Jerzy Cynk

---

Życiorys

Jerzy Cynk był synem Maksymiliana oraz Stefanii z domu Domiańskich. W 1939 roku uczęszczał do Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie. Jako młody człowiek zaangażował się w działalność Szarych Szeregów. W roku 1942 dołączył do Warszawskiego Koła Lotniczego, które działało w konspiracji w ramach Aeroklubu Warszawskiego. Już od października tego samego roku rozpoczął swoją służbę jako żołnierz Armii Krajowej, a także podjął naukę w konspiracyjnej Podchorążówce Lotnictwa. Od 1943 roku aktywnie kolportował konspiracyjne pismo lotnicze „Wzlot”.

21 czerwca 1943 roku został aresztowany przez Niemców i 6 sierpnia 1943 r. trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie otrzymał numer obozowy 135649. W listopadzie 1944 roku został przetransportowany do obozu Sachsenhausen. Udało mu się uzyskać wolność 3 maja 1945 roku, w rejonie Salzburga. Już we wrześniu 1945 roku wstąpił do 2 Korpusu PSZ, w którym był zaangażowany w kontrwywiad oraz służbę w Ekspozyturze Informacji „Włochy”.

Po zakończeniu działań wojennych doszedł do Wielkiej Brytanii, gdzie zamieszkał od sierpnia 1946 roku. Ukończył 3 DSK w Bodney, uzyskując świadectwo maturalne. Od 1953 roku publikował szereg artykułów dotyczących polskiego lotnictwa w brytyjskiej prasie lotniczej, zaczynając od renomowanego czasopisma „Flight”. W tym czasie nawiązał kontakty z wieloma polskimi konstruktorami lotniczymi oraz lotnikami, którzy znaleźli się na emigracji. Zgromadził cenny materiał źródłowy dotyczący historii polskiego lotnictwa i przemysłu lotniczego, w tym uzyskał szkice projektów samolotów, które nie zostały zrealizowane.

Po odwilży październikowej w 1956 roku współpracował także z krajowymi historykami lotnictwa, w szczególności z Andrzejem Glassem oraz Feliksem Pawłowiczem. Cynk stał się wieloletnim współpracownikiem czasopisma „Skrzydlatej Polski”. Jest uznawany za autora pierwszego całościowego opracowania dotyczącego konstrukcji lotniczych, które powstały w Polsce przed II wojną światową, zatytułowanego „Polish Aircraft 1893-1939” (1971).

W późniejszym okresie skupił się na badaniach związanych z historią działań polskiego lotnictwa podczas wojny. W 1990 roku otrzymał tytuł oficjalnego historyka Polish Air Force Association in Great Britain, a następnie przygotował dzieło „The Polish Air Force at War. The Official History” (1998).

Za swoje zasługi został odznaczony 11 listopada 1990 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego. W dniu 19 października 2012 roku uhonorowano go doktoratem honoris causa Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie. W tym samym roku, 25 października, otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany przez ówczesnego prezydenta B. Komorowskiego.

Twórczość

Jerzy Cynk to wybitny autor, który znacząco przyczynił się do dokumentacji historii lotnictwa w Polsce. Jego prace są znane nie tylko w kraju, ale i poza jego granicami. Wśród najważniejszych dzieł, których jest autorem, można wymienić:

• Polish Aircraft 1893-1939 (1971, Puntnam),
• History of Polish Air Force 1918-1939 (1972, Osprey),
• Siły lotnicze Polski i Niemiec – wrzesień 1939 (1989, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności),
• Samolot bombowy PZL P-37 Łoś. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990. ISBN 83-206-0836-8. Brak numerów stron w książce,
• The Polish Air Force at War. The Official History Vol.1 1939-1943 (1998, Schiffer Publishing Ltd.),
• The Polish Air Force at War. The Official History Vol.2 1943-1945 (1998, Schiffer Publishing Ltd.),
• Polskie Lotnictwo Myśliwskie w boju wrześniowym (2000, AJ-Press).

Te publikacje stanowią ważne źródła informacji o polskim lotnictwie i jego historii, zarówno w kontekście wojskowym, jak i cywilnym.

---

Oceń: Jerzy Cynk

---