Antonina Gurycka

---

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum w 1938 roku Antonina Gurycka rozpoczęła studia z zakresu psychologii na Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie została również drużynową jednej z warszawskich żeńskich drużyn harcerskich, co otworzyło przed nią nową drogę w działalności społecznej.

W okresie II wojny światowej brała aktywny udział w tajnych kompletach poświęconych psychologii. Jej zaangażowanie w konspiracyjne harcerstwo zaowocowało tym, że do 1942 roku pełniła funkcję drużynowej, a w latach 1942–1944 była hufcową Hufca Ochota. Jako harcerka Szarych Szeregów prowadziła różnorodne działania mające na celu pomoc dzieciom osieroconym, oferując douczanie oraz wsparcie wychowawcze. Działała w Poradni dla nieletnich „Patronat”, którą kierowała dr Maria Żebrowska, a także kolportowała podziemne publikacje.

Po zakończeniu wojny, w latach 1945–1948, Antonina pełniła istotną rolę jako kierowniczka referatu drużyn (programowego) w Komendzie Warszawskiej Chorągwi Harcerek. W okresie od 1947 do 1948 roku była drużynową Drużyny Instruktorek Specjalności w Komendzie Chorągwi oraz drużynową 30. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej, z siedzibą w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych. Została usunięta z harcerstwa w 1949 roku, lecz powróciła do ZHP w 1957. Zasiadała w Komendzie Chorągwi Warszawskiej ZHP, pełniąc funkcje zastępczyni komendanta w latach 1958–1959, a następnie komendantki w latach 1959–1960. Od 1960 roku do 1967 pracowała jako kierownik Ośrodka Badań Głównej Kwatery ZHP. Dodatkowo była członkinią Naczelnej Rady Harcerskiej i Głównej Kwatery Harcerstwa, a w 1967 roku uzyskała stopień harcmistrza Polski Ludowej.

Od 1945 roku Antonina Gurycka pracowała w poradni psychologicznej, której kierownikiem była dr Alina Szemińska. Po ukończeniu studiów psychologicznych na Uniwersytecie Warszawskim w 1952 roku związała się z Instytutem Badań Pedagogicznych Ministerstwa Oświaty oraz z Katedrą Psychologii Wychowawczej UW, gdzie w 1958 podjęła pracę jako adiunkt. W 1962 roku uzyskała stopień doktora, a w 1968 doktora habilitowanego. W 1980 roku otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1990 roku profesorem zwyczajnym.

W swojej działalności badawczej, zajmowała się m.in. zagadnieniami poradnictwa zawodowego oraz profilaktyki trudności w nauce. W 1968 roku zorganizowała w Instytucie Psychologii Zespół do Badań Psychologicznych Mechanizmów Wychowania, a w latach 80. stworzyła Katedrę Psychologii Wychowawczej, którą prowadziła, także pełniła funkcję prodziekana Wydziału Psychologii UW. Była także koordynatorką programów badawczych w dziedzinie psychologii oraz aktywną popularyzatorką psychologii wychowawczej i orędowniczką praw dzieci.

Antonina jest autorką wielu cennych publikacji naukowych, które koncentrują się na problematyce zainteresowań dzieci i młodzieży oraz ich aktywności społecznej i intelektualnej. Oprócz prac naukowych napisała również publikacje harcerskie oraz wiersze. Jej działalność pisarska nie ustawała nawet po przejściu na emeryturę. Wśród urzekających prac znajduje się unikatowy dokument przedstawiający historię rodziny Feldblumów – polskich Żydów z Krakowa, a także kontrowersyjne opracowanie biograficzne dotyczące Wiktorii Dewitzowej, lewicowej instruktorki, która wzywała do zerwania z tradycyjny skautingiem.

W ostatnich latach życia, Antonina spoczęła na cmentarzu Północnym na Wólce Węglowej w Warszawie, pozostawiając po sobie trwały ślad w polskiej psychologii, harcerstwie oraz edukacji.

Zainteresowania naukowe

Zainteresowania naukowe Antoniny Guryckiej skupiały się na różnorodnych kwestiach, które dotyczyły psychologii wychowania. W szczególności jej prace koncentrowały się na procesach edukacyjnych realizowanych w szkołach, ale także podkreślały znaczenie działań podejmowanych w kontekście poza szkolnym. Analizowała problemy związane z zainteresowaniami, różnymi światopoglądami oraz aktywnością społeczną, patrząc na zastosowanie psychologii w procesie edukacji.

Do jej wybranych publikacji można zaliczyć:

• Dzieci bierne społecznie, 1970,
• Przeciw nudzie. O aktywności, 1977,
• Rozwój i kształtowanie zainteresowań, 1978,
• Błąd w wychowaniu, 1990,
• Światopogląd młodzieży, 1991,
• A skąd pan właściwie jest…? (wspólnie z Igo Feldblumem), Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat 2004,
• Reprezentacja świata w umysłach młodzieży. Geneza, Warszawa: PWP 1994,
• O sztuce wychowania dla wychowawców i nauczycieli, Warszawa: Wydawnictwa 1997,
• Jak ludzie spostrzegają swój świat? Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 1998,
• Nigdy nie wiadomo, Warszawa: WIP PAN 2001,
• Korczakowskie inspiracje…, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2002,
• Mój świat zatopiony w wierszach, Warszawa: Wydawnictwo NOWY ŚWIAT 2003,
• Trawnik urodzinowy, Warszawa: Wydawnictwo NOWY ŚWIAT, 2005,
• Tucha. Opowieść o Wiktorii Dewitzowej, Warszawa: Horyzonty-Wydawnictwo Harcerskie 2006.

---

Oceń: Antonina Gurycka

---