Stefan Jentys, urodzony 21 czerwca 1860 roku w Warszawie, był uznawanym polskim botanikiem oraz fizjologiem roślin i chemikiem rolnym. Zmarł 17 kwietnia 1919 roku w Krakowie, pozostawiając trwały ślad w polskiej nauce.
Jentys piastował stanowisko profesora w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach oraz Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie przyczynił się do rozwoju nauk rolniczych. Jako popularyzator problematyki rolnej, Jentys miał znaczący wpływ na kształtowanie się wiedzy w tej dziedzinie w Polsce.
Życiorys
Stefan Jentys był synem Jana oraz Leokadii z Petzoldów. Jego edukacja rozpoczęła się w 1877 roku, gdy zapisał się na Cesarski Uniwersytet Warszawski. Niestety, już w następnym roku został aresztowany z powodu swojej działalności patriotycznej. Po jego uwolnieniu przymuszono go do opuszczenia granic Królestwa Kongresowego. Od jesieni 1878 roku kontynuował naukę w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach, gdzie miał przyjemność uczyć się pod okiem Emila Godlewskiego, swojego mentora. W 1884 roku, po zakończeniu studiów, uzyskał stypendium Wydziału Krajowego, które umożliwiło mu dalsze kształcenie za granicą.
W ciągu kolejnych dwóch lat Jentys uczęszczał na renomowane uczelnie w Lipsku, Monachium, Bernie oraz Tybindze. Swoje studia zakończył w 1886 roku, zdobywając tytuł doktora filozofii. Praca jego, która dotyczyła wpływu wysokiego ciśnienia tlenu na wzrost roślin, zdobyła uznanie. Po powrocie do Dublan zajął stanowisko profesora adiunkta, gdzie uczył chemii rolnej oraz rolnictwa. Już w 1889 roku został mianowany profesorem.
W 1892 roku, z powodu konfliktu z Wydziałem Krajowym dotyczącego planów rozwoju uczelni, Jentys zdecydował się opuścić Akademię w Dublanach i przenieść się do Krakowa. Od 1 grudnia tego samego roku był asystentem Katedry Chemii Rolnej Uniwersytetu Jagiellońskiego, której przewodniczył profesor Franciszek Czarnomski. W 1894 roku uzyskał habilitację oraz tytuł docenta. Po śmierci Czarnomskiego w 1898 roku, przejął Katedrę Rolnictwa i Chemii Rolnej. W 1902 roku zdobył tytuł profesora zwyczajnego oraz objął kierownictwo Rolniczego Zakładu Doświadczalnego, powołanego przez uczelnię we współpracy z Towarzystwem Rolniczym. W dalszym ciągu czynnie uczestniczył w pracach Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejętności.
W jego działalności naukowej przewijały się zagadnienia związane z chemią skrobi, rolą garbników roślinnych oraz przyswajalnością azotu. Publikował swoje prace w krajowych oraz europejskich czasopismach specjalistycznych. Jentys był również zaangażowany w unowocześnianie rolnictwa w Galicji. Z jego inicjatywy powstała sieć terenowych stacji oraz poletek doświadczalnych, które miały na celu edukację chłopów w zakresie nowoczesnych metod gospodarowania. Wspierał także ideę spółdzielczości rolniczej.
W obliczu I wojny światowej, aktywnie uczestniczył w działaniach Sekcji Opieki nad Dziećmi Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy dla osób dotkniętych skutkami wojny. Jako jeden z założycieli oraz prezes krakowskiego oddziału Zjednoczenia Narodowego, brał udział w zjeździe tej organizacji, który odbył się we Lwowie w październiku 1918 roku oraz angażował się w polsko-ukraińskie rozmowy.
Stefan Jentys był żonaty z Anną Czermak i miał czworo dzieci: synów Stanisława, Władysława, Czesława oraz córkę Janinę. Zmarł 17 kwietnia 1919 roku, niedługo po powrocie do Krakowa. Jego ostatnim miejscem spoczynku był cmentarz Rakowicki w Krakowie, gdzie został pochowany w kwaterze PAS 53-płd po prawej stronie Jankowskich.
Ordery i odznaczenia
Stefan Jentys został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, przyznanym pośmiertnie. Uroczystość odbyła się 11 listopada 1936 roku.
Przypisy
- Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018 r., s. 114, ISBN 978-83-233-4527-5.
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 10.01.2021 r.]
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Marek Sutkowski | Marta Borkowska-Szydlak | Jan Sten | Jakub Jabłoński (toksykolog) | Agnieszka Graff | Szemu’el Noach Eisenstadt | Stefan Kopeć (biolog) | Aleksandra Janusz | Zbigniew Strzelecki (ekonomista) | Elżbieta Znamierowska-Rakk | Jadwiga Bornsteinowa | Wojciech Gasparski | Oskar Adolf Chomicki | Paweł Machcewicz | August Dehnel | Ryszard Bagiński | Waldemar Baraniewski | Mariusz Kowalski (geograf) | Witold Więsław | Andrzej WakarOceń: Stefan Jentys