Eugeniusz Walerian Haneman, ur. 14 kwietnia 1917 roku w Warszawie, to postać, która pozostawiła trwały ślad w historii polskiej kultury i sztuki. Był nie tylko uznawanym fotografem, ale również operatorem filmowym oraz wykładowcą akademickim. Jego twórczość jest szczególnie ceniona za dokumentację wydarzeń związanych z Powstaniem Warszawskim, które miało ogromne znaczenie dla historii Polski.
Przez lata pracy artystycznej Haneman zdobył liczne uznania, a jego umiejętności znalazły potwierdzenie w przyznanym mu w 1957 roku honorowym tytule Artiste FIAP. Wyróżnienie to ukazuje nie tylko jego talent, ale także wkład w rozwój fotografii jako sztuki.
Życiorys
Eugeniusz Haneman rozpoczął swoją przygodę z fotografią w 1931 roku, a jego debiut przypadł na wystawę fotografii sportowej w 1934 roku. W 1937 roku ukończył liceum fotograficzne, gdzie miał zaszczyt być uczniem Mariana Dederko. Po zdobyciu dyplomu jako fotograf, przez pewien czas pracował w zakładzie znanym jako „Portret przy Kawie”, a następnie dołączył do prestiżowego atelier „Van Dyck”, usytuowanego przy Alejach Jerozolimskich w Warszawie. W okresie lat 30. i 40. jego twórczość koncentrowała się głównie na pejzażach i portretach.
Poddając się przygodzie życia, w trakcie Powstania Warszawskiego Haneman pełnił rolę fotoreportera w Delegaturze Rządu na Kraj. Jego prace dokumentacyjne obejmowały Śródmieście oraz Powiśle, gdzie często współpracował z Sylwestrem Braunem, znanym pod pseudonimem „Kris”. W trakcie zamachów powstańczych uratował 15 rolek filmów, które następnie przekazał do Muzeum Warszawy. Łącznie 237 jego fotografii z tego okresu znajduje się w zbiorach Muzeum Powstania Warszawskiego.
Jak opowiadał w późniejszych latach, zostało mu to przydzielone przypadkiem. Wybuch powstania uniemożliwił mu powrót do domu. Szukając drogi do mieszkania, natknął się na Nowym Świecie na Kazimierza Greigera, prowadzącego tam duży sklep fotograficzny. Greiger przekazał mu aparat oraz klucze do magazynu sklepowego, na co zaznaczył, że odbierze je po kilku dniach, gdyż powstanie miało wkrótce się zakończyć. Dodał także, że Delegatura Rządu poszukuje osób do dokumentacji fotograficznej powstania. Tam spotkał Sylwestra Brauna, z którym rozpoczął wspólną pracę w zakresie fotografowania wydarzeń.
Po zakończeniu powstania, Haneman znalazł się w Krakowie, gdzie po wojnie pracował jako operator filmowy w Instytucie Filmowym. Na koniec lat 40. XX wieku przybył do Łodzi, zaproszony przez Antoniego Bohdziewicza do Wytwórni Filmów Oświatowych. W latach 1953–2005 pełnił rolę wykładowcy fotografii w Szkole Filmowej w Łodzi, a równocześnie pracował jako operator w Polskiej Kronice Filmowej w Krakowie. Po likwidacji krakowskiego Instytutu Filmowego, wrócił do Łodzi, kontynuując swoją pasję do fotografii.
W 1947 roku związał się z Związkiem Polskich Artystów Fotografików (legitymacja nr 25), a od 1950 roku był członkiem Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego, które nadało mu tytuł członka honorowego w 1998 roku. Uczestniczył w licznych wystawach zarówno indywidualnych, jak i zbiorowych w latach 1934–1999, zdobywając przy tym wiele nagród oraz odznaczeń. Był również współautorem zdjęć do albumu „Łódź” wydanego przez Wydawnictwo Sport i Turystyka.
Z okazji 95. urodzin, wiosną 2012 roku, Łódzkie Towarzystwo Fotograficzne zorganizowało dużą wystawę monograficzną jego twórczości w swoim salonie przy ul. Piotrkowskiej 102. Zmarł 15 stycznia 2014 roku w Borzęcinie Dużym pod Warszawą, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ulicy Młynarskiej (aleja 11, grób 15).
Odznaczenia
Wśród osiągnięć Eugeniusza Hanemana można znaleźć kilka prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jego znaczących wkładach w kulturę i sztukę. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz tych wyróżnień:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2001,
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2007.
Przypisy
- Filmpolski.pl: Zmarł Eugeniusz Haneman. [dostęp 16.01.2014 r.]
- a b Gronczewska Anna, Fotograf Powstania Warszawskiego. W kwietniu skończył 95 lat, ale jeszcze robi zdjęcia. Eugeniusz Heneman, legendarny już fotograf Powstania Warszawskiego, po wojnie zamieszkał w Łodzi i jest jej wierny do dziś; [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”, 19.10.2012 r., nr 204, s. 11).
- Członkowie ZPAF - Eugeniusz Haneman. zpaf.pl. [dostęp 03.01.2013 r.]
- Dominik Maciaszek: 90 urodziny Eugeniusza Hanemana. swiatobrazu.pl, 25.04.2007 r. [dostęp 03.01.2013 r.]
- Inne wystawy - „Chwile” - Muzeum Kinematografii. zpaf.pl, 15.11.2010 r. [dostęp 03.01.2013 r.]
- Eugeniusz Haneman, Zbigniew Jarzyński, Łódź [album fotograficzny], Wyd. „Sport i Turystyka”, Warszawa 1964 (wyd. II, rozszerzone w 1973).
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Tomasz Szukalski | Zdzisław Jasiński | Elwira Korotyńska | Joanna Ładyńska | Justyna Bednarek | Andrzej Will | Teofil Boretti | Tadeusz Kabicz | René Leibowitz | Piotr Łysak | Piotr Bratkowski | Tadeusz Kwieciński | Justyna Holm | Jan Antoni Biernacki | August Fryderyk Duranowski | Piotr Pręgowski (aktor) | Aleksander Regulski | Jerzy Boniński | Artur Sikorski | Malwina BussOceń: Eugeniusz Haneman