Helena Sulima

---

Życiorys

Helena Sulima była znaczącą postacią na polskiej scenie teatralnej. Urodziła się jako córka Stanisława Gottowta i Katarzyny z Oswaldów. Po ukończeniu warszawskiej pensji Anieli Hoene-Przesmyckiej, rozpoczęła swoją przygodę z aktorstwem. Jej pierwszymi nauczycielami byli Bolesław Ładnowski oraz Roman Żelazowski.

Debiutowała na scenie we wrześniu 1896 roku w teatrze lwowskim, występując w sztuce „Marynarz” autorstwa Karola Kucza pod nazwiskiem Gottowt. Od 1898 do 1899 roku grała w teatrze poznańskim, gdzie przyjęła znany nagem artystyczny Sulima. Jej kariera rozwijała się, a od lutego 1900 do 1906 oraz od 1908 do 1910 roku była związana z Teatrem Miejskim w Krakowie.

W Warszawie zadebiutowała 28 lipca 1901 roku, występując na deskach Warszawskich Teatrów Rządowych. W maju i czerwcu 1906 roku podjęła współpracę z teatrem działającym w Filharmonii Warszawskiej. W sezonie 1906/1907 stała się częścią zespołu WTR, a w kolejnym sezonie przeniosła się do Teatru Małego w Warszawie. W latach 1910-1921 regularnie występowała w WTR, a następnie, z przerwami, w Teatrze Polskim w Warszawie w latach 1922-1934.

Od 1934 do 1939 roku jej występy były szczególnie związane z Teatrem Narodowym oraz Teatrem Nowym w Warszawie. Poza karierą sceniczną, przed I wojną światową była aktywna w organizacji Patronat, która wspierała więźniów politycznych. W latach 1932-1939 pełniła rolę członka Zarządu Głównego ZASP, dbając o pomoc i opiekę nad artystami.

Helena Sulima, będąc również felietonistką, publikowała swoje teksty między innymi w „Kurierze Porannym”. Jej życie zakończyło się tragicznie 25 września 1944 roku podczas powstania warszawskiego. Po śmierci, początkowo została pochowana na ulicy Górskiego, w rejonie róg Szpitalnej. Po ekshumacji 8 stycznia 1946 roku, jej ciało przeniesiono na Cmentarz Powstańców Warszawy, gdzie znajduje się na kwaterze 22-1.

Role sceniczne

W Poznaniu Helena Sulima zagrała szereg pamiętnych ról, w tym:

• Rozy w Lilli Wenedzie Juliusza Słowackiego,
• Pauliny w Panu Benecie Aleksandra Fredry,
• Marianny w Skąpcu Moliera,
• Rusałki w Dzwonie zatopionym Gerharta Hauptmanna,
• Klemen­tyny w Starzych kawalerach Victoriena Sardou.

W Krakowie artystka zyskała uznanie w wielu rolach, występując m.in. jako:

• Racheli w WeseluStanisława Wyspiańskiego, na premierze 16 marca 1901,
• Goplany w Balladynie Juliusza Słowackiego,
• Idalii w Fantazym Juliusza Słowackiego,
• Tytanii w Śnie nocy letniej Williama Szekspira,
• Jessyki w Kupcu weneckim Williama Szekspira,
• Elizy w Skąpcu Moliera,
• Mańki w Panu Damazym Józefa Blizińskiego,
• Cecylii w Pannie mężatce Józefa Korzeniowskiego,
• Ksenii w Carze SamozwańcuAdolfa Nowaczyńskiego,
• Judyty w Urielu Akoście Karla Gutzkowa.

W Warszawie wystąpiła w wielu znaczących rolach, wśród których znalazły się:

• Elmiry w Świętoszku Moliera,
• Anieli w Damah i huzarach Aleksandra Fredry,
• Laury w Cyganerii warszaw­skiej Cypriana Kamila Norwida,
• Marii w Orlątku Edmonda Rostanda,
• Annę Kareniny w Żywym trupie Lwa Tołstoja,
• Baronowej Wurtz w Azais Louisa Verneuila.

Filmografia

Filmografia Heleny Sulimy to bogaty zbiór dzieł, które ilustrują jej wniesienie do polskiej kinematografii. Oto lista filmów, w których zagrała:

• 1912: Ofiara namiętności,
• 1913: Zemsta spoza grobu,
• 1918: Carska faworyta jako księżna Szujska,
• 1919: Ludzie bez jutra jako aktorka,
• 1922: Tajemnica medalionu jako Róża Łajkin vel hrabina Czartońska,
• 1926: Trędowata jako hrabina Ćwilecka,
• 1927: Ziemia obiecana,
• 1928: Pan Tadeusz jako Telimena,
• 1934: Młody las jako przełożona żeńskiego gimnazjum,
• 1936: Barbara Radziwiłłówna jako matka Barbary,
• 1938: Serce matki jako nauczycielka Leontyna,
• 1939: Złota maska jako gość na spotkaniu u Runickich,
• 1939: Włóczęgi jako Karolina, zarządzająca służbą w pałacu baronowej Dorn,
• 1939: Przez łzy do szczęścia jako matka Lusi.

Te produkcje nie tylko ukazują jej różnorodne umiejętności aktorskie, ale także odzwierciedlają rozwój kina w Polsce na przestrzeni lat.

---

Oceń: Helena Sulima

---