Jakub Węgierko

---

Życiorys

Jakub Węgierko przyszedł na świat w rodzinie mieszczańskiej, jako syn Mieczysława i Justyny z d. Obstblum. Miał również brata, Aleksandra. W 1907 roku z sukcesem ukończył szkołę średnią w Warszawie, co było znaczącym krokiem w jego edukacji.

Rok później, w 1908, rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Zurychu. Po upływie dwóch lat przeniósł się na Uniwersytet w Bernie, gdzie kontynuował swoją edukację. W 1914 roku Węgierko uzyskał dyplom lekarza oraz tytuł doktora medycyny, po obronie pracy naukowej zatytułowanej O budowie mikroskopowej mięśnia sercowego. Praca ta została napisana pod opieką prof. Wilhelma Sahlego, co podkreśla jej wysoką wartość akademicką.

Okres I wojny światowej

W 1914 roku, w momencie wybuchu I wojny światowej, Jakub Węgierko został powołany do armii rosyjskiej jako lekarz. Jego kariera wojskowa rozwijała się dynamicznie, a w 1917 roku podjął decyzję o dobrowolnym wstąpieniu do Wojska Polskiego. Wówczas pełnił rolę lekarza w Szpitalu Polowym 3 Dywizji Legionów.

W kolejnych latach, jego zaangażowanie w służbę zdrowia wojskowej kontynuowało się w Szpitalu Epidemicznym we Lwowie. Tam zyskał doświadczenie w pracy w trudnych warunkach, jakie niósł ze sobą stan epidemii. Swoją wiedzę i umiejętności wykorzystywał jako komendant Szpitala Zapasowego w Jaworowie pod Lwowem, a następnie zarządzał Sanatorium Wojskowym w Szkle pod Lwowem.

Po zakończeniu wojny, w 1921 roku, Jakub Węgierko zakończył swoją służbę wojskową, osiągając stopień kapitana.

Okres międzywojenny

Jakub Węgierko rozpoczął swoją karierę zawodową w 1921 roku, angażując się w pracę w I Klinice Chorób Wewnętrznych w Warszawie. Pierwotnie pełnił rolę asystenta, a od 1924 roku awansował na stanowisko starszego asystenta, pod kierunkiem profesora Władysława Antoniego Gluzińskiego. W 1925 roku, Węgierko przeniósł się do II Kliniki Chorób Wewnętrznych w Warszawie, gdzie również pełnił funkcję starszego asystenta pod opieką profesora Witolda Orłowskiego.

Wielkim osiągnięciem Węgierki było uzyskanie stopnia doktora habilitowanego 22 czerwca 1934 roku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, na podstawie niezwykle ważnej rozprawy zatytułowanej „Badania nad wydzielaniem żółci wątrobowej”. Jego kariera zawodowa w ciągu następnych lat nabrała jeszcze większego rozmachu, gdyż w 1935 roku obejmował stanowisko ordynatora oddziału obserwacyjnego w Szpitalu Zakaźnym św. Stanisława w Warszawie, które zajmował aż do 1939 roku.

W czasie swojej pracy w szpitalu, Węgierko aktywnie uczestniczył w edukacji przyszłych lekarzy, prowadząc wykłady dotyczące diagnostyki oraz terapii chorób zakaźnych na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Dodatkowo, od 1934 roku, pełnił rolę redaktora w miesięczniku „Prasa Lekarska”, a później stał się redaktorem naczelnym „Polskiego Archiwum Medycyny Wewnętrznej”, co jeszcze bardziej podkreślało jego zaangażowanie w rozwój medycyny w Polsce.

Okres II wojny światowej

W obliczu wybuchu II wojny światowej, w miesiącu listopadzie 1939 roku, Jakub Węgierko zdecydował się na ucieczkę z Warszawy, kierując swoje kroki do Lwowa. Tam podjął się roli konsultanta w szpitalu zlokalizowanym przy ulicy Kurkowej. Jego zaangażowanie w pomoc innym trwało aż do czerwca 1941 roku, kiedy to sprawował funkcję kierownika Kliniki w Instytucie Badawczym znajdującym się w Morszynie, w pobliżu Lwowa.

Następnie jego ścieżka zawodowa zaprowadziła go do Ufy, stolicy Baszkirii, gdzie objął stanowisko kierownika oddziału zajmującego się chorobami zakaźnymi oraz wewnętrznymi. Wkrótce po tym, przeniósł się do Yangiyoʻl, małego miasteczka niedaleko Taszkentu w Uzbekistanie.

W 1942 roku, jako kapitan lekarz, dołączył do formowanej Armii Andersa, biorąc udział w jej działaniach, w tym m.in. na terenie Iranu. Po zakończeniu służby wojskowej w maju 1943 roku, rozpoczął pracę w Teheranie, gdzie pełnił rolę konsultanta oddziału chorób wewnętrznych w szpitalu Polskiej Delegatury Ministerstwa Pomocy i Opieki Społecznej, działającej na rzecz rządu w Londynie. Po zlikwidowaniu tego szpitala w sierpniu 1944 roku, Węgierko postanowił wrócić do Polski.

Okres powojenny

W dniu 14 października 1944 Jakub Węgierko przybył do Lublina, gdzie zainicjował organizację II Kliniki Chorób Wewnętrznych na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Już 1 listopada 1944 został mianowany profesorem nadzwyczajnym przez przewodniczącego Krajowej Rady Narodowej, Bolesława Bieruta. Wkrótce potem objął stanowisko dyrektora II Kliniki Patologii i Terapii Szczegółowej Chorób Wewnętrznych, a także stał się członkiem ważnych instytucji, takich jak Komisja Ochrony Zdrowia przy Wojewódzkim Wydziale Zdrowia w Lublinie oraz Lubelskie Towarzystwo Lekarskie.

We wrześniu 1947 Węgierko został wybrany do Rady Okręgowej Izby Lekarskiej, gdzie zasiadał do 1948. 30 sierpnia 1947 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W tym samym roku objął funkcję wiceprezesa Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie i pełnił ją do 1950.

W dniu 1 lipca 1948 Węgierko został pierwszym rektorem nowo powstającej Akademii Lekarskiej w Szczecinie, gdzie zorganizował Klinikę Chorób Wewnętrznych i objął jej kierownictwo. Następnie w 1950 roku powrócił do Warszawy, przejmując kierownictwo nad III Kliniką Chorób Wewnętrznych oraz funkcję prorektora Akademii Medycznej. W latach 1953–1955 był członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia. Ponadto pełnił rolę prezesa Towarzystwa Internistów Polskich w latach 1951–1953 oraz 1955–1957.

W 1955 roku, wspólnie z Józefem Grottem, był jednym z członków założycieli Sekcji Diabetologicznej Towarzystwa Internistów Polskich, obecnie znanego jako Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Wśród jego uczniów znajdują się znane postawy, takie jak prof. M. Eisner, doc. Mroziński oraz doc. A. Kopyłow.

Na polu życia prywatnego, Węgierko od 1911 roku był mężem Stefanii Piwowarow, lekarki i okulistki, która odeszła w 1955 roku. Ich syn Aleksander, ur. w 1915 roku, zginął podczas II wojny światowej. Jakub Węgierko zmarł w Warszawie na skutek zawału mięśnia sercowego i został pochowany obok żony na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A22-1-25).

Wybrane publikacje

Wśród istotnych osiągnięć Jakuba Węgierko można wymienić szereg publikacji, które miały znaczący wpływ na rozwój wiedzy dotyczącej cukrzycy i jej leczenia.

• Kwasica cukrzycowa i jej leczenie, 1927,
• Najważniejsze zasady leczenia dietetycznego, 1934,
• O cukrzycy i jej leczeniu, 1934,
• Typowy zespół objawów klinicznych u chorych na cukrzycę ze śpiączką bez zakwaszenia ketonowego, 1956,
• Cukrzyca.

Ordery i odznaczenia

Jakub Węgierko, wybitny członek swojej społeczności, został uhonorowany licznymi odznaczeniami za swoje zasługi. Jego osiągnięcia zostały docenione na przestrzeni lat w sposób następujący:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 22 lipca 1949,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 8 sierpnia 1946,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 13 stycznia 1955.

Nagrody

Jakub Węgierko otrzymał nagrodę Państwową II stopnia, która była uznaniem jego istotnych osiągnięć w dziedzinie badań, eksperymentów oraz prac klinicznych związanych z cukrzycą, w roku 1952.

---

Oceń: Jakub Węgierko

---