Henryk Berlewi, urodzony 20 października 1894 roku w Warszawie, a zmarły 2 sierpnia 1967 roku w Paryżu, jest postacią znaczącą w historii sztuki. Był nie tylko malarzem, ale także grafikiem, typografem oraz teoretykiem i krytykiem sztuki. Jego twórczość i zaangażowanie w środowisko artystyczne czynią go jedną z kluczowych postaci w sztuce XX wieku.
Berlewi był aktywnym członkiem kilku ważnych ugrupowań artystycznych, w tym Bloku, Syndicat de la Presse Artistique Française oraz Association Internationale des Critiques d’Art (AICA). Jego działalność w tych organizacjach świadczy o jego zaangażowaniu w rozwój sztuki oraz propagowanie wartości artystycznych.
Warto również zaznaczyć, że był synem malarki Helena Berlewi, co niewątpliwie wpłynęło na jego artystyczne zainteresowania oraz drogę życiową.
Życiorys
Henryk Berlewi, syn Izraela i Heleny ze Szrajberów, studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w latach 1904–1909. Następnie kontynuował edukację w Akademii Sztuk Pięknych w Antwerpii od 1909 do 1910 roku, a także w prestiżowych paryskich instytucjach jak École des Beaux-Arts i École des Arts Décoratifs w latach 1911–1912. Po powrocie do Polski w 1913 roku, rozpoczął trzyletnie studia w warszawskiej Szkole Rysunkowej pod okiem Jana Kauzika.
W latach 1918–1922 w jego twórczości malarskiej i graficznej można zauważyć dużą inspirację kulturą żydowską. Berlewi był istotną postacią w artystycznych, literackich i teatralnych kręgach żydowskich, współpracując z Wilner Trupe oraz będąc czołowym twórcą grupy artystycznej Chaliastre. Dodatkowo, projektował i tworzył prace graficzne dla wydawanego w Warszawie oraz Berlinie żydowskiego czasopisma „Albatros”. Jego twórczość z tego okresu była głęboko osadzona w ekspresjonizmie, a także eksperymentalnej grafice i typografii.
Rok 1921 był przełomowym momentem dla Berlewiego; zaczął zwracać się w stronę sztuki czystej oraz pionierskich nurtów takich jak konstruktywizm i suprematyzm. Przeprowadził się do Berlina, gdzie nawiązał kontakty z osobistościami takimi jak El Lissitzky, Theo van Doesburg, Ludwig Mies van der Rohe, i László Moholy-Nagy. W tym czasie sformułował zasadę mechanofaktury, która została zaprezentowana w Polsce w 1924 roku.
Uznawany za czołowego przedstawiciela awangardowej abstrakcji geometrycznej w Polsce, był również członkiem grupy „Blok”. Wśród jego ważniejszych dzieł można wymienić Mechanofaktura biało-czerwono-czarna, 1924 (Muzeum Sztuki w Łodzi) oraz Kompozycja mechanofakturowa (Muzeum Narodowe w Warszawie).
W 1926 roku Berlewi powrócił do sztuki przedstawiającej, a dwa lata później osiedlił się na stałe w Paryżu. Po 1957 roku, pod wpływem wystawy „Prekursorzy Sztuki Abstrakcyjnej w Polsce”, która miała miejsce w Paryżu, wrócił do abstrakcji. Aktywnie działał na rzecz uznania mechanofaktury jako nurtu prekursorskiego wobec pop artu.
W Elblągu można zobaczyć kompozycję przestrzenną, stworzoną podczas II Biennale Form Przestrzennych w 1967 roku. Jest to kameralna forma, która powstała już po śmierci Berlewiego, nawiązująca do jednej z jego wcześniejszych prac.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Elisabeth Jerichau-Baumann | Jadwiga Bay-Wacińska | Krystyna Marynowska-Sianożęcka | Zofia Bohdanowiczowa | Maria Stauber | Tadeusz Gajcy | Agnieszka Robótka-Michalska | Andrzej Grąziewicz | Tomasz Sapryk | Iwo Zaniewski | Marek Żerański | Maciej Kujawski | Wiesław Drzewicz | Izabella Działyńska | Tomasz Olszewski (1929–2020) | Hanka Ordonówna | Sławomir Orzechowski | Jadwiga Roguska-Cybulska | Andrzej Saramonowicz | Edward KłosińskiOceń: Henryk Berlewi