Jadwiga Bornsteinowa

---

Życiorys

Jadwiga Bornsteinowa urodziła się w Warszawie w rodzinie żydowskiej, której korzenie sięgają intelektualnych tradycji. Była córką Jerzego Goldmana (1833–1904), znanego dziennikarza i uczestnika powstania styczniowego, który został zesłany na Ural, oraz Emilii z domu Paprockiej (1838–1895). Warto zaznaczyć, że jej kuzynem był Henryk Wohl (1836–1907).

W roku 1907 Jadwiga wstąpiła w związek małżeński z Benedyktem Bornsteinem, który w późniejszym czasie uzyskał profesorat z zakresu filozofii w Wolnej Wszechnicy Polskiej (1915–1939) oraz na Uniwersytecie Łódzkim.

Twórczość i zaangażowanie Bornsteinowej miały swoje początki w Warszawie, gdzie ukończyła gimnazjum oraz kurs rysunków technicznych. Początkowo pracowała jako rysowniczka w biurze wodociągów i kanalizacji, a także w prywatnym biurze architektonicznym. Jej kariera zawodowa obejmowała również rok pracy jako nauczycielka w żeńskim gimnazjum oraz wykonywanie prac chałupniczych. W okresie jej pobytu na wsi, zajmowała się tłumaczeniem oraz redagowaniem artykułów przyrodniczych dla czasopisma Nauka i Życie.

W czasie I wojny światowej podjęła pracę w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy. W latach 1915–1921 zainicjowała prowadzenie tzw. katalogu dziesiętnego w tej Bibliotece oraz pełniła funkcję sekretarza Towarzystwa Czytelń miasta Warszawy. Dodatkowo, doprowadziła do zorganizowania Biblioteki Muzeum Pedagogicznego.

W roku 1922 Hapisa obrała nową ścieżkę kariery, pracując w Głównym Urzędzie Statystycznym, gdzie pełniła najpierw rolę bibliotekarki, a następnie kierowniczki Referatu Statystyki życia kulturalnego i oświaty pozaszkolnej w latach 1927–1939. Po przejściu na emeryturę w 1939 roku, w okresie II wojny światowej musiała zmierzyć się z wieloma wyzwaniami, w tym z ukrywaniem się.

Po śmierci męża, wróciła do aktywności zawodowej. W 1949 roku objęła stanowisko kustosza w Centralnej Bibliotece Pedagogicznej w Łodzi, a od października 1950 do 1958 roku pracowała w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej w Warszawie. Ponadto, aktywnie współpracowała z redakcją Przewodnika Bibliograficznego oraz uczestniczyła w pracach Związku Bibliotekarzy Polskich oraz Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Jadwiga była także pionierką w zakresie biblioteki dziecięcej. W 1925 roku zgłosiła do Związku Bibliotekarzy Polskich wniosek dotyczący zakładania bibliotek dla dzieci, co przyczyniło się do otwarcia pierwszej takiej instytucji w Warszawie. Wśród jej wielu osiągnięć znajdują się publikacje dotyczące bibliotekarstwa, w tym tytuł „Jak urządzić bibliotekę szkolną i domową” (1927). Wiele z jej prac dotyczyło statystyki bibliotecznej oraz systemów klasyfikacji.

Oto kilka z jej istotnych publikacji:

• Biblioteki naukowe w Polsce w oświetleniu statystycznym (Przegląd Biblioteczny, 1928),
• Biblioteki wyższych zakładów naukowych (Kwartalnik Statystyczny, 1930),
• O statystyce bibliotek w Polsce (Przegląd Biblioteczny, 1933),
• Zasady klasyfikacji dziesiętnej. Podręcznik bibliotekarski (1925),
• System dziesiętny katalogowania działowego i jego strony dodatnie (Wiedza i Życie, 1926),
• Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna (1969).

Jadwiga Bornsteinowa zakończyła swoje życie w Warszawie, a jej pamięć trwa, ponieważ spoczywa obok męża na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym przy ulicy Żytniej (sektor 4-6-5).

Odznaczenia

Jadwiga Bornsteinowa została odznaczona za swoje zasługi i wkład w rozwój kultury oraz bibliotekarstwa w Polsce. Oto jej najważniejsze odznaczenia:

• krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• honorowa odznaka Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

---

Oceń: Jadwiga Bornsteinowa

---