Jan Brzeziński

---

Życiorys

Jan Brzeziński przyszedł na świat jako syn prawnika Andrzeja. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie podjął naukę na wydziale lekarskim Szkoły Głównej Warszawskiej. W 1870 roku postanowił przerwać studia, by ochotniczo wstąpić do armii francuskiej, biorąc udział w wojnie przeciwko Prusom. Po niepowodzeniu Francuzów, powrócił do nauki w Warszawie. Po przerwie, gdy Szkoła Główna zawiesiła działalność, kontynuował edukację na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Po ukończeniu studiów zdobywał doświadczenie w klinikach zarówno francuskich, jak i niemieckich oraz włoskich. Na uniwersytecie w Berlinie uzyskał zaszczytny tytuł doktora nauk medycznych.

Po powrocie do Warszawy, Brzeziński wspólnie z innymi lekarzami zainicjował utworzenie pierwszego w mieście sanatorium dedykowanego osobom cierpiącym na choroby nerwowe. Praca zawodowa nie przesłoniła mu jednak artystycznych aspiracji ani zamiłowania do literatury. Pod pseudonimem Incognitus publikował recenzje teatralne w „Gazecie Polskiej” oraz tworzył teksty dla „Kuriera Warszawskiego” i „Tygodnika Ilustrowanego”. Na łamach tego ostatniego opublikował m.in. studium poświęcone postaci Hamleta. Do roku 1903 mieszkał w eleganckim dworku w Pawłowicach, gdzie często gościł wielu znakomitych artystów takich jak malarze Julian Fałat, Leon Wyczółkowski, Teodor Axentowicz, Jacek Malczewski oraz znani pisarze Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus i Marian Gawalewicz. W 1903 roku Brzeziński przeniósł się na stałe do Warszawy, gdzie objął redakcję „Kuriera Warszawskiego”, w którym regularnie publikował felietony pod tytułem Mówiąc między nami.

Wkrótce pasją Brzezińskiego stały się szachy. Zainteresowanie nimi rozpoczął jeszcze w czasie studiów w Szkole Głównej. W 1897 roku był jednym z inicjatorów tworzenia Warszawskiego Towarzystwa Zwolenników Gry Szachowej, a razem z Janem Sobieszczańskim i Józefem Żabińskim wziął udział w opracowywaniu statutu tej organizacji. Ich działania doprowadziły do uzyskania zgody władz gubernialnych na przeprowadzenie założycielskiego zebrania klubu. Wyróżnieni za skuteczne zaangażowanie, wszyscy trzej znaleźli się w pierwszym kierownictwie towarzystwa: Żabiński został jego pierwszym prezesem, Sobieszczański przejął prezesurę po nim, natomiast Brzeziński w kwietniu 1900 roku objął funkcję wiceprezesa na półtora roku.

W skład kierownictwa klubu wchodził również Józef Żabiński, Kazimierz Wasilewski, Wacław Orłowski, Rafał Lipski oraz Władysław Lentz. Od jesieni 1901 roku Brzeziński uczestniczył w pracach komisji handicapowej Towarzystwa, zajmującej się ustalaniem klasyfikacji graczy w kontekście przygotowań do nadchodzących turniejów. Sam Brzeziński nie brał jednak udziału w turniejach, preferując raczej towarzyskie partie wśród znajomych, w popularnych warszawskich lokalach, takich jak Górski, Nowicki czy Lours. Chętnie grał w szachy z gośćmi dworku, szczególnie z Sienkiewiczem oraz Prusem.

Brzeziński konfrontował się w szachowych zmaganiach tylko w większym gronie, jak podczas symultan prowadzonych przez Jana Taubenhausa w Teatrze Polskim (1896) oraz w Resursie Kupieckiej (1898). Z zarejestrowanych spotkań towarzyskich, zachowały się dwa zapisy jego porażek z Szymonem Winawerem w 1896 roku, mimo że miał przewagę materiałową w postaci wieży. Niestety, jego biegłości w szachach oraz działalności literackiej nie mógł kontynuować po 1905 roku, kiedy to doświadczył ciężkiego ataku paraliżu, który na zawsze przerwał jego aktywność.

Jan Brzeziński zmarł w czerwcu 1913 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, w rodzinnej krypcie rodziny Hermanów, z której pochodziła jego żona (kwatera T-6-8/9/10).

---

Oceń: Jan Brzeziński

---