Włodzimierz Szer

---

Życiorys

Włodzimierz Szer, znany polski naukowiec i człowiek wielu talentów, pochodził z rodziny żydowskiej. Był synem Michała (Maxa) Szera, który był księgowym i aktywistą politycznym związanym z Bundem. W 1936 roku, zgodnie z życzeniem swojego ojca, ukończył naukę w szkole podstawowej, która odbywała się w języku jidysz, przy ul. Krochmalnej 36 w Warszawie. Na jego nauczyciela i wychowawcę wskazany został Lejb Olicki.

Do roku 1939 uczęszczał do Gimnazjum Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci im. Bolesława Limanowskiego, które znajdowało się na warszawskim Żoliborzu. Tam miał okazję uczyć się pod okiem wielu uznawanych pedagogów, w tym Jerzego Kreczmara. W trakcie II wojny światowej Szer kontynuował swoją edukację w gimnazjum w Baranowiczach oraz Taborynie po zesłaniu na Syberię wraz z ojcem. Jego edukacja zakończyła się w Baranówce, w regionie Powołża, gdzie w 1942 roku zdał maturę.

W 1943 roku został powołany na kurs dla oficerów piechoty Armii Czerwonej, odbywający się w pobliżu Penzy, gdzie szybko awansował na dowódcę plutonu moździerzy w randze podporucznika. Szer wziął udział w bitwie pod Leninem. Jego jednostka w 1945 roku dotarła do rejonu warszawskiej Pragi, gdzie odniósł rany podczas walk.

Po zakończeniu wojny Włodzimierz Szer osiedlił się w Łodzi, gdzie poznał swoją przyszłą żonę, Felicję. Mieszkali przy ul. Mielczarskiego 34. Szer przyjął do swojego mieszkania swojego przyjaciela Feliksa Najmana, również działacza Bundu. Niestety, Najman został zamordowany w ich mieszkaniu, a Szer, który odnalazł jego ciało, stał się świadkiem tragicznego wydarzenia. Społeczeństwo podejrzewało, że zbrodnia miała podłoże antysemickie, jednakże prawdziwe przyczyny śmierci Najmana nigdy nie zostały wyjaśnione, a sprawcy nie zostali odnalezieni.

W Łodzi Szer pracował jako wykładowca w Szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych oraz rozpoczął studia z zakresu chemii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończył je w 1949 roku pod kierunkiem znakomitej profesor, Anny Chrząszczewskiej. Chociaż planował zdobycie stopnia naukowego doktora, jako wojskowy musiał podjąć pracę jako wykładowca chemii w Rembertowie, na Kursie Oficerów Służby Technicznej (Chemicznej).

Oprócz wykładów Szer zainicjował również stworzenie Ośrodka Badawczego Sprzętu Chemicznego, w którym pełnił funkcję komendanta w randze podpułkownika. Od 1956 roku podjął pracę w Instytucie Antybiotyków, gdzie opracował innowacyjne metody wydzielania tetracykliny z brzeczki fermentacyjnej, a także syntezował trudno dostępne odczynniki dla innych zespołów badawczych, m.in. dla Davida Shugara z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN. Jego badania nad polirybonukleotydami przyczyniły się do uzyskania stopnia doktora w 1961 roku oraz stażu podoktorskim w laboratorium prof. Severo Ochoi de Albornoza w 1963 roku.

W 1964 roku, po powrocie do Polski, z sukcesem habilitował się i uzyskał tytuł docenta, kontynuując badania w obrębie polirybonukleotydów. W 1967 roku emigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie na Uniwersytecie Nowojorskim objął stanowisko naukowe w laboratorium prof. Ochoi i jednocześnie wykładał. W latach 1975–1979 sprawował również funkcję kierownika Zakładu Biochemii. W swojej pracy badał m.in. wiązanie informacyjnego RNA do rybosomów, a także zajął się różnorodnymi białkami. Następnie, po przejściu na emeryturę i przeprowadzce do San Diego, kontynuował współpracę z córką, Iloną Sarą Szer, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego. Razem wyodrębnili białko 45-DEK.

Włodzimierz Szer był autorem około 160 publikacji naukowych i przed śmiercią podjął się publikacji wspomnień, w tym książek: „Do naszych dzieci” w 2013 roku oraz „Lata 60. w biologii molekularnej w PRL i w Nowym Jorku” w 2012 roku. Należał także do Polish Art and Culture Society of San Diego.

Życie prywatne

Jego partnerką życiową była Felicja, z którą miał dwie córki.

Publikacje

Oto wybrane publikacje Włodzimierza Szera, które ukazują jego wkład w rozwój wiedzy naukowej:

• Do naszych dzieci, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2013,
• Lata 60. w biologii molekularnej w PRL i w Nowym Jorku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 2012.

---

Oceń: Włodzimierz Szer

---