Jadwiga Jędrzejowska (działaczka społeczna)

---

Życiorys

Jadwiga Jędrzejowska była wybitną działaczką społeczną, której życie i twórczość miały ogromny wpływ na losy wielu ludzi. Urodziła się jako córka Ksawerego Praussa, który w latach 1918–1919 pełnił funkcję ministra oświaty w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego. Jej matką była posłanka PPS, Zofia Praussowa z Kuleszów. W wyniku działalności politycznej rodziców, rodzinie Praussów przyszło spędzić wczesne lata życia z dala od Polski, ponieważ rodzice zmuszeni byli do emigracji po aresztowaniach. W 1911 roku powrócili do kraju, a ojciec Jadwigi założył w Zakopanem szkołę dla dzieci, które miały problemy zdrowotne. Właśnie tam znajdowała się w otoczeniu wybitnych postaci ówczesnego życia intelektualnego, takich jak Stefan Żeromski, Karol Szymanowski czy Wacław Sieroszewski.

Po ukończeniu szkoły średniej, maturę zdała w Warszawie i rozpoczęła studia na Wydziale Geografii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1923 roku przerwała jednak naukę, postanawiając wyjść za mąż za Henryka Jędrzejowskiego. Para przeniosła się do Paryża, gdzie jej mąż miał objąć stanowisko w Instytucie Radowym. W tym okresie Jadwiga ukończyła także studia geologiczne na Sorbonie.

Po powrocie do Warszawy rozpoczęła pracę jako nauczycielka geografii w gimnazjum Współpraca. Oprócz tego organizowała kolonie dla dzieci w Małkini. Niestety, w 1932 roku odebrano jej prawo do nauczania, co było konsekwencją aresztowania jej męża – komunisty, który pomimo swoich kwalifikacji nie mógł zdobyć pracy w Instytucie Radowym. Został on deportowany do ZSRS, gdzie później zginął. Po tym tragicznym wydarzeniu, Jadwiga została sama z dwuletnią córką.

Od 1934 roku aktywnie działała na rzecz kobiet, a jednym z jej osiągnięć było zorganizowanie placówki w Warszawie, która ułatwiała kobietom podjęcie pracy. W tym celu powstał Miejski Dom Kobiety przy ulicy Leszno, gdzie oferowano schronienie dla bezdomnych kobiet z dziećmi, a także zapewniano kursy zawodowe. W trakcie okupacji niemieckiej, dom ten stał się ośrodkiem pracy konspiracyjnej, gdzie udzielano pomocy sanitarnej oraz przygotowywano nielegalne dokumenty. Jędrzejowska zarządzała całym tym przedsięwzięciem, a jej działania doprowadziły do jej aresztowania 13 listopada 1942 roku.

W areszcie na Pawiaku przeszła operację i zyskała możliwość pracy w kolumnie sanitarnej, co uczyniło ją kluczowym członkiem siatki konspiracyjnej na Pawiaku, gdzie pomagała innym więźniom. 30 lipca 1944 roku została przetransportowana do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, gdzie w szpitalu zakaźnym poświęcała się ratowaniu życia innych kobiet. Po wojnie, po wyzwoleniu Stuttgartu przez wojska francuskie, Jadwiga Jędrzejowska stała się zaangażowaną organizatorką pomocy dla Polaków oraz promującą repatriację obywateli do kraju.

Otrzymała stanowisko inspektora pracy w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, gdzie zorganizowała pomoc dla kobiet wracających z tułaczki wojennej oraz otworzyła osiem ośrodków wsparcia, w tym domy we Wrocławiu i Janowicach Wielkich w 1946 roku. W roku 1948 została naczelnikiem Wydziału Socjalnego Polskiego Radia, gdzie zainicjowała utworzenie Domu Społecznego Polskiego Radia. W 1951 roku pełniła funkcję sekretarza generalnego Centralnego Urzędu Radiofonii, a w 1954 roku objęła stanowisko dyrektorki Zarządu Urządzeń Turystycznych PTTK, koncentrując się na organizacji turystyki masowej. Po przejściu na emeryturę w 1967, jej życie było tematem wielu współczesnych analiz. Jadwiga Jędrzejowska zmarła po ciężkiej chorobie, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii.

Warto zaznaczyć, że była członkinią Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

---

Oceń: Jadwiga Jędrzejowska (działaczka społeczna)

---