Sylwester Braun

---

Życiorys

Sylwester Braun był synem Andrzeja i Rozalii z rodziny Chabalewskich. Ukończył Politechnikę Warszawską, a swoje życie zawodowe rozpoczął w Biurze Planowania Miasta. W czasie II wojny światowej brał aktywny udział w organizacjach takich jak „Wilki” oraz ZWZ–AK. Zyskał sławę jako utalentowany twórca fotografii, które dokumentowały dramatyczne wydarzenia okresu niemieckiej okupacji, w szczególności powstanie warszawskie. Był znanym fotoreporterem, który działał jako Polowy Sprawozdawca Wojskowy (PSW).

Do Referatu Fotograficznego dołączył w samym początku powstania. Choć nie przeszedł formalnych szkoleń na fotoreportera wojennego, wcześniej zdobywał doświadczenie jako fotograf teatralny oraz portrecista. Z jego twórczości przetrwały jedynie fotografie związane z powstaniem warszawskim. Wykonał około 3000 zdjęć, z czego zachowało się około 1540, które wiernie odzwierciedlają atmosferę tamtego czasu.

W swoim mieszkaniu przy ul. Kopernika 28 posiadał pracownię oraz laboratorium fotograficzne. Do współpracy przy swoich projektach często angażował Bertę Weissberger, swoją asystentkę, która ze względu na niebezpieczeństwo ukrywała się w Warszawie pod fałszywym nazwiskiem Krystyna Żółkoś. Ich prace często polegały na tworzeniu mikroreportaży, w których zdjęcia były robione sekwencjami, co odzwierciedlało narrację i dramat powstania, dokumentując równocześnie zniszczenie miasta.

Oboje fotografowie posługiwali się aparatami Leicą oraz filmami małoobrazkowymi Agfy do uchwycenia tego, co działo się wokół. Po zakończeniu powstania, w dniu 6 października 1944 roku, Braun i Weissberger, udając fikcyjne małżeństwo, opuścili Warszawę. Zdołali wymanewrować z transportu, który miał ich zawieźć do obozu jenieckiego w Spellen, aby dotrzeć do Katowic.

W styczniu 1945 roku wrócili do stolicy, poszukując ukrytych negatywów. Po wojnie otworzyli zakład fotograficzny „Betty” w Sopocie i w czerwcu 1946 roku uciekli do Szwecji, gdzie Braun związał się z nową żoną, Joanną Larsson (z domu Janusz), byłej więźniarką obozu w Ravensbrück. W 1958 roku osiedli w Stanach Zjednoczonych.

W 1981 roku Braun przekazał swoje archiwum negatywów powstańczych do Muzeum Warszawy, a w kolejnych latach ofiarował także negatywy z lat 1945, 1981-1988 oraz 1991-1994. Po swojej śmierci został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 27, rząd 6, grób 1).

W uznaniu jego zasług w walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej oraz jego działalności społecznej, 26 lipca 1994 roku odznaczono go Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

Publikacje

Oto wybrane publikacje, które dotyczą twórczości Sylwestra Brauna:

• Reportaże z Powstania Warszawskiego, Warszawa 1983, ISBN 83-03-00088-8,
• Sylwester „Kris” Braun. Fotograf od powstania, Warszawa 2024, ISBN 978-83-971849-4-7.

---

Oceń: Sylwester Braun

---