Barbara Filarska

---

Życiorys

Barbara Filarska przyszła na świat w rodzinie inteligenckiej, jako córka ppłk. Władysława Wąsika (1893–1932) oraz Heleny z Stawnickich (1898–1944). Swoją edukację rozpoczęła w XVI liceum państwowym na Żoliborzu imienia Aleksandry Piłsudskiej, gdzie w 1940 roku skończyła maturę dzięki tajnym kompletom. W młodości pełniła funkcję harcerki VIII Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej „Górskiej”.

W czasie niemieckiej okupacji zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Przysięgę na wierność Armii Krajowej złożyła w czerwcu 1942 roku w Komendzie Głównej Obszaru Warszawskiego, obejmując stanowisko kierowniczki centrali oraz szyfrantki. W walce o wolność Warszawy działała pod pseudonimem „Bronka” i brała aktywny udział w powstaniu warszawskim. Po jego upadku w wrześniu 1944 roku została awansowana do stopnia podporucznika. Niestety, po kapitulacji trafiła do niewoli niemieckiej i była więziona w Stalagu 344 Lamsdorf, a następnie w obozie szpitalnym w Zeithain (Stalag IV B/H).

Po wojnie, po powrocie z obozu, znalazła zatrudnienie w stołecznym Muzeum Narodowym. Wkrótce jednak doświadczyła represji ze strony służb bezpieczeństwa, a po dwóch miesiącach została zwolniona z aresztu. Od czerwca 1945 do lipca 1957 roku pracowała w Zbiorach Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. Pod kierunkiem Marii Ludwiki Bernhard uczestniczyła w organizacji zbiorów starożytnych, co obejmowało inwentaryzację oraz zarządzanie magazynami i galeriami.

W 1947 roku uzyskała dyplom magistra filologii, specjalizując się w filologii klasycznej na Uniwersytecie Warszawskim, na podstawie pracy poświęconej Pauzaniaszowi. W latach 1945–1968 była uczennicą, a później współpracownicą Kazimierza Michałowskiego w Dziale Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. Następnie, w okresie 1957–1969, pełniła funkcję adiunkta w Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej PAN, biorąc udział w polskich wykopaliskach w Syrii i Egipcie. Należała do autorów licznych prac dotyczących szklarstwa starożytnego, architektonicznych dekoracji Palmyry oraz wczesnochrześcijańskiej sztuki i architektury.

W 1969 roku uzyskała habilitację na Uniwersytecie Warszawskim, prezentując rozprawę pod tytułem „Studia nad dekoracjami architektonicznymi Palmyry”. 1 lipca 1969 roku została powołana na stanowisko docenta na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1987 roku awansowała na profesora tego uniwersytetu oraz objęła kierownictwo Katedry Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL. Jako uznany archeolog i historyk sztuki była współtwórcą Międzywydziałowego Zakładu Badań nad Antykiem Chrześcijańskim oraz inicjowała badania dotyczące sztuki antyku chrześcijańskiego w Polsce. Przez wiele lat aktywnie uczestniczyła w pracach Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, była korespondentem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego oraz członkiem Zarządu Sekcji Patrystycznej przy Komisji Nauk Episkopatu Polski.

Prywatnie była żoną Zbigniewa Adama Filarskiego (1917–2005). Barbara Filarska odeszła w wieku 85 lat i została pochowana 10 września 2007 roku w grobie rodzinnym na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (B17-8-5).

Wybrane publikacje

Barbara Filarska jest autorką wielu istotnych publikacji, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy na temat sztuki i archeologii. Oto lista wybranych tytułów:

• Szkła starożytne. Katalog naczyń, Warszawa: Muzeum Narodowe 1952,
• Historia sztuki starożytnej Grecji, Warszawa: Stołeczny Uniwersytet Powszechny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej 1958,
• Szła starożytne. Starożytne ozdoby i elementy dekoracji w szkle, Warszawa: Muzeum Narodowe 1962,
• Studia nad dekoracjami architektonicznymi Palmyry, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1967,
• Szkło piękne i użyteczne, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1973,
• Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1983,
• Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL 1986,
• Archeologia chrześcijańska zachodniej części Imperium Rzymskiego, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej 1999.

Ordery i odznaczenia

Barbara Filarska była osobą, którą odznaczono wieloma wyróżnieniami za jej zasługi. Wśród tych medali i odznaczeń wyróżniają się szczególnie:

• Krzyż Walecznych,
• Medal Wojska,
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
• Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 11 lipca 1955,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, który otrzymała 19 stycznia 1955.

---

Oceń: Barbara Filarska

---