Franciszek Kostrzewski

---

Rodzina

Franciszek Kostrzewski był synem Franciszka, który pełnił rolę niezamożnego urzędnika oraz rządcy w jednym z szlacheckich pałaców, które mieściły się przy ulicy Królewskiej w Warszawie. Jego matką była Dorota ze Żbikowskich. W roku 1854 artysta ożenił się z Lucyną z Żukowskich. Niestety, jego żona zmarła w 1871 roku, co spowodowało, że Kostrzewski nigdy nie zawarł kolejnego małżeństwa.

Para doczekała się trójki dzieci – dwóch córek, w tym amazonkę Marię, oraz syna Stanisława, który poszedł w ślady ojca i został malarzem.

Życiorys

Franciszek Kostrzewski przyszedł na świat w Warszawie, jednak w 1831 roku, w trakcie powstania listopadowego, jego rodzina zdecydowała się na przeprowadzkę do jednego z majątków ziemskich, usytuowanych w województwie sandomierskim. Tam Kostrzewscy osiedli na stałe, podczas gdy młody Franciszek kontynuował swoją edukację w Warszawie.

Ukończył pięć klas gimnazjum, ale wkrótce znużył się nauką, ponieważ jego prawdziwą pasją od dzieciństwa był rysunek oraz obserwacja przyrody. Jego ojciec miał jednak pewne plany dotyczące przyszłości syna, dlatego za pomocą znajomości umieścił go jako aspiranta w jednym z warszawskich urzędów. Niestety, Franciszek został szybko zwolniony, gdyż naczelnik urzędu odkrył jego rysunki na istotnych dokumentach urzędowych.

To zdarzenie sprawiło, że ojciec Franciszka uległ jego pragnieniom i ostatecznie pozwolił mu na naukę w dziedzinie sztuk pięknych. W wieku osiemnastu lat młody artysta rozpoczął swoją przygodę ze studiami w nowo otwartej w 1844 roku Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych.

W ciągu swojej kariery nauczał wielu znakomitych uczniów, w tym Józefa Szermentowskiego, Stanisława Lubomirskiego, Feliksa Czackiego, a także Marię ordynatową Zamoyską oraz jej siostrę hr. Krasicką, hr. Władysławową Ptaterową, a także Konstantową z Platerów Przeździecką i innych.

Franciszek Kostrzewski podzielił się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami w „Pamiętniku”, który został wydany w Warszawie w 1891 roku. Wraz z jego tekstem ukazały się także „Szkice i obrazki”, które zobaczyły światło dzienne w Warszawie w 1858 roku.

Artysta został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w kwaterze 181-4-20/21.

Kariera artystyczna

Franciszek Kostrzewski, znany artysta, kształcił się w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie miał zaszczyt uczyć się pod okiem wybitnych mentorów, takich jak Jan Feliks Piwarski, Chrystian Breslauer oraz Aleksander Kokular. W trakcie studiów artysta często podróżował po Polsce, gdzie tworzył obrazy przedstawiające pejzaże oraz codzienne życie ludzi w miastach, miasteczkach i wsiach, rejestrując w ten sposób realia tamtych czasów.

Kostrzewski, wraz z kolegami, takimi jak Wojciech Gerson, Juliuszem Kossakiem, oraz Henrykiem Pillatim, zorganizował grupę artystyczną znaną jako „cyganeria” malarska. Grupa ta skupiała się wokół postaci ich mecenasa i przyjaciela, Marcina Olszyńskiego. Efektem ich współpracy stały się tzw. „Albumy”, które zawierały szkice z ich wędrówek oraz życia codziennego, ukazując bliskie relacje między przyjaciółmi.

W 1856 roku artysta odbył długa podróż artystyczną, przemierzając Niemcy aż do Paryża. Po powrocie do kraju rozpoczął karierę jako ilustrator, jednak w 1870 roku niemal całkowicie zrezygnował z malarstwa. Jego ilustracje pojawiały się w popularnych warszawskich czasopismach, takich jak „Tygodnik Ilustrowany”, „Kłosy”, „Musza” i „Wędrowiec”. Dodatkowo, Kostrzewski ilustrował również dzieła literackie, m.in. autorstwa Bolesława Prusa oraz Józefa Ignacego Kraszewskiego.

Artysta spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 181-4-20/21), gdzie dla wielu jego wielbicieli jest to miejsce pamięci, przywołujące wspomnienia o jego twórczości oraz wpływie na polską sztukę.

Pierwsze komiksy / Prakomiksy

Franciszek Kostrzewski uznawany jest za twórcę jednych z najwcześniejszych polskich komiksów. Jego pierwsza opowieść, zatytułowana „Historya Jedynaczka w 32 obrazkach”, zadebiutowała w trzecim numerze „Tygodnika Ilustrowanego” w dniu 3 października 1859 roku. W kolejnych edycjach tego czasopisma, takich jak numery 5, 7, 10 oraz 11 z tego samego roku, ukazały się następne odcinki „Historyi Jedynaczka”. Z kolei inny cykl obrazkowy, „Historya Jedynaczki w 22 obrazkach”, zagościł w numerach 24, 26, 28, 29 oraz 30 z 1860 roku. W następnych latach, komiksy Kostrzewskiego pojawiały się również na łamach „Kłosów”.

Historie obrazkowe tego artysty pojawiały się już w drugiej połowie XIX wieku, jednak ich sporadyczny charakter sprawił, że uznano serię „Ogniem i mieczem, czyli Przygody szalonego Grzesia”, opublikowaną w 1919 roku w lwowskim czasopiśmie satyryczno-politycznym „Szczutek”, za początek polskiego komiksu. Ta seria przyczyniła się do znacznej popularyzacji opowieści obrazkowych, co skutkowało licznymi publikacjami zarówno w prasie, jak i w formie książeczek. W ten sposób Franciszek Kostrzewski zyskał status prekursora polskiego komiksu.

---

Oceń: Franciszek Kostrzewski

---