elektroenergetycznych” (1972), „Przesył wielkich mocy elektrycznych” (1974) i „Praca systemów elektroenergetycznych” (1983). Dodatkowo, był współautorem „Poradnika inżyniera elektryka”, który redagował wraz z prof. Bolesławem Konorskim.

Przanowski był także członkiem oraz przewodniczącym licznych Komisji Naukowych, a w 1977 roku przeszedł na emeryturę. W życiu prywatnym był mężem Jadwigi z d. Frejdlich (1918–2004), z którą miał córkę Małgorzatę, zamężną Kuźmińską, oraz syna Wojciecha (zm. 1999). Zmarł 25 marca 1997 roku i został pochowany na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi (kwatera V-1-17).

Ordery i odznaczenia

Karol Przanowski był odznaczony wieloma wyróżnieniami i medalami, które ukazują jego znaczący wkład w życie społeczne i zawodowe w Polsce. Oto lista przyznanych mu odznaczeń:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi (przyznany 25 czerwca 1946 roku),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 15 stycznia 1955 roku),
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi,
• Złota Odznaka SEP,
• Odznaka „Zasłużony dla Politechniki Łódzkiej”.

Upamiętnienie

W czerwcu 1999 roku miało miejsce wydarzenie znaczące dla pamięci o prof. Karolu Przanowskim. Na Wydziale Elektrotechniki i Elektroniki Politechniki Łódzkiej zainstalowano tablicę, która oddaje hołd jego działalności i osiągnięciom. To ważny moment, który pozwala na utrwalenie pamięci o dorobku tego wybitnego naukowca.

---

Oceń: Karol Przanowski

---