Antoni Czyż

---

Wykształcenie i praca zawodowa

Antoni Czyż, syn Jerzego oraz Janiny z rodziny Mickiewicz, przybył do nas z Wilna, a jego korzenie sięgają historycznego terytorium Litwy. Jako absolwent XVI Liceum Ogólnokształcącego im. Stefanii Sempołowskiej, mieszczącego się na Starym Żoliborzu w Warszawie, odniósł sukcesy jako finalista w olimpiadach szkolnych, m.in. w Olimpiadzie Literatury i Języka Polskiego oraz w Konkursie Języka Łacińskiego i Kultury Antycznej, które przyczyniły się do założenia Olimpiady Języka Łacińskiego.

Ukończył studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie kontynuował swoją karierę akademicką jako asystent, a po uzyskaniu doktoratu, podjął dalsze kroki w naukowej karierze. Habilitację zdobył na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Od 1995 roku pełnił rolę wykładowcy na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. W ciągu trzech lat, od 1998 roku, był profesorem nadzwyczajnym w Akademii Podlaskiej w Siedlcach, gdzie miał zaszczyt uczyć na Wydziale Humanistycznym w Instytucie Literaturoznawstwa i Językoznawstwa. Dodatkowo angażował się w edukację na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, jak również na studiach zaocznych z zakresu historii kultury.

W swoim dorobku wychowawczym Czyż promował dziesięciu licencjatów, ponad dwustu magistrów oraz dziewięciu doktorów. Pełnił również funkcję recenzenta prac doktorskich, habilitacyjnych oraz magistrów i licencjatów.

Wielkim osiągnięciem jest również jego rola jako współtwórcy, a jednocześnie redaktora naczelnego czasopisma „Ogród”, które od 1988 roku ma status kwartalnika naukowego, a obecnie funkcjonuje jako półrocznik humanistyczny. Czasopismo to, pod oznaczeniem ISSN 0867-4205, stanowi wyjątkową platformę w dziedzinie literatury i sztuki.

Jako członek Komitetu Głównego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, działającego przy Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie, oraz aktywny uczestnik Klubu Inteligencji Katolickiej, członkostwo Czyża obejmuje również stowarzyszenia takie jak Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem XVIII oraz Siedleckie Towarzystwo Naukowe.

Obecnie mieszka w Warszawie, na Starych Bielanach, gdzie kontynuuje swoje zainteresowania naukowe i literackie.

Publikacje

Antoni Czyż to uznany autor, którego dorobek obejmuje wiele interesujących publikacji. Jego prace są zróżnicowane i składają się zarówno z książek autorskich, jak i z redakcji tomów zbiorowych.

Wśród dzieł, które stworzył, znajdują się:

• Ja i Bóg. Poezja metafizyczna późnego baroku. Wrocław 1988 (rozprawa doktorska),
• Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych. Warszawa 1995 (praca habilitacyjna),
• Władza marzeń. Studia o wyobraźni i tekstach. Bydgoszcz 1997,
• Jaki zapis? Poradnik polonisty. Siedlce 1999,
• Rojny i gwarny blask kultury. Literacka „varietas” i historyczne „multum” tekstów. Siedlce 2019.

Oprócz książek autorskich, Antoni Czyż udzielał wywiadów, w tym:

• Od apokalipsy i mistyki po humanizm. Z Antonim Czyżem rozmawiała Magdalena Idzikowska. „Teologia Polityczna”, 2022,
• Prof. Antoni Czyż: kobiety nie były milczącymi aktorami dawnego życia literackiego, 2024.

Warto też zwrócić uwagę na tomy zbiorowe, które powstały pod jego redakcją. Należą do nich:

• Wśród pisarzy oświecenia. Bydgoszcz 1997 (współredaktor Stanisław Szczęsny),
• Czytanie Witkacego. Siedlce 2001,
• Wyobraźnia jako jaźń twórcza. Warszawa 2002 (współredaktor Ewa Podrez),
• Czytać Tadeusza Micińskiego. Siedlce 2016 (współredaktorzy Marcin Pliszka i Sławomir Sobieraj),
• Prywatne i publiczne w tekstach kultury. Siedlce 2016 (współredaktor Andrzej Borkowski),
• Portret Wielkiej Damy. Profesor Janina Gardzińska (1944-2022). Bukowiec, Wyd. Igitur, 2023 (współredaktorzy Violetta Machnicka, Elżbieta M. Kur, Stanisław Szczęsny), ISBN 978-83-961229-1-9.

Nie można zapomnieć o edycjach, które przygotował. Wśród nich znajduje się:

• Czasopismo – kwartalnik naukowy i literacki, teraz interdyscyplinarny półrocznik humanistyczny, „Ogród”, ISSN 0867-4205,
• Wydał z Aleksandrem Nawareckim utwory Józefa Baki: Poezje (1986) i Uwagi (2000; edycja krytyczna),
• Wydał, opatrzył wstępem i opracował esej historyczno-filozoficzny Andrzeja Żuławskiego Moliwda (1994).

Warto podkreślić, że rozproszone w periodykach i tomach zbiorowych rozprawy oraz eseje naukowe wynoszą około 400 różnych publikacji.

W uznaniu jego wkładu w edukację i kulturę, Antoni Czyż został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, a także otrzymał Nagrodę Złotego Jacka, przyznawaną przez Siedleckie Towarzystwo Naukowe oraz Nagrodę im. Witolda Hulewicza za 2022.

---

Oceń: Antoni Czyż

---