Zygmunt Laskowski

---

Życiorys

Zygmunt Laskowski był synem urzędnika Mateusza Laskowskiego oraz Józefy, wywodzącej się z rodziny Maraszkiewiczów. Dorastał w towarzystwie trzech braci: Aleksandra, Gustawa oraz Ksawerego. Po zakończeniu edukacji w gimnazjum zdecydował się na studia medyczne na nowo powstałej Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie. Jego nauczycielami byli Henryk Fryderyk Hoyer, Ludwik Maurycy Hirszfeld oraz Włodzimierz Brodowski, którzy wpłynęli na jego przyszłą karierę.

Laskowski był aktywnie zaangażowany w przygotowania do powstania styczniowego. W lutym 1863 roku, biorąc udział w tym wydarzeniu, pomógł w przejęciu Kasy Królestwa Polskiego. Po tym incydencie w czerwcu udał się do Paryża, gdzie zrealizował przejęte listy zastawne oraz współpracował przy emisji banknotów i bilonu dla Rządu Narodowego. Nieliczne źródła sugerują, że w tym czasie został aresztowany i osadzony w Cytadeli Warszawskiej, co podkreśla jego zaangażowanie w sprawę narodową.

Po klęsce powstania, zamiast wracać do kraju, kontynuował edukację medyczną w Londynie i Cambridge, gdzie miał okazję uczyć się pod okiem George′a Murraya Humphry′ego. Następnie przeniósł się do Francji, gdzie doskonalił swoje umiejętności w zakresie anatomii pod czujnym okiem Marie Philiberta Constanta Sappeya. W 1867 roku obronił pracę doktorską na temat chirurgicznych metod leczenia guzów jajnika, zatytułowaną „Etude sur l′hydropisie enkystée de l’ovaire et son traitement chirurgical”. Już w 1866 roku wynalazł nową metodę balsamowania oraz przechowywania preparatów anatomicznych, co zaowocowało medalami na wystawach w Paryżu w 1867 roku, w Krakowie w 1869 roku oraz ponownie w Paryżu w 1878 roku.

W latach 1869–1875 Laskowski pełnił funkcję docenta anatomii i chirurgii operacyjnej w paryskiej szkole praktycznej na fakultetach medycznych. W czasie wojny francusko-pruskiej z 1871 roku działał jako naczelny chirurg w jednym z polowych ambulansów. Jego aktywność była szczególnie widoczna podczas oblężenia Paryża. Po 1875 roku osiedlił się w Genewie, gdzie został zaproszony przez Radę Stanu Rzeczypospolitej Genewskiej, a jego działalność objęła współtworzenie wydziału lekarskiego na Uniwersytecie Genewskim. Jako działacz polonijny w Szwajcarii, Laskowski założył Muzeum Anatomiczne w Genewie oraz pełnił rolę dyrektora Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Był również aktywnym członkiem Ligi Narodowej w latach 1895–1910.

W 1900 roku Uniwersytet Jagielloński uhonorował go tytułem doktora honoris causa, a w 1916 roku Laskowski otrzymał podobne wyróżnienie od Uniwersytetu Genewskiego. Ponadto był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Zgodnie z decyzją prezydenta RP z 19 sierpnia 1926 roku, został mianowany profesorem honorowym Uniwersytetu Warszawskiego.

W późniejszych latach życia Laskowski zajął się astronomią, stając się jednym z pierwszych obserwatorów zjawiska Nova Aquilae w 1918 roku. Był mężem Zofii Czaplickiej. Z doczekał się dwóch synów: Zygmunta, inżyniera chemika, który tragicznie zginął w wypadku w fabryce w Lublinie, oraz Tadeusza, lekarza stomatologa osiedlonego w Genewie. W jego rodzinie były również trzy córki: Jadwiga, żona adwokata Cypriana Pomorskiego, Marguerita, żona ziemianina Stanisława Burczak-Abramowicza, i Helena, która wyszła za inż. Józefa Lenartowicza z Warszawy.

Odznaczenia

Zygmunt Laskowski był wybitnym przedstawicielem swojej epoki oraz osobą, która została wyróżniona wielu prestiżowymi odznaczeniami. Do najważniejszych z nich zalicza się:

• order Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Legii Honorowej,
• order Świętych Maurycego i Łazarza.

Wybrane prace

W dorobku Zygmunta Laskowskiego można znaleźć szereg znaczących prac naukowych, które miały istotny wpływ na rozwój anatomii oraz technik konserwacji preparatów. Oto niektóre z jego wybranych publikacji:

• Etude sur l′hydropisie enkystée de l’ovaire et son traitement chirurgical. Paris: A. Delahaye, 1867,
• Ueber ein neues Verfahren von Conservirung anatomischer Leichentheile. Allg. wien. med. Ztg. 17, 1872,
• Nowy sposób konserwowania preparatów anatomicznych i anatomo-patologicznych: tudzież zachowanie zwłok od prędkiego rozkładu. Pamiętniki Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu 8, 1876,
• Procédé de conservation des cadavres et des préparations anatomiques. Cong. périod. internat. d. sc. méd. compt.-rend., ss. 697–703, 1878,
• Les procedés de conservation des pieces anatomiques, 1885,
• L’embaumement et la conservation des sujets et des preparatów anatomiques, 1886,
• Grand atlas anatomique, 1877,
• Un cas d’amyélencéphalie partielle. Revue médicale de la Suisse romande, 1885,
• Procédé de conservation des cadavres et des préparations anatomiques. (Extrait du mémoire couronné par l’Acad. d. sc., arts et belles-lettres de Caen.) Internationale Monatsschrift für Anatomie und Histologie, 1886,
• L’embaumement, la conservation des sujets et les préparations anatomiques., 1886,
• Atlas iconographique composé de XVI grandes planches chromolitographiques destiné a l’usage des écoles supérieures, des étiudants en médecine, des peintres et des statuaires. Genève: Braun, 1894.

Prace te dowodzą jego zaangażowania w dziedzinie anatomii oraz metodyki ich zachowania, co przyczyniło się do postępu w tych dyscyplinach.

---

Oceń: Zygmunt Laskowski

---