Barbara Jadwiga Groniowska

---

Życiorys

Barbara Jadwiga Groniowska urodziła się w rodzinie o głębokich tradycjach patriotycznych. Była córką Leopolda Brokmana (1849–1932) oraz Heleny z Rotwandów (ur. 1852). Jej starszym bratem był Henryk Brokman, który był lekarzem.

Po ukończeniu prywatnej pensji w Warszawie, w 1911 roku uzyskała dyplom Wydziału Przyrodniczego na Kursach Pedagogicznych dla Kobiet prowadzonych przez Jana Miłkowskiego. Następnie, w 1912 roku, rozpoczęła studia medyczne na Uniwersytecie w Zurychu, jednakże zostały one przerwane w wyniku wybuchu I wojny światowej w 1914 roku. Po powrocie do kraju, zdobyte umiejętności wykorzystała, pracując jako wolontariuszka w szpitalu. W latach 1916–1923 pracowała jako nauczycielka w Warszawie oraz Łodzi.

W 1927 roku rozpoczęła naukę w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej w zakresie bibliotekarstwa dziecięcego. W 1931 roku ukończyła studia, powracając do tematu zainteresowań czytelniczych dzieci. Jej praca p.t. „Przyczynki do badań czytelnictwa dzieci i młodzieży” wykazała braki metody ankietowej, która była szeroko stosowana do badań w tej dziedzinie. W badaniach, które przeprowadziła w warszawskich bibliotekach przez dwa lata, potwierdziła powszechny trend: dzieci najczęściej wskazują ostatnio przeczytaną książkę.

W latach 1928–1936 Groniowska była aktywna w Towarzystwie Bibliotek dla Dzieci, gdzie kierowała sześcioma placówkami. Prowadziła tam badania nad czytelnictwem dzieci, a swoje wyniki przedstawiła podczas II Kongresu Pedagogicznego Związku Nauczycielstwa Polskiego w Wilnie w 1931 roku w referacie, opracowanym wspólnie z Heleną Radlińską i Marią Gutry, na temat Czytelnictwa dzieci i młodzieży.

W latach 1933–1935 wykładała literaturę dziecięcą i czytelnictwo w Państwowym Instytucie Nauczycielskim. Później, w latach 1936–1937, prowadziła wykłady w Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej. Równocześnie była reprezentantką w Komisji Oceny Książek dla Bibliotek Szkolnych.

Po włączeniu w 1936 roku sieci czytelń Towarzystwa Bibliotek dla Dzieci do Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, objęła stanowisko kierowniczki Biblioteki dla Dzieci nr 2, która mieściła się przy ul. Karolkowej. W tej placówce zainicjowała szereg nowatorskich metod pracy z czytelnikami.

W kwietniu 1945 roku rozpoczęła pracę w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy w Sekcji Bibliotek dla Dzieci, gdzie zastąpiła nieobecną kierowniczkę, Marię Gutry, oraz pełniła funkcję kustosza Muzeum Książki Dziecięcej. W swoim nowym miejscu pracy skupiła się na odbudowie placówek, a także przygotowywała do uruchomienia Szkolnej Biblioteki Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Między 1949 a 1953 rokiem kierowała Sekcją Bibliotek dla Dzieci.

Po przejściu na emeryturę w 1953 roku, kontynuowała swoją pracę zawodową. Na konferencji organizowanej przez Ministerstwo Kultury i Sztuki wygłosiła referat pt. „Formy i metody pracy z czytelnikiem w bibliotekach dziecięcych Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy oraz działalność Ośrodka Instrukcyjno-Metodycznego Bibliotek dla dzieci”.

W latach 1951-1954 była członkiem Komisji Oceny Książek dla Dzieci i Młodzieży przy Centralnym Zarządzie Bibliotek. Wniosła ogromny wkład w rozwój czytelnictwa dziecięcego i wprowadziła nowatorskie metody pracy. W 1937 roku przeprowadziła pierwszą w Polsce lekcję biblioteczną, którą szybko przejęły inne biblioteki dziecięce w Warszawie. Po wojnie, Ministerstwo Oświaty wprowadziło ten model do programów szkolnych, a artykuł opisujący tę metodę ukazał się pod tytułem „Szkolenie czytelnika”, co miało ogromne znaczenie w kształceniu bibliotekarek pracujących z dziećmi.

Groniowska miała także duży wpływ na szkolenie bibliotekarzy. W latach 1953–1955 wsparła zawodowo Państwowy Zaoczny Kurs Bibliotekarski w Warszawie, prowadząc liczne wykłady na kursach organizowanych przez Bibliotekę Publiczną, Ministerstwo Oświaty, Ministerstwo Kultury, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci oraz Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie. W 1954 roku podjęła się także uporządkowania i opracowania księgozbioru „Naszej Księgarni”.

Od 1982 roku była aktywnym członkiem Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Zmarła w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 142-3-8,9).

Życie prywatne

W lipcu 1918 roku Barbara Jadwiga wyszła za mąż za inżyniera Kazimierza Grosglika, który był pracownikiem Instytutu Transportu Samochodowego.

W 1932 roku oboje postanowili zmienić swoje nazwisko na Groniowscy. W trakcie II wojny światowej jej mąż, pełniący funkcję oficera rezerwy, brał udział w walkach w oddziałach Wojska Polskiego na zachodnioeuropejskim froncie. Powrócił do kraju w 1946 roku.

W tym okresie Barbara dbała o utrzymanie swoje oraz syna, który przyszedł na świat w 1932 roku. Pracowała dorywczo i często musiała się ukrywać. Po powstaniu warszawskim została ewakuowana w okolice Krakowa, gdzie spędziła czas aż do zakończenia działań wojennych.

Publikacje

Barbara Jadwiga Groniowska to postać, której wkład w literaturę i bibliotekarstwo zasługuje na szczególne uznanie. W swoich pracach podejmowała wiele istotnych tematów związanych z książkami i działalnością bibliotek.

• Barbara Groniowska, Maria Gutry: Dwadzieścia poczytnych książek. „Ruch Pedagogiczny”, 1933 nr 3, s. 7,
• Barbara Groniowska: Towarzystwo Bibliotek dla dzieci. „Bibliotekarz”, 1934, nr 3/5, s. 34–35,
• Barbara Groniowska: Rola Sekcji dziecięcej Biblioteki Publicznej m.st Warszawy. „Bibliotekarz”, 1949, nr 11/12, s. 193,
• Barbara Groniowska: Zadania dziecięcych bibliotek publicznych. „Bibliotekarz”, 1949 nr 11/12, s. 180–181,
• Maria Gutry, Barbara Grosglikowa: Biblioteki dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Centralny Zarząd Bibliotek, 1954,
• O porozumienie w sprawie badań czytelniczych. „Bibliotekarz”, 1956, nr 11/12, s. 326–329,
• Barbara Groniowska, Maria Gutry: Organizacja i metody pracy bibliotek dziecięcych. Warszawa: Państwowy Ośrodek Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy, 1957, 1962, 1967,
• Felicja Neubert, Barbara Groniowska: Wskazówki metodyczne przy poznawaniu literatury dziecięcej. Warszawa: Państwowy Ośrodek Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy, 1958,
• Barbara Groniowska: Z rozmyślań nad przymusowym czytelnictwem. „Bibliotekarz”, 1959, nr 1, s. 17–19,
• Bibliografia literatury dla dzieci 1945–1960: literatura polska / Felicja Neubert, Alina Łasiewicka, Maria Gutry; red. A. Łasiewicka; oprac. przy współudz. Barbary Groniowskiej. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1963,
• W poszukiwaniu przyjaciół – doświadczenia turnieju czytelniczego „Jedziemy w świat”. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich: na zlec. Ministerstwa Kultury i Sztuki. Departament Pracy Kulturalno-Oświatowej i Bibliotek, 1963,
• Polskie piśmiennictwo wojskowe XVI-XVIII wieku w zbiorach Centralnej Biblioteki Wojskowej: katalog. Oprac. Ewa Stachowska-Musiał, Barbara Groniowska. Warszawa: CBW, 1979,
• Opracowała z Marią Gutry hasło „czytelnictwo” do Encyklopedii Wychowania T.3 Warszawa, 1938, s. 513–519.

Dokonania Groniowskiej są znaczące dla rozwoju czytelnictwa i organizacji bibliotek w Polsce, odzwierciedlając jej pasję i zaangażowanie w edukację młodych czytelników. Jej publikacje stanowią nie tylko cenne źródło wiedzy, ale także inspirację dla przyszłych pokoleń bibliotekarzy.

---

Oceń: Barbara Jadwiga Groniowska

---