Zbigniew Brzoza

---

Życiorys

W 1984 roku Zbigniew Brzoza obronił swoją pracę magisterską na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie, w 1990, ukończył kierunek reżyserii dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Uczestniczył w warsztatach reżyserskich „Kartoteka” pod kierunkiem Tadeusza Różewicza, które odbyły się w Teatrze Studio w Warszawie, przy wsparciu Tadeusza Łomnickiego.

Brzoza zdobywał doświadczenie jako stypendysta POL-KUL w 1986 roku. W 1992 roku odbył staż u legendarnego reżysera Petera Brooka, a w 1995 roku został stypendystą Reutersa. Z kolei w 2002 roku odbył stypendium przyznane przez Departament Stanu USA.

Pełnił funkcję dyrektora artystycznego warszawskiego Teatru Studio od 1997 do 2007 roku. To w tym czasie w teatrze reżyserowali wybitni twórcy, tacy jak Oskaras Koršunovas, który zrealizował „Bam” Daniela Charmsa w 1998 roku oraz „Sanatorium pod Klepsydrą” Bruno Schulza w 2001 roku. W tym okresie także Krzysztof Warlikowski wystawił „Zachodnie wybrzeże” Bernarda-Marie Koltèsa, a Piotr Cieplak zrealizował „Taka ballada” i „Kubuś P.” w 1999 roku oraz „Muzyka ze słowami” w 2002 roku. Z Magdaleną Łazarkiewicz stworzył spektakl „Dowcip” w 2002 roku, a Mariusz Grzegorzek reżyserował „Na wsi” Martina Crimpa w 2003 roku. W 2006 roku Rimas Tuminas wyreżyserował „Sługę dwóch panów” Carlo Goldoni’ego.

W latach 2008–2009 Brzoza sprawował funkcję dyrektora artystycznego łódzkiego Teatru Nowego, gdzie zapraszał znanych reżyserów, takich jak Remigiusz Brzyk, który zrealizował „Brygadę szlifierza Karhana” Vaska Kani w 2008 oraz Piotr Cieplak, który stworzył „Przed południem, przed zmierzchem” w 2009 roku. Łukasz Kos zrealizował „Król_Duch” Juliusza Słowackiego, prezentowany również w 2009 roku.

W ciągu lat 2012–2016 Brzoza był dyrektorem artystycznym Festiwalu Łódź Czterech Kultur. Wówczas Łódź stała się centralnym punktem festiwalu, gdzie organizowane były spektakle i koncerty w przestrzeni publicznej, na podwórkach oraz placach miejskich. Szczególną rolę odgrywały trwające instalacje plastyczne, takie jak „Pasaż Róży” Joanny Rajkowskiej, które stały się nową ikoną miasta. W programie przewidziano również spektakle plenerowe, oparte na lokalnej historii oraz artystyczno-społeczne projekty skierowane do dzieci i młodzieży z grup ryzykowanych społecznie, z zapewnionym bezpłatnym dostępem do wszystkich wydarzeń.

Od listopada 2018 roku Brzoza pełni rolę dyrektora Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie, jednak w 2023 roku, w atmosferze kontrowersji z powodu licznych odszkodowań związanych z nieprawidłowościami przy rozwiązywaniu umów oraz oskarżeniami ze strony prokuratury dotyczącymi utrudniania działania jednego ze związków zawodowych, kończy swoją kadencję.

Brzoza jest autorem ponad czterdziestu przedstawień, które były wystawiane na najważniejszych przeglądach i festiwalach w Polsce oraz za granicą, m.in. w Rosji, Niemczech, Szwecji, Francji, Włoszech, na Węgrzech, Litwie i w Brazylii. Jest laureatem licznych nagród, w tym Złotej Maski za najlepszą reżyserię dla spektaklu „Przemiana” w 1993 roku oraz Grand Prix dla prezentacji „Zbrodnia z premedytacją” na 36. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w 1996 roku. Ponadto zdobył Złotą Maskę za reżyserię tegoż spektaklu oraz Złamany szlaban na VIII Międzynarodowym Festiwalu Na Granicy w Cieszynie w 1997 roku.

W dorobku artystycznym Zbigniewa Brzozy znalazły się także nagrody na festiwalu Rzeczywistość Przedstawiona w Zabrzu, Nagroda im. Zygmunta Duczyńskiego oraz wyróżnienia za tekst dramatyczny, a także medale oraz nagrody za reżyserię wystawień takich jak „Obwód głowy” w Teatrze Nowym w Poznaniu. Oprócz tego jego prace na arenie międzynarodowej zostały wysoko ocenione w 2015 roku.

Jego twórczość wzbogacona jest nowoczesnymi dramawami, które koncentrują się na problematyce społecznej. Do najważniejszych z nich należą: „Geza Dzieciak” Jánosa Háy’a, „Marylin Mongoł” Nikołaja Kolady, „Pan Paweł” Tankreda Dorsta, „Edmond” Davida Mameta, a także „Trawestacje” Toma Stopparda. Choć Brzoza reżyserował także dramaty klasyczne, nadając im współczesny kontekst społeczny, czego dowodem są „Antygona” Sofoklesa oraz „Burza” i „Komedia omyłek” Williama Shakespeare’a.

Artysta zrealizował również siedem przedstawień w Teatrze Telewizji, w tym „Portugalię” Zoltana Egressy’ego, „Więź” Rony Munro oraz „Zbrodnię z premedytacją” Witolda Gombrowicza. Dodatkowo, jest adiunktem w Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, gdzie zajmuje się wykładem na wydziale reżyserii oraz wcześniejszym na wydziale aktorskim, a jego dyplomowe przedstawienia wielokrotnie zdobywały Grand Prix Festiwalu Szkół Teatralnych.

Ponadto, Zbigniew Brzoza jest autorem ponad 20 godzin audiobooków dla Muzeum Chopina w Warszawie i Żelazowej Woli oraz został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.

---

Oceń: Zbigniew Brzoza

---